عواقب گاف بیموقع تاجر مشهور انار و زعفران
روزنامه هفت صبح | کمتر از یک ماه پیش ویدئوی کوتاهی از اظهارات غلامحسین شافعی رئیس اتاق بازرگانی ایران در فضای مجازی منتشر شد که همان زمان جنجال بزرگی درست کرد و حالا مشخص شده عواقب دیگری هم برای پارلمان خصوصی کشور بهدنبال داشته. مجلس سهم اتاق بازرگانی از مالیات شرکتها را گرفته و به سازمان توسعه تجارت داده. این اقدام به معنی خلع سلاح کامل این نهاد صنفی منتفذ است. وقتی کلیپ اظهارات شافعی منتشر شد، نیکزاد نایبرئیس مجلس از پشت تریبون گفت شافعی گندهتر از دهانش حرف زده و حالا این تصمیم جدید نشان میدهد نمایندگان مجلس در منکوب کردن بازرگان سرشناس دنبال اقدامات عملی هم هستند.
جریمه بهخاطر یک کلیپ
نایبرئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران روز گذشته در مصاحبه با خبرگزاری ایلنا گفت: «با انتشار یک کلیپ از رئیس اتاق ایران مشکلی بین مجلس و اتاق بازرگانی ایجاد شد. پیش از این شرکتها و واحدهای عضو اتاق باید ۳ در هزارم سود قبل از مالیات خود را به اتاق تخصیص میدادند اما مجلس برای بودجه ۱۴۰۱ تصمیم گرفته تا این سهم ۳ در هزارمی قطع شده و به سازمانهایی مانند سازمان توسعه تجارت داده شود.
ممکن است در اتاق مشکلاتی وجود داشته باشد اما نباید در جهت تضعیف پارلمان بخش خصوصی پیش رفت. سازمان توسعه تجارت و نهادهای متولی دیگر سالهای سال روی کار بودند اگر توانستند کارآمد باشند، بودجه آنها را افزایش دهند اما دلیلی ندارد که این سهم ۳ در هزار را از اتاق بازرگانی که مدافع منافع بخش خصوصی بود، بگیرند.» عباس جبالبارزی در ادامه توضیح داده: «نه این ۳ در ۱۰۰۰ بلکه رقم بیشتری هم باعث کارآمدتر شدن این نهادها نمیشود.
اتاق بازرگانی طبق قانون، مشاور سه قوه است و بهنوعی مجلس مشاور خود را تضعیف میکند. وظایف زیادی در قانون برای اتاق بازرگانی تعریف شده، تکلیف این وظایف چه میشود. به نظر میرسد که مجلس باید در این مورد تجدیدنظر کند.» گفتنی است عباس جبالبارزی ۵۷ ساله و از فعالان صنعتی سرشناس استان کرمان است که چند دوره سابقه عضویت در هیات نمایندگان اتاق کرمان و اتاق بازرگانی ایران و آلمان و ایران و روسیه را هم در کارنامه دارد.
سهم سه در هزار یعنی چه؟
مطابق قانون فعلی شرکتها موظف هستند سه در هزار یا بهعبارتی دیگر سههزارم از درآمد مشمول مالیات خود را بهعنوان سهم اتاق بازرگانی پرداخت کنند. یا اینطور بگوییم اگر مالیات کسی یک میلیون ریال باشد، سه هزار تومان هم باید بابت پرداخت به اتاق بازرگانی روی آن بگذارد. حالا اگر شرکتی این مبلغ را پرداخت نکند چه اتفاقی میافتد؟ خیلی ساده کارت بازرگانی آن تمدید نمیشود. یعنی در زمان تمدید کارت بازرگانی همه شرکتها باید اظهارنامه یا برگه مالیات قطعی خود را برای سالهایی که سهم سه در هزارم را پرداخت نکردند، ارائه کنند و طبق آن بدهی خود را با اتاق بازرگانی تسویه کنند.
درآمد اتاق بازرگانی چقدر است؟
در مورد اینکه از این بودجه سه هزارم چقدر عاید اتاق بازرگانی میشود روایتهای متفاوتی وجود دارد. از یک سو مجیدرضا حریری رئیس اتاق بازرگانی ایران و چین ابتدای دی ماه امسال مصاحبه کرده و گفته درآمدهای اتاق بازرگانی بیش از چند هزار میلیارد تومان است (این نکته را اضافه کنیم که حریری از منتقدان اصلی مدیران فعلی اتاق بازرگانی محسوب میشود). بعضی هم صحبت از ۱۰ هزار میلیارد تومان کردند اما محمدرضا رمضانی دبیر کل اتاق ایران اوایل بهمن ماه امسال اعلام کرد میانگین درآمد اتاق بازرگانی در پنج سال اخیر سالانه ۱۶۰ میلیارد تومان بوده.
