‌فیلم تئاتر ‌هملت‌؛ نمایشی چالش‌برانگیز برای مخاطب

روزنامه هفت صبح| هملت شکسپیر از‌جمله نمایشنامه‌‌هایی است که سالانه در سراسر جهان بارها و بارها به روی صحنه می‌‌رود و حتی نامش در کتاب رکوردهای گینس ثبت شده است. تئاتر ایران نیز از این امر مستثنا نیست، هر سال اجراهای مختلف و متنوعی از این نمایشنامه معروف به روی صحنه می‌رود؛ اجراهایی گاه وفادار به متن اصلی و گاه چنان افسارگسیخته و متفاوت که شباهتش به هملت تنها در نام است.

نکته مهم اما پتانسیل این نمایشنامه در ایجاد خلاقیت و زاویه‌‌ای نو است که باعث می‌‌شود گروه اجرا سراغ نمایشنامه‌‌ای برود که با وجود تکراری بودن، می‌‌تواند اثری بدیع بیافریند. «رضا گوران» این‌بار نمایشنامه «هملت» نوشته «محمد چرمشیر» را به روی صحنه آورده است که بر‌اساس ایده‌‌های خود او نوشته شده، هملتی متفاوت که در آن اوفلیا نقش پررنگ‌‌تری بازی می‌‌کند.

هملت شاهزاده دانمارک از سفر آلمان به قصر خود در دانمارک بازمی‌گردد تا در مراسم خاکسپاری پدرش شرکت کند؛ پدری که به‌گونه مرموزی به قتل رسیده ‌است. کسی از چندوچون قتل شاه باخبر نیست. در همان حین هملت درمی‌یابد که مادر و عمویش باهم پیمان زناشویی بسته و هم‌بستر شده‌اند. وسوسه‌ها و تردیدهای هملت هنگامی آغاز می‌شود که روح شاه مقتول بر او ظاهر می‌گردد. روح بیان می‌کند که چگونه به دست برادر خود به قتل رسیده‌ و از هملت می‌خواهد انتقام این قتل مخوف و ناجوانمردانه را بگیرد.

هملت در این اثنا درمی‌یابد که پدرِ معشوقه‌اش اوفلیا نیز در قتل پدرش دست داشته. اوفلیا از نقشه‌های هملت آگاه می‌شود و پس از آگاهی از مرگ پدرش مجنون می‌گردد و خود را در رودخانه‌ای غرق می‌کند. سرانجام هملت انتقام پدر را از عمو می‌گیرد و در پایان نمایش هردو کشته می‌شوند.

گوران در این نمایش، فرض را بر این گذاشته است که مخاطبش از داستان هملت به تمامی آگاه است و سعی در نشان دادن نمایش از دیدگاهی دیگر دارد. نمایش با خوابی که هملت می‌‌بیند و سپس خودکشی اوفلیا شروع می‌‌شود و در پرسه‌‌های کابوس‌‌وار وی ادامه می‌‌یابد. کابوس اوفلیا اما تنها در گفتار دیده نمی‌‌شود بلکه در تمام حرکات و روح نمایش جاری شده و می‌‌تواند این فضای کابوس‌‌وار را به مخاطب نیز منتقل کند.

در اجرای «هملت» کارگردان سعی کرده طراحی خود را با نشانه‌‌هایی انجام دهد که از ناخودآگاه یک ایرانی بر‌می‌‌آید. وی در این نمایش کولاژی از لباس‌‌ها، رنگ‌‌ها، سبک نشست و برخاست بازیگران و عناصری مانند آینه، کاشی، زنگ و کباده را به تصویر کشیده و از موسیقی ایرانی نیز بهره برده است.

در این نمایش بازیگران با هم حرف می‌‌زنند اما گویی صدای یکدیگر را نمی‌‌شنوند و به همین دلیل است که مدام گفتارشان را تکرار می‌‌کنند. در نمایشنامه اصلی هملت، صحنه‌‌هایی خشن وجود دارد اما آنچه گوران به تصویر می‌‌کشد خشونتی است که جلوه‌‌ای شاعرانه به خود گرفته و همین شاعرانگی به نوعی باعث تاثیرگذاری بیشتر این خشونت نیز می‌‌گردد. «هملت» رضا گوران نمایشی متفاوت است که روایتش سرراستی داستان اصلی را نداشته و دیدنش می‌‌تواند برای مخاطب، چالش‌برانگیز باشد.

نویسنده: محمد چرمشیر
کارگردان: رضا گوران
بازیگران: صابر ابر/ ستاره پسیانی/ بهناز جعفری/ داریوش موفق/ شیرین فرشباف/ آتیلا پسیانی