فرجام مبهم طرحهای جنجالی مجلس
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | بیش از صد روز از شروع فعالیت رسمی مجلس یازدهم گذشته و دیروز هم دور دوم انتخابات آن برای تکمیل ۱۰ کُرسی برگزار شد. مجلسی که در آن اصولگرایان با فاصله دست بالا را دارند و در این دور دوم انتخابات هم طبعا قرار نیست ترکیب آن دستخوش تغییر چندانی شود. نکتهای که در مورد این مجلس اما جلب توجه میکند حجم انبوه طرحهای پیشنهادی جنجالی است.
هیات رئیسه یکبار گفته بود که فقط در یک روز ۲۰ طرح را اعلام وصول کرده اما بهرغم این طرحهای پرشمار، هنوز هنوز از دل این مجلس مصوبهای بیرون نیامده که با تایید شورای نگهبان به دولت ابلاغ شده باشد. یعنی بعضی این طرحها صرفا در مرحله جمعآوری امضا مانده، یا تعدادی در کمیسیونها هنوز در حال بررسی است و بعضی از سوی شوراینگهبان رد شده.
بیرون اما در شبکههای اجتماعی این طرحها حتی اگر در حد پیشنهاد بوده حسابی سر و صدا کرده. شاید یک علت این مسئله این باشد ۱۷۰ نماینده فعلی قبلا سابقهای در مجلس نداشتند و تجربه قانونگذاری ندارند. به علاوه اینکه خیلی از این طرحها جزئیات شفافی هم ندارند. به طور مثال دیروز خبر آمده بود که نمایندگان مجلس دنبال تصویب طرحی هستند که به ۶۰میلیون ایرانی ۶۰هزار تومان یارانه غیرنقدی بدهند.
باز طبق اعلام نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس این طرح برای نیمه دوم امسال نیاز به ۳۰هزار میلیارد تومان منابع دارد اما گفته نشده که قرار است این پول از کجا تامین شود. پس احتمال دارد این طرح هم به سرنوشت همان طرح یارانه بنزین دچار شود که بعد از کلی بحث یک عضو هیات رئیسه مجلس آمد اعلام کرد دولت منابع لازم برای اجرای آن را ندارد.
در این فضا البته بعضی ایدهها هم به اشتباه به مجلس نسبت داده شد مثل پیشنهاد یک فعال فرهنگی درباره ازدواج اجباری که خب ارتباطی به مجلس نداشت. به این بهانه بد نیست چند طرح پر حاشیه مجلس یازدهم در همین مدت کوتاهی که از شروع فعالیتش گذشته را مرور کنیم.
*** طرح جمعیت و تعالی خانواده و طرح افزایش زاد و ولد
طرح جمعیت و تعالی خانواده عملا اولین طرحی بود که در هیات رئیسه مجلس یازدهم اعلام وصول شد. در این طرح ۳۷ مادهای مشوقهایی برای فرزندآوری و ازدواج در نظر گرفته شده و به نوعی مشابه آن هم در مجلس نهم پیشنهاد شده بود. مهمترین مانعی که این طرح دارد بار مالی آن است. به همین دلیل هم بود که قرار شد که این طرح مجددا برای کاهش بار مالی در کمیسیون فرهنگی بررسی شود.
چند روز پیش اما سید علی موسوی نماینده ملکان خبر داد که طرح دیگری هم به نام افزایش زاد و ولد در مجلس پیشنهاد شده که براساس آن برای تشویق افزایش زاد و ولد برای فرزند سوم و چهارم به بعد سهامی موسوم به سهام آیندگان از پالایشگاهها و پتروشیمیها در نظر گرفته شود. ضمن اینکه معاونت جدید هم به ریاست جمهوری باید اضافه شود به نام معاونت افزایش جمعیت. حالا قرار شده این طرح هم در کمیسیون فرهنگی بررسی شود و شاید این دو طرح با هم ترکیب شوند.
*** طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی
اوایل شهریورماه این طرح جنجالی با امضای ۴۰ نماینده به جریان افتاد. با توجه به شروطی که در این طرح برای فعالیت پیامرسانها پیشبینی شده عملا هیچ پیامرسان خارجی قادر به فعالیت در ایران نخواهد بود و به همین دلیل خیلی از کارشناسان پیشبینی کردند که تصویب این طرح به معنی موج جدیدی از فیلترینگ در اینترنت کشور است.
در روزهای اول شروع کار مجلس جدید هم حسن نوروزی نماینده رباط کریم گفته بود مجلس یازدهم بهجد دنبال فیلترینگ اینستاگرام است. کار روی طرح ساماندهی پیامرسانهای اجتماعی با انتقاداتی بین خود اصولگرایان مواجه شده. ضمن اینکه بعضی کاربران هم پرسیدند که چرا خیلی از نمایندگان امضاکننده این طرح خودشان در این فضا و به خصوص در توئیتر فعالیت میکنند؟ بعضی تحلیلگران دیدار اخیر قالیباف رئیس مجلس و آذری جهرمی وزیر ارتباطات را هم در رابطه با همین طرح تفسیر کردند.
