لیمو ترش؛ به رنگ طلا و به قیمت خون
روزنامه هفت صبح | احتمال هرگونه اثر اقتصادی و اجتماعی کرونا بر زندگیمان را میدادیم به جز افزایش قیمت و نایاب شدن لیموترش! کار بالا گرفته و ستاد تنظیم بازار میخواهد ۵ هزار تن لیموترش وارد کند تا قیمت هر کیلو لیموترش از حدود ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی در بازار و ۱۵ هزار تومان در میدان ترهبار کاهش پیدا کند. همه ماجرا هم زیر سر کروناست که با شیوع آن، برخی پزشکان و کارشناسان احتمال دادند که مصرف ویتامین «سی» و «لیموترش» و «لیموشیرین» میتواند در جلوگیری از ابتلا به کرونا موثر باشد.
نکته جالب این است که سازمان بهداشت جهانی چنین احتمالی را رد کرده اما این تصور همچنان در داخل کشور وجود دارد و همین موضوع سبب شده تا هم لیموترش احتکار شود و هم قیمت آن افزایش پیدا کند. حتی کار به جایی رسیده که از مافیای لیموترش صحبت به میان آورده شده و گفته شده کل بازار دست پنج نفر است! وزارت صمت و ستاد تنظیم بازار که مسئول اصلی کنترل قیمتها هستند مانند همیشه اولین راه برای کنترل قیمتها را واردات آن میدانند و میخواهند هر چه سریعتر لیموترش به کشور وارد کنند.
از سوی دیگر اما وزارت کشاورزی و کشاورزان به شدت مخالف این ماجرا هستند و میگویند افزایش قیمت فعلی لیموترش طبیعی است که هر ساله اتفاق میافتد و باید مدتی صبر کرد تا لیموترشهای تازه به بار بنشیند و در بازار توزیع شود. این گزارش را بخوانید تا بدانید که اختلافنظرها بر سر لیموترش چیست. قبل از آن اما ببینیم که سازمان بهداشت جهانی دقیقا درباره لیموترش و ویتامین «سی» چه میگوید؟
*** معمای ویتامین سی
در گزارش اولیه سازمان بهداشت جهانی آمده بود که برای تقویت سیستم ایمنی بدن و پیشگیری از ابتلا به کرونا مصرف ویتامین c توصیه میشود. این توصیه باعث شد مصرف قرصهای جوشان و مرکبات در سرتاسر دنیا روند صعودی زیادی به خود بگیرد. سازمان بهداشت جهانی اما در گزارشهای بعدی خود نوشت: «هنوز تاثیر ویتامین c بر پیشگیری از ابتلا به کرونا مشخص نیست و اثر بخشی آن مشخص نشده است.»
موضوع زمانی جالبتر میشود که بدانیم سازمان بهداشت جهانی حتی در دستورالعملهای بعدی خود اعلام کرده اگر کسی قطعا به کرونا مبتلا شد، نباید ویتامین c مصرف کند! چون باعث پخش شدن ویروس در سرتاسر بدن میشود. در آخرین صحبتهای مستدل و علمی نیز مایکل رایان، مدیر برنامه فوریتهای بهداشتی سازمان بهداشت جهانی، در یک جلسه توجیهی در ژنو گفت: «از زنجبیل و لیمو میتوان برای حفظ سلامتی استفاده کرد.
اما اثر درمانی این محصولات در برابر عفونت کروناویروس COVID-19 اثبات نشده است… بنابراین من به مردم توصیه میکنم، در صورت داشتن مواد مورد علاقه خود مانند لیمو، زنجبیل یا عسل، در طول بیماری خود از آنها استفاده کنند. اما بیایید فرضیات تأیید نشدهای را تصور نکنیم که هر چیزی می تواند COVID-19 را درمان کند. در حال حاضر هیچ درمان اثبات شدهای وجود ندارد.»
*** قصه از کجا شروع شد؟
از اواخر اسفند تا اوایل اردیبهشت، قیمت لیموترش تا ۵۰ هزار تومان هم رسید و حالا هم در حدود کیلویی ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان است. در اواخر فروردین رئیس اتحادیه بارفروشان تهران گفته بود:«ما هفته قبل به صنعت و معدن، اتاق ایران و تعزیرات و کلیه بازرسان سراسر کشور اعلام کردیم که لیموترش دست چهار، پنج نفر سودجو افتادهبود که در سردخانهها دپو کردهبودند.
