ضرب شست غول‌های خرده‌فروشی به کرونا!
روزنامه هفت صبح، علی رستگار | مقایسه ارزش برندهای بزرگ در سال ۲۰۲۰ با سال قبل نشان می‌دهد، کرونا نتوانسته برای غول‌های تجاری جهان خیلی دردسر بزرگی درست کند. طبق گزارشی که این هفته از ۱۰۰برند ارزشمند جهان منتشر شده، در سال ۲۰۲۰ ارزش برندها شش‌درصد رشد داشته و به رقم پنج‌تریلیون دلار نزدیک شده. این میزان رشد در مقایسه با سال قبل درواقع فقط یک‌درصد کمتر شده. از طرفی ترکیب صدرنشین‌های این فهرست هم خیلی دستخوش تغییر نشده. شرکت آمازون مثل پارسال ارزشمند‌ترین برند جهان است.
اپل و مایکروسافت و گوگل هم هرکدام با ارقامی بیش از ۳۰۰میلیارد دلار ارزش به ترتیب دوم تا چهارم شدند. نکته جالب اینکه در بین ابربرند‌های دنیا در روزهای کرونایی، برندهای خرده‌فروشی آنلاین و تجارت الکترونیک رشد کردند و برندهای زیرگروه انرژی و بانکی و خودروسازی افت قابل توجهی داشتند. از بررسی این گزارش که با عنوانBrandZ Top 100 Most Valuable Global Brands منتشر شده، نکات جالبی می‌شود استخراج کرد که در ادامه ۱۰نکته از آن را مرور می‌کنیم.
* یک: اولین رتبه بین همه برندها در اختیار آمازون است که نسبت به سال قبل ۳۲درصد هم رشد را تجربه کرده. این رشد آمازون با توجه به اینکه یک فروشگاه خرده‌فروشی آنلاین است، احتمالا بی‌ارتباط با فراگیری ویروس کرونا نیست و به همین سادگی ارزش این برند آمریکایی به ۴۱۵٫۸میلیارد دلار رسیده. با همین دیدگاه ورود مسترکارت را هم به جمع ۱۰برند برتر دنیا می‌توان توجیه کرد. مایکروسافت هم توانسته با استفاده از این فضا یک رشد ۳۰درصدی ثبت کند و جای گوگل را پشت سر آمازون و اپل بگیرد. ناگفته نماند آمازون سال پیش توانسته بود اپل را کنار بزند و در جایگاه اول قرار بگیرد.
* دو: امسال سریع‌ترین رشد را بین ۱۰۰شرکت برتر دنیا یک برند نوشیدنی چینی با جهش ۵۸درصدی ثبت کرده. سال قبل این رکورد دراختیار اینستاگرام بود که رشد ۹۵درصدی تجربه کرده بود و البته این شبکه اجتماعی امسال هم با رشد ۴۷درصدی یکی از شرکت‌های موفق لقب گرفته. شرکت‌های چینی هم مطابق انتظار رشد قابل توجهی داشتند و دو برند جدید از این کشور وارد جمع ۱۰۰شرکت برتر شده.
یکی شبکه اجتماعی تیک‌تاک که اخیرا در ایران هم خیلی مطرح شده و دیگری بانک چین. درمجموع باید بگوییم، ۱۷برند از ۱۰۰برند باارزش جهان الان چینی هستند. از پنج برند جدیدی که وارد جمع ۱۰۰برند برتر دنیا شدند، گفتیم که دو برند چینی هستند و یکی از سه برند بعدی هم پپسی است که بار دیگر به جمع بزرگان برگشته و در رتبه ۹۹ جای گرفته. این درحالی است که رقیب این شرکت یعنی کوکاکولا با ۸۴میلیارد دلار ارزش در رتبه ۱۳ قرار دارد.
* سه: بین ۱۰برند باارزش دنیا از خانواده پرداخت الکترونیک دو نماینده می‌بینیم یکی ویزاکارت و دیگری مسترکارت. یکی در رتبه پنجم قرار دارد و دیگری در رتبه دهم. علاوه بر آمازون یک فروشگاه خرده‌فروشی آنلاین دیگر هم می‌بینیم به‌نام علی‌بابا از چین در رتبه ششم. این اتفاق را هم باید ناشی از رشد تجارت الکترونیک در دنیا ارزیابی کنیم.
