فصل جدید از رسوایی فیسبوک

شاید فیس‌بوک محبوب‎ترین شبکه اجتماعی دنیا باشد و هر روز ساعت‌ها از زمان کاربرانش را به خود اختصاص دهد، اما این روز‌ها وضعیت چندان خوشایندی ندارد. این روز‌های ناخوشایند زمانی کلید خورد که مشخص شد فیس‌بوک در انتخابات ریاست جمهوری اخیر آمریکا، نقش قابل‌توجهی در انتخاب شدن ترامپ داشت.

این خبر زمانی جدی شد که جرارد کوشنر داماد ترامپ نیز پس از پیروزی ترامپ در گفت‌وگویی با نشریه فوربس کار با شرکایی مانند کمبریج آنالیتیکا را دلیل پیروزی کمپین ترامپ دانست. زیرا اطلاعات شخصی ۸۷ میلیون کاربر فیس‌بوک بدون اجازه از آن‌ها در اختیار کمبریج آنالیتیکا قرار گرفته بود. اتفاقی در نهایت منجر به حضور مارک زاکربرگ، مدیرعامل فیس‌بوک، در کنگره آمریکا و معذرت خواهی شد و گفت: اطلاعات من نیز همراه ۸۷ میلیون نفر دیگر به دست کمبریج آنالیتیکا افتاد و به اشتراک گذاشته شد.

فصل جدید از رسوایی فیس‌بوک
خبر رسوایی فیس‌بوک با اعلام ورشکستگی شرکت کمبریج آنالیتیکا فراموش می‌شد که گزارش اخیر روزنامه گاردین فصل جدیدی از این رسوایی را گشود. به گزارش خبر‎گزاری مهر، اطلاعاتی که روزنامه گاردین در این زمینه دریافت کرده، نشان می‌دهد مارک اندرسین، یکی از اعضای هیات‌مدیره فیس‌بوک در تابستان سال ۲۰۱۶ با کریستوفر ویلی که بعد‌ها تخلفات کمبریج آنالیتیکا را افشا کرد، دیدار داشته است. این در حالی بود که فیس‌بوک هرگز افشا نکرده که مدیران ارشد آن از چه زمانی در جریان تخلفات کمبریج آنالیتیکا بوده‌اند، اما به تازگی مشخص شده که فیس‌بوک در سال ۲۰۱۶ از موضوع مطلع شده است.

کریستوفر ویلی که اصالتا کانادایی است در آن زمان برای کمبریج آنالیتیکا کار می‌کرد و در سال ۲۰۱۸ اسنادی را فاش کرد که نشان می‌داد این شرکت انگلیسی با استفاده بدون اجازه از داده‌های خصوصی کاربران فیس‌بوک در تلاش بود تا از احتمال پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مطلع شود. هدف از جلسه دو طرف در سال ۲۰۱۶ بررسی این موضوع بود که کمبریج آنالیتیکا چگونه از داده‌های خصوصی کاربران استفاده می‌کند و فیس‌بوک چگونه می‌تواند این مشکل را برطرف کند. جلسه یادشده در دفتر اندرسین برگزار شد و ظاهرا در آن اطلاعاتی در مورد تماس‌های کمبریج آنالیتیکا با برخی نهاد‌های روسی نیز رد و بدل شده است.

تماس‌های دو طرف در این زمینه باز هم ادامه یافته تا آنکه موضوع در ماه مارس سال ۲۰۱۸ به‌طور عمومی افشا شد. اما فیس‌بوک تا قبل از آن به‌رغم اطلاع از تخلفات کمبریج آنالیتیکا هیچ اقدام خاصی برای مقابله با آن به عمل نیاورده است. هر چند اندریسن مطالب روزنامه گاردین را تکذیب کرده و اما خبری از واکنش زاکربرگ به این مطلب نیست.

معضل اکانت‎های جعلی
البته سهل‎انگاری فیس‌بوک در حفظ اطلاعات شخصی کاربرانش تنها اتهام فیس‌بوک نیست چرا‌که کاربران غیرآمریکایی و غیراروپایی فیس‌بوک این روز‌ها با اخبار جعلی یا همان فیک نیوز‌هایی که در فیس‌بوک منتشر می‎شود مشکل دارند. طوری که فیس‌بوک در مقابله با اخبار جعلی در کشور‌هایی غیر از آمریکا و اروپا منفعلانه رفتار می‌کند و ظاهرا توجه زیادی به اکانت‌های جعلی در دیگر کشور‌ها ندارد. در حالی که در آمریکا و کشور‌های اروپایی، فیس‌بوک همواره برای مبارزه با اخبار دروغین در شبکه اجتماعی خود عملکرد سریع و ضربتی داشته است.