از ۱۰ روز قبل به رئیس تعزیرات حکومتی استان تهران و اتاق تهران نامه زدیم، آدرس این چهار، پنج نفر را دادیم و انبارهای آنها را اعلام کردیم.» در پاسخ نیز سخنگوی سازمان تعزیرات گفته بود: « تعجب میکنم چند روز گذشته خبری دیدم که رئیس اتحادیه بار به راحتی میگوید لیمو شیرین و لیموترش دست پنج نفر است و اینها در زیرزمینهای خود آنها را نگهداری میکنند. اما اتحادیهها مرجع اعلامی نیستند باید به تعزیرات اسامی و آدرس انبارها را بدهد.»
*** سازمان تنظیم بازار چه گفت؟
عباس قبادی در گفتوگو با خبرگزاری فارس و در پاسخ به سؤالی مبنی بر اینکه چرا بهرغم مشکلاتی که برای تأمین ارز وجود دارد، ارز کشور صرف واردات کالاهای غیر ضروری مانند لیموترش میشود، صحبتهای زیر را مطرح کرد:
بعد از شیوع بیماری کرونا در کشور مباحثی در فضای مجازی مطرح شد مبنی براینکه مصرف این میوه برای پیشگیری از ابتلا به ویروس کرونا مفید است و اگرچه پس از انتشار این مطالب صحت آن مورد تأیید مراکز بهداشتی کشور قرار نگرفت، اما اثر خود را بر بازار گذاشت و قیمت هر کیلوگرم لیموترش با افزایش شدید از کمتر از ۱۰ هزار تومان به حدود ۵۰ هزار تومان رسید.
اطلاع دقیقی درباره اینکه این محصول به کشور وارد شده است یا خیر ندارم و باید در این رابطه از گمرک سؤال شود، اما با توجه به صادرات محصولات مختلف مرکبات از جمله پرتقال و سایر محصولات کشاورزی مانند سیب، اشکالی ندارد که در صورت نیاز بازار و در جهت تعدیل قیمت و تنظیم بازار یک محصول در مقطعی واردات آن کالا انجام شود.
قیمت ۵۰ هزار تومانی هر کیلوگرم لیموترش ظلم و اجحاف در حق مصرفکننده است. گاهی در جهت رفاه حال مردم و مصرفکنندگان مجبور هستیم که چنین اقداماتی انجام دهیم.بنابراین اگر در راستای تنظیم بازار یک محصول، در کنار صادرات آن یک مقداری از محصولی مانند لیموترش وارد کشور شود، مشکل خاصی نیست.
در حال حاضر براساس شرایط، تقاضا برای لیموترش به شدت افزایش یافته است بنابراین بد نیست که با چنین اقداماتی یعنی واردات، قیمت محصول مورد تقاضا کنترل شود.واردات لیموترش با ارز نیمایی که قیمت آن بیش از ۱۵ هزار تومان است کمک به تولیدکننده داخلی است و محصول داخل را رقابتی میکند. چنین محصولی اگر قرار باشد با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کشور شود، جای بحث دارد و قطعاً من هم به آن اعتراض خواهم داشت.
در کنار صادرات ۲۰۰ میلیون دلاری سیب و پرتقال واردات ۵ میلیون دلاری یا ۵۰ هزار تنی لیموترش اتفاق خاصی نیست. واردات لیموترش با ارز نیمایی که قیمت آن بیش از ۱۵ هزار تومان است معلوم نیست که توجیه اقتصادی داشته و بازار نیز کشش آن را داشته باشد. با توجه به تفاوت فصل تولید و فصل مصرف برخی محصولات لازم است تا با صادرات و واردات تنظیم بازار شوند.
*** دولت چه گفت؟
پایگاه اطلاع رسانی دولت، دو روز پیش نوشت: «در کنار ممنوعیت صادرات لیموترش و لیمو شیرین، تمهیداتی برای تامین کسری بازار از طریق واردات لیموترش اندیشیده شده است. تا پانزدهم اردیبهشتماه برنامهریزی برای واردات ۵ هزار تن لیموترش اجرایی خواهد شد. ورود این محموله بیتردید زمینه را برای کاهش و منطقی شدن قیمت این ماده خوراکی در بازار فراهم میکند.