*** شروط کاندیداتوری ریاست جمهوری
در هفتهای که گذشت کمیسیون شوراهای مجلس در جریان بررسی اصلاح قانون انتخابات ۱۱ شرط برای کاندیداتوری ریاست جمهوری تصویب کرد که بازتاب وسیعی در محافل سیاسی داشت. به طور مثال پیشبینی شده که کاندیدای ریاست جمهوری باید آرمانخواه و سادهزیست باشد. یا باید هنگام ثبتنام مشاوران خود را به صورت مکتوب به شورای نگهبان معرفی کند و شورای نگهبان میتواند برای تایید صلاحیت با نامزد انتخابات یا مشاورانش مصاحبه حضوری داشته باشد.
یعنی یک وجه این طرح افزایش اختیارات شورای نگهبان است اما شرطی که بیشتر از بقیه جنجالی و با برخورد تند خیلی از فعالان اصولگرا مواجه شده، شرط سنی ۴۰ تا ۵۵ سال برای کاندیداهای ریاست جمهوری است. احسان ارکانی نماینده نیشابور وقتی این شرط را در توئیتر مطرح کرد با واکنش منفی اصولگرایانی از جمله وحید یامینپور و محمدصالح مفتاح مواجه شد.
مفتاح (از حامیان قالیباف) در توئیتر نوشت که احسان ارکانی از حامیان مهرداد بذرپاش است و این قانون در راستای حمایت از بذرپاش است چون اکثر کاندیداهای بالقوه خارج از این رنج سنی هستند. فتاح، قالیباف، جلیلی و رئیسی همگی بیش از ۵۵ سال سن دارند و آذریجهرمی هم تا سال آینده کمتر از ۴۰ سال سن دارد.
یک شرط دیگر هم استعفای کاندیداهای نماینده مجلس، وزرا و معاونان شش ماه قبل از انتخابات است. بنابراین این بند هم شامل اکثر کاندیداهای بالقوه میشود به جز مهرداد بذرپاش رئیس دیوان محاسبات. گروه دیگری هم اینطور تفسیر کردند که این شروط در حقیقت همان تبدیل ریاست جمهوری به نخست وزیر و نظام پارلمانی است بدون نیاز به رفراندوم و تغییر قانون اساسی.
*** اعطای سهام عدالت به جاماندگان
از همان روزهای اول استقرار مجلس جدید طرحی تدوین شد که بر اساس آن دولت موظف است به همه جاماندگان سهام عدالت در شش دهک اول درآمدی تا سقف پنج نفر برای هر خانوار سهام اعطا کند. خبرهای مربوط به این طرح تا چند هفته در رسانهها مرتب منتشر میشد تا اینکه دژپسند وزیر اقتصاد آب پاکی را روی دست همه ریخت که اصلا ما چنین حجمی برای واگذاری نداریم.
بعد مجددا این طرح به کمیسیونهای مجلس برگشت و آخرین خبری که داریم این است محمدرضا ابراهیمی رئیس کمیسیون اقتصادی اعلام کرده منظور از جاماندگان یک میلیون و ۲۰۰هزار نفر از افراد تحت پوشش کمیته امداد و دو میلیون و ۱۰۰ هزار نفر تحت پوشش بهزیستی هستند که سهام عدالت دریافت نکردند. یا یک میلیون و ۸۰۰ هزار نفر که ۱۵سال پیش دعوتنامه سهام عدالت دریافت کردند اما سهامی به آنها تخصیص داده نشده. در واقع الان مشخص شده که در همان سال ۸۴ و ۸۵ سهام عدالت عادلانه توزیع نشده و دولت هم در این شرایط منابع لازم برای جبران اشتباهات آن دوره را ندارد.
*** خودروی رایگان برای ۵ دهک جامعه
اوایل ماه جاری بود که سید علی موسوی عضو کمیسیون صنایع گفت طرحی در مجلس در حال جمعآوری امضاست که بر اساس آن هر خانوار عضو پنج دهک ضعیف جامعه یک خودروی رایگان دریافت میکند. او وعده داد که به زودی در مورد جزئیات این طرح و منابع آن توضیح داده میشود اما هنوز که خبری نشده. از طرفی علی جدی عضو دیگر کمیسیون صنایع هم از این طرح اظهار بیاطلاعی کرده است.
*** قیر رایگان و مالیات خانههای خالی
وجه تشابه این دو طرح این است که هر دو در مجلس تصویب شدند اما شورای نگهبان با آنها مخالفت کرده. کلیات طرح قیر رایگان در ابتدای مردادماه تصویب شد. بر اساس این طرح دولت موظف میشود سالانه دو میلیون تن قیر رایگان در اختیار پیمانکاران قرار بدهد. مخالفان این طرح علاوه بر وزارت نفت و وزارت راه، رسانههای هر دو جناح اصولگرایان و اصلاحطلبان هستند.
آنها میگویند این طرح به معنای توزیع ۶۰۰ میلیون دلار رانت بین افراد خاص است. در نهایت ۱۱شهریور ماه خبر آمد که شورای نگهبان این مصوبه را مغایر با قانون بودجه تشخیص داده است. طرح مالیات بر خانههای خالی هم که در مجالس مختلف مطرح شده بود بالاخره در نیمه مردادماه امسال تصویب شد اما شورای نگهبان با ۱۰ابهام،۶مغایرت با قانون اساسی و ۵ مغایرت با موازین شرعی آن را برگشت داد.