نماینده گروه فست‌‌فودها و رستوران‌های زنجیره‌ای در بین ۱۰شرکت برتر مک‌دونالد است که اگرچه یک‌درصد کاهش ارزش نسبت به سال پیش تجربه کرده اما توانسته رتبه نهم را در بین غول‌های تجاری حفظ کند. نزدیک‌ترین رقیب هم‌گروه این شرکت استارباکس است که به‌رغم رشد چهاردرصدی به رتبه‌ای بهتر از ۲۴ دست پیدا نکرده. از همین خانواده رستوران‌های زنجیره کی‌اف‌سی و ساب‌وی هم امسال به رتبه‌های ۸۲ و ۹۵ بسنده کردند.
* چهار: نتفلیکس هم از دنیای سرگرمی، از فرصت شیوع کرونا ظاهرا استفاده کرده و با رشد ۳۴درصدی و صعود هشت‌رتبه‌ای، به جایگاه ۲۶ رسیده. بالاتر از حتی اینستاگرامی که با ۴۱٫۵میلیارد دلار ارزش در رتبه ۲۹ ایستاده. تا از این فضا دور نشدیم، این را هم بگوییم که یوتیوب هم رشد قابل قبولی داشته و با اضافه‌کردن ۱۵درصد به ارزش برندش تا رتبه ۳۷ پیشروی کرده. شبکه اجتماعی لینکدین ۱۸سال پس از تولدش همچنان پررونق است و امسال هم با ۳۱درصد رشد به رتبه ۴۳ دست پیدا کرده. دنیای مد و فشن هم نماینده‌های گردن‌کلفتی در بین صد برند با ارزش دنیا دارد. از برند لوکس لویی‌ویتون گرفته که در رتبه ۱۹ دیده می‌شود تا شنل و هرمس و گوچی که نماینده‌های فرانسه و ایتالیا بین برندهای متمول امسال هستند.
* پنج: از صنعت خودرو مثل همیشه تویوتا از ژاپن ارزشمند‌ترین برند دنیاست. حتی در روزهای کرونازده که سه‌درصد ارزش این برند افت کرده و با سقوط هفت‌رتبه‌‌ای تا جایگاه ۴۸ پایین آمده. مرسدس‌بنز از آلمان هم البته شرایط مشابهی داشته و با ۹درصد کاهش، ارزش این برند تا ۲۱٫۳میلیارد دلار سقوط کرده. با اینحال بنز هنوز پنج‌رتبه از رقیب و هموطنش بی‌ام‌دبلیو یا ب‌ام‌و بالاتر ایستاده که حدود یک‌میلیارد دلار ارزش کمتری دارد.
به‌جز این سه برند در بین ۱۰۰شرکت برتر دیگری اثری از صنعت خودرو نیست. در دسته‌های بعدی البته سایر خودروسازان آمریکایی و ژاپنی و آلمانی حضور دارند. متمول‌ترین برندهای خودرویی دنیا بعد از سه شرکتی که اسم بردیم، به ترتیب تسلا، فورد، هوندا، نیسان، آئودی، فولکس‌واگن و پورشه هستند. به‌جز تسلا هم همگی رشد منفی را تجربه کردند. و نکته جالب‌تر اینکه در این لیست نه اثری از خودروهای فرانسوی می‌بینیم و نه خودروهای کره‌ای.
* شش: شاید کنجکاو باشید بدانید کره‌ای‌ها که سال‌ها با برندهایشان بازار ایران را اشغال کرده بودند و به بهانه تحریم بازار ایران را ترک کردند، چه جایگاهی بین غول‌های تجاری جهان دارند؛ تقریبا هیچ! کره‌ای‌ها فقط یک سامسونگ را در رتبه ۴۰ دارند. اکثر ۱۰۰برند با ارزش دنیا یا آمریکایی هستند یا چینی. با اینحال بعضی کشور‌ها هستند مثل همین کره‌جنوبی که یک تک‌نماینده در بین ۱۰۰برند با ارزش دنیا دارند. مثل سوئد که برند آیکیا را در رتبه ۷۲ دارد. یا اندونزی، هند، استرالیا و کانادا که در حوزه بانک و بیمه تک‌نماینده‌هایی دارند.