طبق تصمیمات اتخاذ شده این کالا تحت شمول قانون مقابله با احتکار است، با توجه به حجم واردات تا ۱۵ اردیبهشت از یک سو و آغاز برداشت لیموترش و تولید داخل در تیرماه از سوی دیگر، کسانی که نسبت به عرضه لیموی موجود در انبار اقدام نکنند، گذشته از تخلف، با زیان هنگفتی نیز روبهرو خواهند شد چراکه قیمتها با کاهش روبهرو میشود. سالانه در حدود ۶۰۰ هزار تن لیموترش در کشور تولید میشود و بررسیها نشان میدهد ممنوعیت صادرات در شرایط فعلی کشاورزان و باغداران را متضرر نمیکند چراکه فصل برداشت دو ماه اول تابستان است و در شرایط فعلی دلالان در بازار حضور دارند.»
*** اعتراض وزارت کشاورزی و باغداران
«زهرا جلیلی مقدم» مدیرکل دفتر میوههای گرمسیری و نیمه گرمسیری وزارت جهاد کشاورزی گفت: «با وجود تولید حدود ۶۲۰ هزار تن لیموترش در کشورمان و به منظور پیشگیری از ورود آفات و بیماریهای نوظهور، با واردات لیموترش به کشور مخالف هستیم. کشور ما جزو ۱۰ کشور برتر تولیدکننده مرکبات در دنیاست. از حدود ۵ میلیون و ۳۰۰ هزارتن مرکبات، حدود سه میلیون و ۲۰۰ هزار تن پرتقال، ۷۵۰ هزار تن نارنگی، ۶۲۰ هزار تن لیموترش و بیش از ۶۰۰ هزار تن لیموشیرین است.»
«مجتبی شادلو» عضو هیات مدیره اتحادیه باغداران کشور گفت: «از حدود یکماه آینده لیموترش آبگیری که به اصطلاح لیموی سایز گردویی نامیده میشود، وارد بازار خواهد شد که از این لیمو هم در صنعت و برای آبگیری استفاده میشود، هم مردم از آن برای آبگیری استفاده میکنند و ما در این زمینه تولید انبوه نیز داریم… واردات لیموترش احتمال ورود برخی امراض و بیماریهای نباتی را به کشور افزایش میدهد. مشخص نیست این واردات چقدر ماندگار شود و هر وقت که شاهد عرضه لیموی خارجی در بازار باشیم احتمالاً گفته خواهد شد مربوط به ثبت سفارشهای قبل است یا اینکه در انبارها بوده است.
همچنین در گذشته واردات باعث ورود امراضی مثل جاروک جادوگر به کشور شد که خسارات جبران ناپذیری را به باغات لیمو و تولیدکننده این محصول وارد کرد. چرا در شرایطی که تولید داخل انجام میشود باید اقدام به واردات شود؟ آن هم درست در زمانی که در شرایط سخت اقتصادی و تحریم قرار داریم و باید روی تولید و ارزآوری تمرکز داشته باشیم. آیا در حال حاضر کشور ما هیچ مشکلی جز عرضه لیموترش ندارد که در این شرایط عدهای میخواهند وارد تجارت این محصول شوند؟»
*** عقبنشینی تنظیم بازار؟
روز گذشته خبرگزاری ایرنا متعلق به دولت نوشت که ستاد تنظیم بازار واردات هرگونه لیمو ترش را تکذیب کرده! این خبرگزاری در گزارش خود آورده: « این اظهارات در حالی است که خبر ورود محموله پنج هزار تنی لیمو ترش را نیز خود سخنگوی ستاد تنظیم بازار اعلام کرده و در سایت وزارت صنعت نیز منتشر شده بود. خبرنگار ایرنا هنوز موفق به دریافت پاسخ از سخنگوی تنظیم بازار برای شفافیت موضوع نشده و حال سوال اینجاست که آیا وزارت صنعت به دلیل اعتراض وزارت کشاورزی از تصمیم خود برای واردات لیموترش منصرف شده یا خبر منتشر شده از اساس اشتباه بوده است.»