عبور از نقطه بحرانی با بارشهای اخیر؟
روزنامه هفت صبح | پاییز خشکی را پشتسر گذاشتیم. سال آبی از مهرماه شروع میشود و تا پایان شهریور سال بعد ادامه پیدا میکند در دو ماه اول امسال مثل سال گذشته پیش رفته بود، یعنی پایینتر از میانگین بارش بلندمدت اما در آذرماه و اوایل دی اوضاع دیگر نگرانکننده شده بود ؛ یعنی تقریبا نصف میانگین بارش پارسال در همین بازه زمانی و ۶۰درصد کمتر از میانگین بارش بلندمدت. این موضوع باعث شد که انواع هشدارها در مورد سال خشک و سختی که پیش رویمان قرار دارد، شنیده شود. مخصوصا هشدارها متوجه کشاورزان و مدیران مناطق آب بود.
خیلیها وقتی جدول میانگین بارشها را در سایت مرکز ملی پایش و هشدار خشکسالی بررسی میکردند وحشتشان چندبرابر میشد، چراکه سال گذشته که میانگین بارش تا اواخر پاییز چندان هم بد نبود، در نهایت به چنان زمستان و بهار خشکی منتهی شد که مجموع بارشها کمی بیشتر از نصف میانگین بارش بلندمدت شد.
آنها با خودشان میگفتند که سال آبی گذشته که نرمال شروع شد، اینطور خاتمه یافت، امسال که سه ماه و نیم اول سال آبی اینطور رقم خورده، قرار است چه چیزی در انتظار ایران باشد،بحران آب برای شهرهای بزرگ غیرقابل اجتناب به نظر می رسید اما آنچه طی یک هفته گذشته اتفاق افتاد همهچیز را عوض کرد. در حالیکه درست تا ۲۲ دیماه هنوز هم میانگین بارش در ایران به شکل قابلتوجهی کمتر از همیشه و پارسال بود، سامانه بارشی پربرکتی وارد ایران شد که معادله را بههم زد.
همانطور که در جدول شماره یک میبینید. بارشها در سرتاسر ایران آنقدر زیاد شد که نهتنها خط سال گذشته پشتسر گذاشته شد بلکه میانگین بلندمدت هم تا اندازهای رد شد. این خبر خوب را احد وظیفه، رئیس مرکز خشکسالی سازمان هواشناسی اواخر پاییز داده بود. او گفته بود: «یک سری مراکز در دنیا هستند که پیشبینی فصلی خود را بهروزرسانی کردهاند که مرکز اقلیم مشهد یکی از آنهاست، بر این اساس زمستان بدی نخواهیم داشت، … موجی از سمت غرب میآید که باعث بارندگی میشود و باعث بهبود غرب و جنوب غرب میشود.
در هفتههای بعدی نیز بارندگیها در حد نُرمال خواهد بود، حداقل طی ۴ هفته آینده. ضمن اینکه بر اساس پیشبینی فصلی مرکز اروپایی، زمستان امسال بارندگیها در شرایط نُرمال و حتی فراتر از نرمال خواهد بود…. حدود ۴۵ درصد بارندگیهای سالانه کشور در فصل زمستان روی میدهد، بنابراین اگر پیشبینیها به حقیقت بپیوندد میتواند شرایط را بهبود قابل ملاحظهای بدهد.»
حالا به نظر میرسد که این پیشبینیها درست از آب درآمده و اتفاقات خوبی افتاده؛ حداقل در استانهایی که مدتها با خشکسالی دست و پنجه نرم میکردند. وظیفه حالا به هفت صبح میگوید که شرایط بارش به حد نرمال و بالاتر از نرمال رسیده و در مناطقی مانند هرمزگان، کرمان و جنوب سیستان و بلوچستان که نگرانی زیادی وجود داشت اوضاع خیلی خوب شده اما برخی مناطق مانند کرمانشاه، ایلام و گلستان اوضاع هنوز خراب است.
اگرچه این روزها دقیقا از همین نقاط خبر بارش زیاد میشنویم. وظیفه در مورد اینکه چرا با وجود خبرهایی که در مورد استانی مانند کرمانشاه میشنویم باز هم نگرانی در مورد آنها وجود دارد، میگوید: «این مناطق معمولا زمستانهای سختی دارند و آنچه امسال از ابتدای سال آبی در استان کرمانشاه داشتهایم حدود ۹۵ میلیمتر کمتر از میانگین بلندمدت بوده است.»
گواه حرفهای او جدول شماره دو است که وضعیت بارش در استانهای مختلف را در مقایسه با میزان بارش بلندمدت نشان میدهد. همانطور که میبینید میانگین بارش کل کشور کمی بیشتر از دو درصد از میانگین بارش بلندمدت بیشتر شده است. در این بین استان هرمزگان بهترین وضعیت را بین استانها در مقایسه با بارش بلندمدت داشته و در این استان نزدیک ۸۵ میلیمتر اضافه بارش نسبت به میانگین بلندمدت شاهد بودهایم.
استانهای کهگیلویه و بویراحمد، فارس و خراسان جنوبی در مرتبههای بعدی از نظر بهبود وضعیت در مقایسه با میانگین بلندمدت هستند. از آن طرف کرمانشاه، ایلام، گلستان، خراسان شمالی، لرستان و تهران را داریم در آنها هنوز هم کمبود بارش نسبت به میانگین بلندمدت دیده میشود حتی استان اصفهان که در شهرهای غربیاش شاهد شگفتی مردم از حجم بارش ناگهانی بودهایم هنوز بارشها ۵ میلیمتر کمتر از میانگین بلندمدت هستند.