برنامه‌نویسان کشور مولداوی در مصاحبه اخیر خود با وب‌سایت BuzzFeed News ادعا کردند که از زمان درخواست آن‌ها برای مقابله با اخبار جعلی و دروغین در این کشور ۳ سال می‌گذرد، اما فیس‌بوک در این ۳ سال اعتنایی به درخواست این برنامه‌نویسان نداشته و به تازگی تصمیم به حذف اخبار جعلی از شبکه اجتماعی خود در این کشور گرفته است. این برنامه‌نویسان در مصاحبه خود گفتند که با استفاده از یک افزونه موفق شدند لیست کاملی از اکنات‌های فیک و جعلی در این کشور را جمع‌آوری کنند و از سال ۲۰۱۶ تلاش کرده‌اند که گزارش این اکانت‌های جعلی را برای فیس‌بوک ارسال کنند.

اما تلاش‌های این افراد تا چند وقت پیش بی نتیجه ماند تا جایی که بالاخره در ژانویه ۲۰۱۹ تصمیم گرفتند به‌طور مستقیم با یکی از کارکنان شرکت فیس‌بوک در آمریکا ارتباط برقرار کنند. فیس‌بوک هم گفته که از ابتدای ژانویه این گزارش‌ها را با دقت مورد بررسی قرار داده و اعلام کرده که گزارش‌های این برنامه‌نویسان کمک زیادی به حذف اکانت‌های جعلی از این شبکه اجتماعی کرده است. البته این اولین‌بار نیست که چنین مشکلی گزارش می‌شود. برنامه‌نویسان وب‌سایت فرانسوی Hoaxbuster هم اخیرا اعلام کردند که برای ارتباط با شرکت فیس‌بوک با چنین مشکلاتی مواجه شده‌اند.

یافته‌ها نشان می‌دهند که ابزار فیس‌بوک برای گزارش این دسته از اکانت‌ها اصلا کارآمد نیست و اینکه فیس‌بوک گزارش‌های ارسال‌شده از طرف شرکت‌های معتبر همتای خود را ابتدا در اولویت قرار می‌دهد و اهمیت زیادی به شرکت‌ها و موسسات مستقل نمی‌دهد. این مساله موجب می‌شود که اکانت‌های فیک بتوانند به کارشان ادامه دهند بدون اینکه فیس‌بوک به آن‌ها توجه کند. برای مثال در مولداوی کمپین‌های روسی متعددی وجود دارند که فیس‌بوک باید با آن‌ها مقابله کند.

سوءاستفاده هکر‌ها
سوءاستفاده هکر‌ها از پرسشنامه فیس‌بوک تازه‌ترین چالش برای این شرکت است. نفوذ به دیتای فیس‌بوک در پاییز ۲۰۱۸ موجب لو رفتن اطلاعات بیش از ۳۰ میلیون کاربر این شبکه اجتماعی شد. چند ماه بعد هم مشخص شد که فیس‌بوک به برخی افراد پول داده تا یک اپلیکیشن را روی دستگاهشان نصب کنند که اطلاعات مرتبط با عادت‌های روزانه آن‌ها در استفاده از اسمارت فون‌هایشان را جمع‌آوری می‌کرد. حال گزارش‌های جدید نشان می‌د‌هند که برخی از نظرسنجی‌های موجود در پلت‌فرم فیس‌بوک به منظور جمع‌آوری اطلاعات برخی از کاربران مورد استفاده قرار گرفته‌اند.

طبق گزارش خبرگزاری سی‌ان‌ان، فیس‌بوک هفته گذشته شکایتی را در دادگاه کالیفرنیا مطرح کرده و در آن دو برنامه‌نویس با نام‌های «آندره گورباچوف» و «گلب سلاچفسکی» را مورد اتهام قرار داده است. این دو برنامه‌نویس که ساکن اوکراین هستند، اخیرا چند پرسشنامه در فیس‌بوک طراحی کرده‌اند که در آن‌ها سوالاتی از جمله «آیا خون پادشاهی در رگ‌های شماست؟» و «رنگ چشمان شما چه چیزی را درباره شخصیت شما نشان می‌دهد؟» را مطرح کرده بودند. فیس‌بوک معتقد است این دو برنامه‌نویس اوکراینی با استفاده از چنین سوالاتی قصد دسترسی به اطلاعات شخصی کاربران را داشته‌اند.

زمان که کاربران فیس‌بوک در این تست‌ها شرکت می‌کردند، از آن‌ها خواسته می‌شد که یک افزونه را در مرورگر خود نصب کنند که این افزونه به هکر‌ها امکان نفوذ به دستگاه کاربر و سرقت اطلاعات او را می‌داد. نام کاربر، سن و لیست دوستان اطلاعاتی بودند که هکر‌ها می‌توانستند از کاربران سرقت کنند و با استفاده از این دیتا دوستان کاربر را هدف تبلیغات هدفمند خود قرار می‌دادند. فیس‌بوک گفته جامعه هدف این هکر‌ها عمدتا کاربران روسی و اوکراینی بوده‌اند که در نتیجه آن مجموعا ۶۰ هزار کاربر مورد حمله قرار گرفته و اطلاعاتشان لو رفته است. این اولین باری نیست که از پرسش‌نامه‌های فیس‌بوک سوءاستفاده می‌شود و همین سال پیش بود که موسسه کمبریج آنالیتیکا محکوم به جمع‌آوری اطلاعات میلیون‌ها کاربر فیس‌بوک شد.
منبع: روزنامه دنیای اقتصاد