تصمیم جدید مجلس چیست؟
مجلس میگوید اصلا روند فعلی که سهم سه هزارم مستقیم در اختیار اتاق بازرگانی قرار میگیرد غلط و خلاف قانون است. تا الان هم بر اساس اصلاحیه مصوب ۱۳۷۵ باید این مبلغ توسط وزارت اقتصاد به خزانه عمومی کشور واریز شود و بعد در اختیار اتاق بازرگانی قرار میگرفت. با این روند فعلی دیوان محاسبات دور زده شده و نحوه و محل هزینه شدن این مبلغ شفاف نیست. مصوبه جدید کمیسیون تلفیق از این قرار است که مبلغ باید بعد از واریز به خزانه عمومی کشور برای توسعه زیرساختهای صادرات غیرنفتی هزینه شود. حالا تصمیمگیری برای نحوه هزینه این پول با چه کسی است؟ شورای عالی صادرات، سازمان توسعه تجارت و معاوت علمی و فناوری رئیسجمهور. یعنی اتاق بازرگانی هیچ.
شافعی چه گفته بود؟
حالا اظهارات غلامحسین شافعی چه بود که باعث خشمگین شدن نمایندگان مجلس شد؟ در این کلیپ کمتر از دو دقیقهای رئیس اتاق ایران میگوید: «بعضی از نمایندگان مجلس خیلی جالب هستند. نماینده شهر من بالاترین پستی که داشته محافظ آقای صالحی رئیس سابق سازمان انرژی اتمی بوده. از این قبیل نمایندهها در این مجلس کم نیستند. این نمایندگان خیلی افراد خالی هستند و نیازمند این هستند که چیزی پای تریبون بگویند.
به ما (اعضای اتاق بازرگانی) نیاز دارند تا شارژشان کنیم. عمق نمایندگان مجلس در مسائل اقتصادی خیلی کم است بهطوریکه آدم از اینکه این افراد میخواهند کشور را اداره کنند، درمانده میشود. دولت هم خیلی دستکمی از این نمایندگان ندارد.» این کلیپ اواخر دیماه امسال منتشر شد. درست در روزهایی که مجلس سرگرم بالا و پایین کردن جداول لایحه بودجه بود. شافعی اما بعد توضیح داد که این فیلم تقطیع شده مربوط به اسفندماه ۱۳۹۹ است. چند روز بعد از انتشار این فیلم علی نیکزاد نایب رئیس مجلس که در حال اداره جلسه بود در پاسخ به تذکر یکی از نمایندگان مجلس گفت:
«آقای شافعی در قد و قوارهای نیست که بگوید از مجلس پشتیبانی میکند. آقای شافعی حرفی زده که گندهتر از دهانش است.» سایر نمایندگان مجلس هم البته نسبت به این موضوع واکنش نشان دادند. یکی از نمایندگان گفت چون ما میخواستیم از اتاق بازرگانی تحقیق و تفحص کنیم علیه مجلس هجمه کردند. یکی دیگر از نمایندگان مجلس هم گفت درآمد اتاق بازرگانی نجومی و چند هزار میلیارد تومان است. چرا دیوان محاسبات و سایر نهادها از آنها حسابکشی نمیکنند؟
سکوت رئیس اتاق
غلامحسین شافعی بهرغم اینکه چند روز قبل از این جنجال نسبت به مشارکت ندادن اتاق ایران در تنظیم بودجه اعتراض کرده بود، بعد از حواشی پیش آمده سکوت کرده و نسبت به حذف سهم سه هزار هم تاکنون اعتراضی نکرده. یکی از معدود فعالیتهای او در مدت فقط دیدار با ولادیمیر اوبیدونوف رئیس شورای تجاری روسیه و ایران در اواسط بهمن ماه بود.
شافعی متولد ۱۳۳۰ در قائن خراسان جنوبی است. او در سال ۱۳۹۲ بعد از رفتن محمد نهاوندیان به نهاد ریاستجمهوری ریاست اتاق ایران را برعهده گرفت. در سال ۱۳۹۴ برای مدت محسن جلالپور رئیس اتاق بود و از تابستان ۹۵ با استعفای جلالپور یکبار دیگر این پُست به شافعی رسید. غلامحسین شافعی تاکنون مسئولیتهای متعددی در کشور از جمله در شورای پول و اعتبار داشته اما قبل از همه او یک تاجر سرشناس انار و زعفران است.