* هفت: حالا چه برندهایی امسال کمتر از حد انتظار ظاهر شدند؟ فیسبوک که سال ۲۰۱۹ عنوان ششمین برند باارزش دنیا را به خود اختصاص داده بود، امسال در ردیف هشتم نشسته. این برند که تخمین زده می‌شود تا پایان ۲۰۲۰ ارزشی ۱۴۷.۱میلیارد دلاری داشته باشد، نسبت به سال گذشته با کاهش ارزش هفت‌درصدی مواجه شده است.
از دنیای انرژی هم امسال طبعا خیلی از شرکت‌ها ضربه خوردند که سرآمد آن‌ها شرکت نفت شل است که با افت ۲۲درصدی به رتبه‌ای بهتر از ۸۳ دست پیدا نکرده. اوضاع قرنطینه در کشورهای مختلف ضربه مهلکی هم به شرکت‌های کرایه اینترنتی خودرو زده، از جمله اوبر آمریکایی که ۳۵درصد افت ارزش داشته و با سقوط ۳۲پله‌ای تا رتبه ۸۵ پایین آمده و این کارنامه خوبی برای مدیرعامل ایرانی آن دارا خسروشاهی نیست.
* هشت: در یک نگاه کلی، اگر بخواهیم ببینیم کدام گروه امسال رشد بهتری داشته و کدام گروه عقبگرد کرده، باید بگوییم برندهای خرده‌فروشی با رشد ۲۱درصدی پیشتاز هستند. این برندها البته سال قبل هم رشد ۲۵درصدی تجربه کرده بودند و در وهله بعد با فاصله محسوسی برندهای تکنولوژی و بیمه در تعقیب این گروه هستند.
از سوی مقابل بدترین وضعیت را برندهای حوزه انرژی داشتند که ۲۲درصد منفی حرکت کردند و همینطور بانک‌های جهانی هم ۱۹درصد افت ارزش داشتند که این دو مورد قطعا ارتباط مستقیم با ویروس کرونا دارد. برندهای پوشاک و برندهای لوکس هم از کرونا ضربه شدیدی خوردند چون این دو گروه سال قبل به ترتیب شش و ۲۹درصد رشد داشتند اما در سال جاری هر دو عملا درجا زدند.
* ۹: یک گروهی که امسال خیلی از شرایط کرونا ضربه نخورده و به رشد منطقی سال قبل ادامه داده، برندهای محصولات مراقبت شخصی و بهداشتی هستند که امسال چهاردرصد ارزش افزوده داشتند. مثال بزنیم، لورئال فرانسه با ۲۹٫۴میلیارد دلار الان چهل‌و‌چهارمین غول تجاری دنیا لقب گرفته. یا برند کلگیت آمریکا با ۱۷٫۴میلیارد دلار ارزش، به‌رغم سقوط یک‌درصدی در رتبه ۷۶ ایستاده. جالب است بدانید برند ژیلت هم بالاتر از شرکت‌هایی مثل آدیداس و زیمنس و پپسی، امسال هشتاد‌و‌نهمین برند پولساز دنیا لقب گرفته.
* ۱۰: یک‌بار اگر ترتیب باارزش‌ترین برندهای پوشاک دنیا را مرور کنیم، خالی از لطف نیست. نایکی از آمریکا باارزش‌ترین برند دنیاست با ۴۹٫۹۶میلیارد دلار ارزش و امسال هم شش‌درصد رشد را تجربه کرده. بعد زارا از اسپانیا با ۲۱٫۲میلیارد دلار و با فاصله معناداری در رتبه دوم است. آدیداس هم اگر در ذهن شما به‌عنوان رقیب نایکی جا افتاده، باید این تصور اشتباه را کنار بگذارید چون این شرکت آلمانی عملا کمتر از یک‌سوم رقیب آمریکایی ارزش دارد. بین سایر ۱۰برند برتر پوشاک دنیا که اسم آن‌ها شاید در ایران شناخته شده باشد، ا‌چ.اند.ام سوئد در رتبه ششم قرار دارد. آندرآرمور آمریکا هفتم است و پوما از آلمان با یک جهش قابل توجه تا رتبه نهم این دسته بالا آمده و درنهایت رتبه دهم هم در اختیار ماسیمو دوتی از اسپانیا است.
