فروشگاه‌های آنلاین؛ برندگان دوران قرنطینه و کرونا
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | ویروس کرونا هرچه بدی داشته،کاسبی فروشگاه‌های آنلاین را حسابی رونق داده است.آمازون به عنوان بزرگ‌ترین فروشگاه اینترنتی دنیا، تابستان امسال سه برابر بیشتر از مدت مشابه سال قبل فروش داشته است. فروشگاه‌های والمارت هم چنین رشدی را تجربه کرده‌اند و کرونا فروششان را نسبت به سال گذشته حدود سه برابر کرده است.در همین کشور خودمان هم آمارهای رسمی از رشد چهار برابری فروش فروشگاه‌های اینترنتی خبر می‌دهند.
یعنی حتی بیشتر از آمازون و والمارت! همین رونق چشمگیر باعث شده خیلی‌ها به فکر نو کردن کسب‌وکارشان بیفتند و برای تاسیس فروشگاه اینترنتی، درخواست نشان اعتماد الکترونیک ثبت کنند. تعداد آنها به حدود ۱۶هزار فروشگاه می‌رسد که در این گزارش سراغ وضعیت خریداران و مشتریانشان رفته‌ایم.گزارش مرکز توسعه تجارت الکترونیک مربوط به نیمه اول امسال، از ۱۳راز بازار فروشگاه‌های اینترنتی پرده برداشته است.
* یک: رشد چهار برابری مبلغ خرید اینترنتی
خرید اینترنتی در شش ماه اول امسال، حدود چهار برابر مدت مشابه سال قبل بوده است. آمارهای رسمی نشان می‌دهد در نیمه اول سال ارزش تراکنش‌های خرید اینترنتی به حدود ۶۳۹هزار میلیارد تومان رسیده.سال گذشته در همین مدت ارزش تراکنش‌ها ۱۶۶هزار میلیارد تومان بود که این رقم در شش ماه بعد از شیوع بیماری، ۲۸۴درصد افزایش داشته است.
رشد ارزش تراکنش‌های خرید اینترنتی در سال‌های گذشته عموما در حدود ۵۰درصد بود و امسال شاهد رشد ناگهانی فروش آنها هستیم. طوری که در همان شش ماه اول، فروشگاه‌های اینترنتی به اندازه یک و نیم برابر کل سال ۹۸ فروش داشته‌اند.ارزش کل تراکنش‌های خرید آنلاین در سال ۹۸ حدود ۴۲۳هزار میلیارد تومان بود.
* دو: افزایش ۵۰درصدی تعداد خریداران آنلاین
۷۶۵میلیون تراکنش، نتیجه عملکرد خریداران اینترنتی در شش ماه اول امسال است. موضوعی که نشان می‌دهد فروشگاه‌های اینترنتی در این مدت حدود ۹برابر جمعیت کشور مراجعه‌کننده داشته‌اند.در مدت مشابه سال گذشته، مردم حدود ۵۰۴میلیون مرتبه از فروشگاه‌های اینترنتی کالا یا خدمات سفارش داده‌اند که این موضوع نشان می‌دهد اقبال مشتریان به فروشگاه‌های آنلاین نسبت به سال قبل ۵۲درصد افزایش داشته و حدود یک و نیم برابر شده است.
* سه: افزایش بیش از دو برابری مبلغ خرید از فروشگاه‌ها
مقاومت خریداران نسبت به فروشگاه‌های اینترنتی در سال ۹۹ به کلی از بین رفته است. خیلی‌ها پیش از این علاقه‌ای به کسب‌وکارهای آنلاین نداشتند اما بررسی‌ها نشان می‌دهد نه‌تنها شاهد افزایش اعتماد به این کسب‌وکارها هستیم، بلکه مشتریان حتی برای خرید کالاهای با قیمت بالا هم سراغ فروشگاه‌های اینترنتی می‌روند.میانگین مبلغ هر خرید از کسب‌وکارهای آنلاین سال گذشته حدود ۲۳۰هزار تومان بود اما این رقم در سال ۹۹ به میانگین ۵۸۴هزار تومان رسیده است. موضوعی که نشان می‌دهد مبلغ هر خرید از فروشگاه‌های اینترنتی بیش از دو برابر شده است.
* چهار: فروشنده‌ها دو برابر پارسال به فکر فروش اینترنتی افتاده‌اند
۱۶هزار فروشگاه اینترنتی در نیمه اول امسال راه‌اندازی شده. فروشنده‌هایی که با توجه به شیوع کرونا و تاثیری که این بیماری در کاهش مراجعه خریداران به فروشگاه‌ها داشته، تصمیم گرفته‌اند سراغ روش‌های جدید بروند. آمارهای رسمی نشان می‌دهد تعداد مجوز یا همان ای‌نماد صادرشده برای راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی در شش ماه اول امسال تقریبا سه برابر مدت مشابه سال قبل است.
