قحطی سوژه برای عوامل سریال سرگذشت
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | اپیزود «رفتگر» مجموعه «سرگذشت» کاملا براساس اپیزود «رفتگر اشتباهی» مجموعه «محکومین» ساخته شده است. ماجرای این شباهت چیست؟ شنبه شب در مجموعه «سرگذشت» اپیزودی به نام «رفتگر» روی آنتن رفت. در این اپیزود، مهندس یک شرکت ساختمانی بزرگ به خاطر بدرفتاری با رفتگرها و پرت کردن زبالهها وسط خیابان به شش ماه حبس محکوم میشود و حکم جایگزین این است که باید چند ماه در خیابانهای اطراف محل کارش به کار رفتگری مشغول شود.
این سوژه یکی از اپیزودهای فصل اول سریال «محکومین» هم بود. درواقع عوامل سریال «سرگذشت» که در اصل همان فصل دوم «محکومین» است این اپیزود را مجددا ساختهاند و فقط بخشهای کوتاهی به آن اضافه یا از آن کم کردهاند. واقعا سوژه پیدا کردن برای ساخت سریالی مانند «سرگذشت» آنقدر سخت است که دست به کپیبرداری از روی فصل اول بزنند؟
*** رفتگر فصل اول محکومین
در فصل اول سریال «محکومین» اپیزودی به نام «رفتگر اشتباهی» پخش شد. این اپیزود براساس فیلمنامه حسین قناعت و طرحی از بهروز مفید ساخته شده بود. ماجرا از این قرار بود که مردی ثروتمند با بازی سیروس گرجستانی، رئیس یک شرکت ساختمانی است. یک روز وقتی از در شرکت بیرون میآید میبیند که رفتگر مشغول جارو کردن مکانی است که او ماشین مدل بالایش را پارک کرده است.
مهندس (مرد با این نام شناخته میشود) با رفتگر دعوا میکند و به او میگوید ماشینش را تازه از کارواش آورده و خلاصه سوار میشود و میرود. وسط خیابان کیسه محتوای پوست پرتقال و سیبش را از شیشه بیرون میاندازد. کیسه محکم به شیشه اتومبیل پشتی میخورد و باعث تصادف میشود. قاضی برایش حکم میزند که یا باید به زندان برود یا در مدت سه ماه، هفتهای سه مرتبه، با لباسهای رفتگری، خیابانهای اطراف محل کارش را جارو بزند.
*** شباهتهای دو اپیزود
با خواندن دو پاراگراف قبل حتما به شباهت میان این دو سوژه پی بردهاید اما شباهت فقط در این حد نیست. مهندس اپیزود «رفتگر» با معاون شهردار بر سر مجتمعی که قصد ساختنش را دارد به مشکل برمیخورد. درست مانند مهندس اپیزود «رفتگر اشتباهی» که از قضا او هم به خاطر ساخت مجتمع با شهرداری مشکل دارد. هردوی آنها مجبورند مخفیانه بدون اینکه شهرداری از ماجرای حکمشان سر دربیاورد مشغول به کار شوند.
هردوی این مهندسها برای شروع کار به یک رفتگر باسابقه معرفی میشوند و از طریق او به جمع رفتگرها راه پیدا میکنند. هردوی آنها قبل از اینکه چنین تجربهای کسب کنند به دیگران نگاهی از بالا به پایین دارند و به زیردستانشان اهمیتی نمیدهند و از کار کردن کنار آشغالها تهوع میگیرند و حالشان بد میشود. هردو در مدت زمانی که مشغول کار هستند در جریان مشکلات زندگی رفتگرها قرار میگیرند و متوجه میشوند که زندگی آنها بسیار سخت میگذرد.
دست آخر هم بعد از مدتی رفت و آمد با آنها متحول میشوند. نگاهشان به زیردستها تغییر میکند. بسیار مهربان میشوند و دیدگاهی انسانی پیدا میکنند. مثلا مهندس مجموعه «سرگذشت» تصمیم میگیرد مجتمع مسکونیاش را تبدیل به یک گرمخانه کند و مهندس مجموعه «محکومین» به رفتگر مسن برای عروسی دخترش کمک میکند و از طرف دیگر با افرادی که در خیابان آشغال میریزند برخورد میکند.
*** تفاوتهای دو اپیزود
تنها تفاوتهایی که میتوانیم میان این دو اپیزود پیدا کنیم این است که دلیل محکومیت این دو نفر باهم فرق دارد. تفاوت دیگر اینکه مهندس اپیزود «رفتگر اشتباهی» از سری «محکومین»، خانوادهای دارد و از قضا درگیر و دار ازدواج دخترش است و مهندس اپیزود «رفتگر» از سری «سرگذشت» تنها زندگی میکند و خانوادهاش خارج از کشور هستند. مهندس اولی در ابتدای اپیزود با وام سه میلیون تومانی آبدارچی شرکت مخالفت میکند و با رفتگرها رفتار تندی دارد.
مهندس دومی، با نگهبان شرکت رفتار بدی دارد و او را بیرون میکند. در پایان، مهندس اولی با وام آبدارچی موافقت میکند و مهندس دومی هم نگهبان را سرکارش برمیگرداند. تفاوت بعدی اینکه رفتگر اولی برای اینکه شناخته نشود، از یک گریمور میخواهد که برایش سبیل و مو بگذارد اما رفتگر دومی، با همان چهره اصلی خودش لباس رفتگری میپوشد. لباس رفتگری اپیزود «رفتگر اشتباهی» نارنجی است و لباس رفتگری اپیزود «رفتگر» سبز است و …
*** اشتباه عجیب
تا به حال بارها شاهد رسیدن سریالهای مختلف به فصل دوم بودهایم. بارها اتفاق افتاده که در فصل دوم اشارهای به وقایعی در فصل اول میشود یا اپیزود جدیدی در ادامه یکی از اپیزودهای فصل اول میسازند اما هیچوقت اینطور نبوده که یک سوژه عینا مشابه در دو فصل یک مجموعه تکرار شود. واقعا کارگردان سریال نمیدانسته که در فصل اول، چنین اپیزودی با نام و سوژهای کاملا مشابه ساخته شده است؟ پس چرا ما مخاطبان متوجه تکراری بودن آن شدیم؟! حالا باید منتظر باشیم و ببینیم آیا باز هم چنین اتفاقی تکرار میشود یا خیر!