قاب تاریخ | عصبانیت فرح، لباس آلمانی برزیل ایران و...

روزنامه هفت صبح،‌ مرتضی کلیلی ‌| ‌با قاب تاریخ به ایران قدیم سفر‌ و یادی ‌‌از ‌گذشته می‌کنیم. در تهیه این مجموعه، از تصاویر کمتر دیده ‌شده‌ای استفاده شده که تماشای آنها خالی از لطف نیست. عکس‌هایی از مشاهیر تاریخ معاصر ایران، شهرهای ایران، عکس‌های فوتبالی، نوستالژیک و… برای دیدن تصاویر و شرح آن گالری تصویری را ورق بزنید.

*** قاب تاریخ ۱
۵۷ سال پیش دختران ایرانی چطور با همسر آینده‌شان آشنا می‌شدند؟ در سال ۱۳۴۱ یک موسسه تحقیقاتی اجتماعی و زناشویی بین‌المللی که در ایران کار می‌کرد، با توزیع بیش از ۲۰ هزار پرسش‌نامه میان دختران نامزدشده و نوعروسان آمار جالبی از چگونگی آشنایی آنان با همسران‌شان به دست آورد. پرسش‌نامه‌ها در ۱۷ شهر بزرگ ایران‌ توزیع شد. در نهایت جامعه آماری بیش از ۲۸ هزار دختر ایرانی بین سنین ۱۷ تا ۲۱ سال نامزد کرده ‌ یا تازه‌عروس را در برگرفت.

نتیجه این پژوهش به گزارش مجله تهران مصور: ‌ در ایران، دخترها بیشتر در رفت و آمدهای خانوادگی و سپس در خواستگاری‌های عادی با همسران آینده خود آشنا می‌شوند و نسبت نامزدی و ازدواج دخترانی که خود همسر آتیه خویش را انتخاب کنند ‌یا با اجازه پدر و مادر خویش آشنایی حاصل نمایند ‌ بسیار کم است. در آمار زیر، دخترهای تهران و آبادان از لحاظ آشنایی‌های امروزی با همسر آتیه خود رقم بزرگی به دست آورده‌اند و رقم تبریز و مشهد و یزد و زاهدان آشنایی دخترها بیشتر از طریق خواستگاری است و در رشت و همدان و اصفهان و شیراز و رضاییه به صورت رفت و آمدها و معاشرت‌های خانوادگی‌‌ است، نتایج آمار جالب دخترهای ایرانی و طرز آشنایی آنها با نامزد و همسر آتیه‌شان:

خواستگاری بلامقدمه: ۶۲ درصد (بیشتر در شهرهای جنوب‌ شرقی) / رفت و آمدهای خانوادگی: ۸۱ درصد (در شهرهای شمالی - مرکزی) / معاشرت‌های تحصیلی: ۲۷ درصد (در قسمت‌های غرب و جنوب ایران) تصادف: ۸ درصد. ‌ اما مهم‌تر از همه آماری است که نشان می‌دهد دختران ایران به چه وسایلی عشق و محبت همسر آتیه خود را قبول می‌کنند. ‌دختران ایران بیشتر به ۹ طریق، عشق و محبت خود را به همسر آتیه خود ابراز علاقه می‌کنند. در این آمار: به وسیله گل: ۴۵ درصد / به وسیله احساسات و قلب: ۶۲ درصد / با کادو گرفتن و هدیه: ۸۱ درصد / به وسیله تلفن: ۶۸ درصد / با شرکت در مجالس مهمانی: ۱۲ درصد / با سیگار: ۲۲ درصد / با نامه و روزنامه و مجله: ۳۶ درصد / با استفاده علمی و ادبی و فکر و ذوق: ۵۹ درصد / با پول و اتومبیل: ۸۸ درصد.

*** قاب مشاهیر‌
روزی که برزیل ایران، آلمانی شد؛ تصویر ‌‌کمتر دیده شده از بازیکنان صنعت‌نفت آبادان در دهه ۷۰‌. برزیل ایران در خانه لباس آلمانی پوشید!!! این هم از عجایب فوتبال بود. تیم صنعت‌نفت آبادان در اوایل دهه ۷۰ در میان تعجب و بهت تماشاگران خود با فرم لباس آلمان ۹۰ وارد میدان مسابقه با جنوب اهواز شد که بعد از اعتراض شدید و مخالفت علی فیروزی‌ به مدیریت تیم دیگر از این البسه استفاده نکرد. ترکیب تیم ایستاده از راست : وشاهی‌، جمی‌، نگارش‌، سالاری‌، دارم‌، مظفر شاملی. نشسته از راست‌: غلام رویین‌تن‌، کامل شریفی‌، وحید سلامات‌، سعید سلامات‌، اسماعیل دمی. نفت‌آبادان در آن دیدار با پیروزی ۲ بر صفر بر جنوب اهواز در مسابقات سوپر لیگ استان راهی لیگ کشور شد.

