عقبگرد خودرو، خیزش سکه و سرکشی دلار
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | یک: وقتی در روزهای پایانی هفته پیش رئیس اتحادیه طلا و جواهر مصاحبه کرد و گفت سکه ۲۷۰هزار تومان حباب دارد، کسی فکر نمیکرد به فاصله چندروز قیمت سکه تمام از ششمیلیون و ۵۰۰هزار تومان به هفتمیلیون و ۲۵۰هزار تومان افزایش پیدا کند. آنهم در شرایطی که با شیوع کرونا عده زیادی در کشور بیکار شدهاند و اکثر کسبوکارها فقط مشغول لکولک کردن هستند.
فعلا مردم حیرتزده افزایش قیمتها را نگاه میکنند و بهنظر میرسد خبرهترین تحلیلگران اقتصادی هم از توضیح دلایل این اتفاقات عاجزند. دیروز، روز پرماجرایی برای بازارهای مختلف بود و بیش از همه رفتارهای هیجانی به چشم میآمد. دلار از مرز روانی ۱۷هزار تومان عبور کرد. طلا در آستانه ورود به کانال ۷۰۰هزار تومانی قرار گرفته.
بورس روز خونینی را تجربه کرد و ۲۶۵نماد قرمز بودند و عجیب اینکه بازار خودرو هم بعد از چندروز طوفانی شاهد ریزش قیمتها بود. در مورد جزئیات این اتفاقات جلوتر توضیح میدهیم اما برآیند این اتفاقات این سوال کلیدی را بهوجود آورده که آیا ماه عسل بورس تمام شده و یک انفجار قیمت در بازار طلا و ارز در پیش است؟
* دو: از بازار خودرو شروع کنیم که دیروز بعد از چندروز افت و خیز، شاهد ریزش سنگین قیمتها بود. خبرگزاری ایرنا گزارش کرده، قیمت پژو۲۰۶ تیپ دو که پیش از این تا مرز ۱۵۰میلیون تومان پیشروی کرده بود، به کمتر از ۱۲۵میلیون تومان رسیده. پژو۴۰۵ هم کمتر از ۱۱۵میلیون تومان قیمت خورده و در گروه خودروهای ردهبالاتر هم مزدا سه، یک سقوط ۱۰۰میلیون تومانی را تجربه کرده. حالا چطور این کاهش قیمت سنگین اتفاق افتاده؟
یک علت ممکن است شوک برکناری وزیر صنعت باشد. هرچند گفته شده برکناری رضا رحمانی بیشتر به ماجرای تفکیک وزارت بازرگانی مرتبط است اما بههرحال در بحبوحه تعیین قیمت جدید خودرو، برکناری وزیر صنعت رویداد عجیبی بود. علت بعدی ممکن است مربوط به دستورالعمل جدید تعیین قیمت خودرو باشد. شورای رقابت و ستاد تنظیم بازار به سایپا و ایرانخودرو به ترتیب ۲۳ و ۱۰درصد مجوز افزایش قیمت دادهاند و بنابراین قیمتهای جدید کارخانه هم فاصله زیادی تا قیمتهای قبلی بازار دارند.
به همین دلیل انتظار بازار برای طرحهای فروش فوقالعاده جدید ممکن است باعث تعدیل قیمتها شده باشد. از طرفی سازمان حمایت هم اعلام کرده، از این به بعد فروش خودرو در بازار بیشتر از ۱۰درصد قیمت کارخانه ممنوع است و با خاطیان برخورد میشود. ایرانخودرو هم روز دوشنبه طرح پیشفروش گذاشته بود که اگرچه به علت ازدحام سنگین متقاضیان، سایت تا ساعتها از دسترس خارج شد اما تاثیر روانی آن بر بازار دور از انتظار نیست.
* سه: حالا به وضعیت بورس هم اشاره کنیم که صبح دیروز به شکل عجیبی اکثر نمادهایش منفی بود. درحالیکه مدتها بود بورس روند صعودی داشت و روز یکشنبه در یک اتفاق تاریخی شاخص یکمیلیونی شد، کسی انتظار این ریزش سنگین در روز سهشنبه را نداشت. عجیب اینکه حتی سهام خیلی از نمادهای سودده که در روزهای عادی برای آنها صف خرید تشکیل میشد هم زیانده شدند. بنابراین ایندفعه بهجای صف خرید، صف فروش درست شده بود. سهامداران حقوقی در فروش پیشگام بودند و به تبع آن سهامداران حقیقی هم شتابزده سهامشان را واگذار کردند. در مورد این اتفاقات دو نوع تحلیل وجود دارد؛ یک گروه میگویند این رفتارها واکنش طبیعی بازار سرمایه است و دوباره اوضاع عادی میشود.