نیمه اول ۹۸ حدود پنج هزار و ۴۰۰ فروشگاه‌ها اینترنتی راه‌اندازی شده بود. علاوه بر این، در همان شش ماه اول امسال، بیشتر از کل سال ۹۸ فروشگاه تازه‌تاسیس داشتیم.آمارها نشان می‌دهد در سال ۹۸ حدود ۱۴هزار و ۶۰۰فروشگاه اینترنتی راه‌اندازی شده و تعداد فروشگاه‌های جدید در شش ماه اول امسال، ۱۱درصد بیشتر از کل سال قبل است.
* پنج: راه‌اندازی ۸۶درصد فروشگاه‌های اینترنتی با هزینه شخصی
اگر بخواهید یک فروشگاه اینترنتی راه بیاندازید، احتمالا باید روی پای خودتان بایستید. آنطور که وزارت صنعت، معدن و تجارت گزارش داده، ۸۶درصد کسب‌وکارهایی که در شش ماه اول امسال راه‌اندازی شده‌اند، سرمایه‌گذار شخصی داشته‌اند.
طبیعتا با توجه به شرایط کرونا، امکان مذاکره با سرمایه‌گذارها خیلی کمتر بوده و احتمالا این موضوع باعث شده تعداد بیشتری از کسب‌وکارها قید سرمایه‌گذار را بزنند و با هزینه شخصی فروشگاه خود را راه‌اندازی کنند چراکه تنها هشت درصد فروشگاه‌های اینترنتی با سرمایه‌گذاری توسط شتاب‌دهنده‌ها و به شکل استارتاپی راه‌اندازی شده‌اند. همچنین دولت سرمایه‌گذار پنج درصد از فروشگاه‌هایی بوده که در نیمه اول سال کار خود را آغاز کرده‌اند.
* شش: شبکه‌های اجتماعی، بازار اصلی خرید اینترنتی
یک فروشگاه اینترنتی حتما باید یک سایت حداقلی داشته باشد تا بتوانید برای آن نشان اعتماد الکترونیک بگیرد. ای‌نماد حکم مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت برای فعالیت یک کسب‌وکار دارد. طبیعتا یک فروشگاه از همان ابتدا نمی‌تواند صرفا سایت اینترنتی فعالیت کند و سراغ راه‌های دیگری هم می‌رود.
بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۸۱درصد از آنها علاوه‌بر سایت، در شبکه‌های اجتماعی مثل اینستاگرام هم فعال هستند و کالا و خدمات خود را در آنجا عرضه می‌کنند. ۴۶درصد کسب‌وکارها در کنار سایتشان، محصولات خود را در پیام‌رسان‌هایی مثل تلگرام هم می‌فروشند.۲۸درصد کسب‌وکارها علاوه‌بر سایت، اپلیکیشن موبایل هم راه‌اندازی کرده‌اند.از آنجایی که ممکن است فروشگاه‌ها از هر سه روش برای فروش کالا و خدمات خود استفاده کنند، برای همین جمع این درصد‌ها بیشتر از ۱۰۰ می‌‌شود.
* هفت: خریداران اینترنتی چطور کالا را تحویل می‌گیرند؟
فروشگاه‌های اینترنتی روش خاص خود را برای ارسال کالا به مشتریان دارند. ۱۹درصد آنها آنقدری توسعه پیدا کرده‌اند که خودشان سیستم توزیع راه‌اندازی کرده و کالاها را با پیک خودشان ارسال می‌کنند.۴۳درصد کسب‌وکارهای اینترنتی روی شرکت پست حساب باز کرده‌اند.
طبیعتا چنین فروشگاه‌هایی کالا را با تاخیر بیشتری به دست مشتری می‌رسانند. ۲۴درصد از فروشگاه‌ها با یک شرکت پست خصوصی قرارداد بسته‌اند تا کالا را به مشتری برسانند. شرکت‌های باربری بین شهری که از جمله معروف‌ترین آنها می‌توان به تیپاکس اشاره کرد، سهم ۱۴درصدی از روش‌های ارسال کالای فروشگاه‌های اینترنتی به مشتریانشان دارند.
* هشت: فروشگاه‌ها درگاه پرداخت اینترنتی را ترجیح می‌دهند
خیلی از فروشگاه‌های اینترنتی بعد از شیوع ویروس کرونا به کلی امکان پرداخت در محل را حذف کردند.آمارهای رسمی نشان می‌دهد ۸۱درصد فروشگاه‌ها تنها از طریق درگاه بانکی از مشتریانشان پول دریافت می‌کنند.
۱۷درصد فروشگاه‌ها همچنان امکان پرداخت در محل را در نظر می‌گیرند و کسانی که بخواهند بعد از تحویل گرفتن کالا پولش را پرداخت کنند، می‌توانند سراغ این گزینه بروند. مورد عجیب، دو درصد باقی‌مانده است. این فروشگاه‌ها که تعدادشان چندان بالا نیست، درگاه پرداخت اینترنتی ندارند و از روش‌های دیگری مثل پرداخت نقدی در محل، کارت کشیدن، واریز پول به حساب فروشگاه یا کارت به کارت استفاده می‌کنند.