*** قاب تاریخ ۲
روایت «ابتهاج» از محبوبیت آلمان‌ها در ایران؛ ایران در حکومت قاجار با دو دشمن خارجی روبه‌رو بود که از شمال و جنوب کشور را چپاول می‌کردند. ایرانیان به شدت از این دو کشور و رجال سیاسی آنها بیزار بودند. در خاطرات «ابوالحسن ابتهاج» آمده است: آن روزها احساسات مردم به طرفداری از آلمان‌ها کاملا مشهود بود و به نظر من خود رضا شاه هم نزد خود تصور می‌کرد آلمان‌ها در جنگ فاتح خواهند شد. آلمان‌ها در تهران و بعضی از شهرهای دیگر نفوذ زیادی داشتند و عده زیادی از آنها در ایران کار می‌کردند.

وقتی با دوستانم به رستوران‌های تهران می‌رفتیم، شاهد بودم که چگونه آلمان‌ها مست می‌کردند و دسته‌جمعی سرودهای نظامی می‌خواندند. روحیه طرفداری از آلمان‌ها در همه جا به چشم می‌خورد و وقتی در سینما فیلم‌های مربوط به جنگ و پیشروی آلمان‌ها نشان داده می‌شد، مردم دست می‌زدند و هورا می‌کشیدند و با شعف بسیار برای آلمان‌ها ابراز احساسات می‌کردند. تمام مردم طرفدار آلمان‌ها بودند و از انگلیس‌ها و روس‌ها تنفر داشتند.(کافه تاریخ)

*** ‌قاب تاریخ ۳
عصبانیت فرح از دلبستگی شاه به همسر سابقش؛ درباره فساد اخلاقی شاه تاکنون بارها گفته‌ایم و نوشته‌ایم. هر بار در این باره به یکی از نزدیکان شاه استناد شده است تا نشان داده شود که این مسئله نه بر پایه تحلیل بی‌پشتوانه، بلکه بر اساس خاطرات نزدیک‌ترین افراد حول دربار نگاشته می‌شد:

«درباره روابط پنهانی شاه با زن‌های مختلف شایعات فراوانی بر سر زبان‌ها بود و از جمله می‌شنیدیم که شاه هر سال ضمن سفر به سوئیس در شهر «گشتاد» یکی دیگر از نقاط تفریحات زمستانی ثروتمندان با همسر سابق خود ثریا ملاقات می‌کند تا نشان دهد که کماکان به او عشق می‌ورزد یا روزنامه‌ها با تیتر درشت می‌نوشتند شاه عاشق «آن مارگریت» ستاره معروف سینمای سوئد و آمریکا شده ‌ ‌یا عکسی از ملکه فرح با قیافه عبوس به چاپ می‌رساندند که زیرش نوشته بود دیگر از لبخندهای شهبانو اثری نیست تا وانمود شود که همسر شاه به خاطر هوس‌رانی‌های شوهرش چقدر تلخ کام است.»( مینو صمیمی، پشت پرده تخت‌طاووس‌)

*** ‌قاب تاریخ ۴
بانوی تابلو به دست از یک نقاشی رژه بانوان و زن ‌ محجبه در حال شعار دادن، در جریان یک راهپیمایی ‌ در تهران- زمستان ۱۳۶۴ . عکس از محمد اسلامی‌راد

*** ‌قاب تاریخ ۵
عملکرد ‌روزنامه اطلاعات در دوره پهلوی اول؛ تبدیل کتاب مقدس دموکراسی به دستگاه تبلیغاتی دیکتاتوری؛ مطبوعات و روزنامه‌ها کتابِ مقدس دموکراسی نامیده شده‌اند؛ چون فقر فرهنگ سیاسی و اطلاعاتی یک جامعه را برطرف می‌کنند و نماینده افکار عمومی در مواجهه با سیاست‌های دولت هستند. روزنامه اطلاعات در دوره پهلوی اول از این ویژگی تهی بود. در وهله اول این روزنامه به دستگاه تبلیغاتی سیاست‌های حکومت تبدیل شده بود.

این دستگاه تبلیغاتی تمامی اقدامات رضاشاه از بندر شاهپور تا بازدید از شرکت پوست‌های نرم را به‌عنوان اقداماتی بس مهم و بدون ایراد در توسعه کشور در صفحه اول روزنامه بازنمایی می‌کرد. مهم‌ترین ایراد وارده بر روزنامه اطلاعات بی‌توجهی به انتقاد از رژیم پهلوی بود. این روزنامه برای دوری از انتقاد، تبدیل حاشیه به متن را در دستور کار قرار داده بود و مهم‌ترین گزارش‌های آن را حواشی تشکیل می‌داد. رویکرد روزنامه اطلاعات نمی‌توانست در خلأ شکل بگیرد.

عباس مسعودی به‌عنوان نفر اول این روزنامه، روزنامه‌نگاری حرفه‌ای را فدای سیاست کرده بود. البته این ویژگی در این دوره امتیازی مهم برای روزنامه‌نگاران وابسته‌ای چون مسعودی تلقی می‌شد؛ چراکه بر اثر سرکوب و اختناق سیاسی، بسیاری از روزنامه‌های رقیب مشمول سیاست سکوت شده یا بنا به دلایل واهی متوقف شده بودند. این خلأ فرهنگی باعث شده بود شرایط مناسبی برای فعالیت گردانندگان روزنامه اطلاعات به‌وجود آید و آنها از منافع سیاسی برخوردار شوند.(موسسه مطالعات تاریخ معاصر)