بهطور مثال یک علتی که عنوان میکنند این است که خیلی از سهامداران از اول هفته سهامهایشان را فروختند تا سهام سایپا را بخرند که اخیرا آزاد شده. یک عده هم معتقدند کلا رشد بورس در این مدت منطقی نبوده و حالا حباب ترکیده در نتیجه باید منتظر ریزشهای بیشتری هم باشیم. جزئیات اتفاقات دیروز بازار سرمایه را میتوانید در گزارش صفحه ۶ و ۷ روزنامه امروز بخوانید.
اما فعلا ما با این سناریوی دوم کار داریم. اگر این فرضیه درست باشد و روند نزولی شاخص بورس ادامه پیدا کند، آیا باید منتظر ورود نقدینگی بیشتر به بازارهای دیگر باشیم؟ آیا قرار است در روزهای آینده اتفاق خاصی در بازارهای موازی بیفتد که ما از آن بیخبریم و سرمایههای کلان درحال لغزیدن به سمت و سوی دیگری است؟
* چهار: برای پاسخ به این سوال یکبار وضعیت دیروز بازار سکه و طلا و ارز را هم مرور کنیم. سکه طرح جدید از ابتدای هفته جاری، با یک دورخیز بلند مرز هفتمیلیون تومان را رد کرد و خبرگزاری ایرنا(وابسته به دولت) نوشته، تا هفتمیلیون و ۲۵۰هزار تومان هم معامله شده. البته عددی که کانالها و دیگر سایتها گزارش کردند هفتمیلیون و ۱۰۰هزار تومان بود که خود همین سبقتگرفتن ارگان رسمی دولت از کانالهای غیررسمی در بالا اعلامکردن قیمت سکه هم نکته بدیعی است.
بههرحال بعضی تحلیلگران با رسم نمودارهای لگاریتمی میگویند، قیمت سکه بعد از خوردن به سقف هفتمیلیون و ۲۰۰هزار تومان دوباره نزولی میشود و بعد احتمالا دوباره در محدودی خاصی رشد میکند. ضمن اینکه سکه با توجه به قیمت فعلی ارز و در قیاس با قیمت جهانی طلا ممکن نیست خیلی بالاتر از این برود. گروه دیگری اما معتقدند که سکه تا ۱۰میلیون تومان به صعود خود ادامه میدهد. در مورد بازار طلا هم تقریبا وضعیت مشابه است.
بعضی میگویند، طلا تا گرمی ۷۵۰هزار تومان بالا میرود و عدهای روی سقوط تا گرمی ۶۶۰هزار تومان تاکید دارند. دلار هم بعد از عبور از مرز روانی ۱۷هزار تومان الان چند سناریو پیش رو دارد. عدهای دلار ۲۰هزار تومانی را دسترس میبینند و بعضی ریزش تا ۱۶هزار تومان را پیشبینی میکنند.
این در حالی است که خبرگزاری ایرنا نوشته، دلار در صرافیهای بانکی ۱۶۵۰۰تومان فروخته میشود و عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی هم در یک یادداشت اینستاگرامی ریسک سرمایهگذاری در بازار ارز را به مردم گوشزد کرده و توضیح داده که با احیای تدریجی صادرات غیرنفتی و دسترسی بانک مرکزی به منابع خارج از کشور، عرضه ارز سرعت میگیرد و قیمتها تعدیل میشود.
*** هشدار همتی
متن یادداشت اینستاگرامی عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی که به مردم درباره سرمایهگذاری در بازار ارز هشدار داده، از این قرار است:
بهرغم مشکلات ناشی از شیوع کرونا و اقدامات پیشگیرانه کشورهای همسایه و بستهشدن بیشتر پایانههای مرزی و نیز تعطیلی بسیاری از صرافیها و مراکز جابهجایی ارز، در طول ۵۰روز گذشته بیش از ۲٫۵میلیارد دلار از طریق بانک مرکزی و صادرکنندگان غیرنفتی تأمین شده است، که حدود ۵۰درصد آن، عرضه از طریق سامانه نیما بوده است.
با احیای مجدد و تدریجی روند صادرات غیرنفتی و نفتی، پیشبینی بانک مرکزی، از برگشت وضعیت طبیعی صادرات غیرنفتی و عرضه ارز به روال گذشته حکایت میکند. درکنار همه این موارد، موضوع دسترسی به منابع بانک مرکزی در خارج از کشور نیز روند مثبتی پیدا کرده است.
جو روانی و تبلیغاتی ایجادشده در مورد میزان تورم انتظاری و شرایط آتی ارزی کشور، دور از پیشبینی برمبنای واقعیتها و اطلاعات در دسترس بوده و عمدتاً توسط ذینفعان مطرح میشود.مردم عزیز این حق را دارند منابع و دارایی خود را در بخشهای مختلف نظیر بورس، بانک، املاک و ارز و طلا، سرمایهگذاری کنند ولی این وظیفه را دارم که ریسک سرمایهگذاری در ارز را مجددا گوشزد نمایم.