* ۹: اصرار مشتریان به پرداخت پول بعد از تحویل گرفتن کالا
با وجود اینکه بعد از شیوع کرونا ۸۱درصد فروشگاه‌های اینترنتی گزینه پرداخت در محل را حذف کردند و صرفا از طریق درگاه بانکی پول کالا را دریافت می‌کنند، برآورد‌ها نشان می‌دهد ۳۰درصد مبلغ کالاهای خریداری شده از فروشگاه‌های اینترنتی با روشی به غیر از درگاه‌های بانکی پرداخت شده است. طوری که از مجموع ۶۳۹هزار میلیارد تومان فروش کالاها در فروشگاه‌های اینترنتی، ۴۴۷هزار میلیارد تومان از طریق درگاه پرداخت بوده و ۱۹۲هزار میلیارد تومان با روش‌هایی مثل پرداخت در محل، کارت کشیدن، واریز به حساب و کارت به کارت انجام شده است.
* ۱۰: مقاومت سالمندان دربرابر خرید اینترنتی
همانطور که قابل پیش‌بینی بود، سالمندان حتی بعد از شیوع کرونا مقاومت زیادی نسبت به خرید از فروشگاه‌های آنلاین دارند. در شش ماه اول امسال و بعد از شیوع کرونا، جوانان ۲۰ تا ۳۰ساله، با سهم ۵۸درصدی، مشتری اصلی فروشگاه‌های اینترنتی هستند. میانسال‌ها ۲۷درصد مشتریان فروشگاه‌های آنلاین را تشکیل می‌دهند و سهم سالمندان بالای ۵۰سال در بین خریداران فروشگاه‌های آنلاین حدود ۱۰درصد است. نکته قابل توجه، سهم پنج درصدی دهه هشتادی‌ها با سن کمتر از ۲۰سال از خریداران فروشگاه‌های اینترنتی است.
* ۱۱: سهم ۶۳درصدی فروشگاه‌ها از کسب‌وکارهای اینترنتی
سهم فروشگاه‌های اینترنتی از کل کسب‌وکارهای آنلاین امسال حدود ۱۷درصد بیشتر شده. طوری که در بین کل کسب‌وکارهای آنلاین، ۴۹درصد صرفا کالا می‌فروشند. ۲۴درصد هم کالا و هم خدمات ارائه می‌کنند و ۲۷درصد بیشتر در حوزه خدمات فعالیت دارند. به طور کلی می‌توان گفت زمینه فعالیت ۶۳درصد کسب‌وکارهای اینترنتی فروش کالا است. هشت درصد در حوزه آموزش فعالیت دارند، شش درصد کارهای برنامه‌نویسی و امور مربوط به رایانه انجام می‌دهند، سه درصد در کار تبلیغات و بازاریابی هستند و ۲٫۵درصد انتشارات دارند.
* ۱۲: راه‌اندازی فروشگاه آنلاین بعد از کلی عمر
هیچ‌موقع برای راه‌اندازی یک فروشگاه اینترنتی دیر نیست. اگر سنتان از ۵۰سال گذشته و فکر می‌کنید دیگر فرصتی برای راه‌اندازی فروشگاه آنلاین ندارید، باید بدانید حدود ۱۱درصد از جمعیت ۱۶هزار نفری که در شش ماه اول امسال فروشگاه اینترنتی تاسیس کرده‌اند، بالای ۵۰سال سن دارند.
۱۹درصدشان بین ۴۰ تا ۵۰ساله هستند. اغلب کسانی که در این مدت به فکر راه‌اندازی فروشگاه اینترنتی و دریافت نشان ای‌نماد افتاده‌اند، با سهم ۴۶درصدی بین ۳۰ تا ۴۰سال هستند. جوانان ۲۰ تا ۳۰سال هم ۲۳درصد از صاحبان فروشگاه‌های آنلاین تازه تاسیس در نیمه اول امسال را تشکیل می‌دهند.
* ۱۳: برابری جنسیتی بین خریداران اینترنتی
برابری جنسیتی دقیقا دربین خریداران فروشگاه‌های آنلاین به چشم می‌خورد. طوری که بر اساس گزارش وزارت صمت، دقیقا ۵۰درصد خریداران در شش ماه اول امسال خانم‌ها و ۵۰درصد آقایان بوده‌اند. البته در آن سوی ماجرا، شرایط متفاوت است. در بین کسانی که امسال فروشگاه اینترنتی راه‌اندازی کرده‌اند، ۱۳درصد خانم بوده و ۸۷درصد از آقایان بوده‌اند. این نسبت سال‌های گذشته هم به همین شکل بوده است.
