«شِل» مشتری «مپنا» می‌شود
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی| یک رویداد جالب توجه در عراق اتفاق افتاده که نشان می‌دهد ایران تا چه میزان در تار و پود اقتصاد این کشور همسایه دخیل شده است؛ تا جایی‌که حتی غول نفتی بریتانیا نیز ناگزیر از همکاری با غول صنعتی ایران شده است. روزنامه فایننشال‌تایمز، روز جمعه، در گزارشی که دو خبرنگارش یعنی تام ویلسون در لندن و رایا جلابی در بیروت نوشتند، عنوان كرد که گروه صنعتی مپنا بزرگترین ذینفع از پروژه پالایش گاز جنوب عراق است که قرار است شرکت نفتی شل آن را انجام دهد.
ماجرا چیست؟ قرار است یک پالایشگاه گاز در بصره، شهر جنوب‌شرقی عراق و در فاصله حدودا 15 دقیقه‌ای با مرز ایران از ماه ژوئن کار خود را آغاز کند که 44درصد از سهام آن متعلق به شرکت نفتی بریتانیایی شل است. 51درصد از سهام این پالایشگاه هم متعلق به شرکت نفت دولتی عراق است و 5درصد از آن برای میتسوبیشی ژاپن.
شل برای سرمایه‌گذاری در این پروژه از سرمایه بانک جهانی هم استفاده کرده است و پروژه مورد تحسین قرار گرفته چرا که قبلا گاز میادین نفتی جنوب عراق می‌سوخته و حالا قرار است استحصال شود و حتی از سوی عراق به مشتریان خارجی فروخته شود. این شرکت گازی قرار است برق خود را از چه کسی بگیرد؟ نیروگاه مستقل رمیله. صاحب این نیروگاه کیست؟ هلدینگ شامارا مستقر در اردن اما فایننشال تایمز می‌گوید که گروه مپنا به‌عنوان سازنده این نیروگاه، 78درصد از درآمد حاصل از فروش برق را، طبق قرارداد به‌خود اختصاص می‌دهد.
از قرارداد مپنا چه می‌دانیم؟ سال 2014، دولت عراق یک پروژه برای توسعه یک نیروگاه 3000 مگاواتی داشت که آن را به شامارای اردن واگذار کرد. شامارا می‌خواست با یک شریک آمریکایی یا اروپایی کار کند اما حضور تروریست‌های داعش باعث می‌شد که غربی‌ها علاقه چندانی برای حضور در این پروژه نداشته باشند.
از آن‌سو ایران داشت توافق هسته‌ای را منعقد می‌کرد و زمینه گفت‌وگو برای این پروژه باز بود. این بود که شامارا به سراغ مپنا آمد تا با 05/2 میلیارد دلار این قرارداد را ببندد و پس از آن به‌عنوان بخشی از مبلغ قرارداد تا مدت زمانی مشخص 78درصد از درآمد برق را بردارد. این قرارداد 9 ژوئیه 2015 یعنی روز قبل از توافق هسته‌ای امضا شد.
مپنا در سایت خود نوشته که این پروژه، بزرگترین پروژه بین‌المللی این گروه است، هر‌چند که این گروه در عراق دو پروژه دیگر هم داشته است: پروژه‌های حیدریه نجف و الصدر است که برای حدود دو هزار نفر از متخصصان و کارگران دو کشور ایران و عراق ایجاد شغل کرده است.
البته آمریکا تا توانسته در مسیر این پروژه دست‌اندازی کرده است و مثلا یک منبع مطلع به فایننشال تایمز گفته که عراق تحت فشار آمریکا، یک حساب در یک بانک عراقی که مپنا از سال 2021 درآمد خود را از آن دریافت می‌کند را مسدود کرده و در نتیجه، مپنا تکمیل کارخانه را به تاخیر انداخته است.
در سال 2019 شل به سراغ شامارا آمد و با قراردادی 35 میلیون دلاری و با ساخت یک خط انتقال برق 18 کیلومتری توافق کرد که 70 تا 200 مگاوات برق از این نیروگاه بگیرد. آمریکا البته به‌طور کلی هم مانع از پرداخت پول گاز از سوی عراق به ایران شده آن هم با توجه به اینکه بیش از یک‌سوم انرژی این کشور (ازجمله گاز برای تامین الکتریسیته) از ایران تامین می‌شود اما همان‌طور که در این گزارش هم آمده، سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت ایران (به‌خصوص در بخش انرژی) تضمین می‌کنند که ایران (فعلا و یا تا سال‌ها) تاثیرگذارترین قدرت خارجی باقی می‌ماند.
همین گزارش هم البته می‌تواند یک به‌اصطلاح «آتش تهیه» علیه حضور مپنا در این کشور باشد. فایننشال تایمز برای تایید دور زدن تحریم‌ها تقریبا با همه طرفین دو قرارداد ارتباط گرفته اما هیچ‌کدام دور زدن تحریم را تایید نکردند و گفتند مجتمع گاز بصره گفته برای پول برق صرفا از طریق وزارت دولتی عراق عمل کرده و هیچ معامله‌ای با مپنا نداشته است ولی چه معامله‌ای شده باشد و چه نشده باشد، چه مپنا پول را بگیرد و چه نگیرد؛ مهم این است که چراغ نیروگاه انگلیسی در جنوب عراق را برق ایرانی، روشن نگاه داشته است.
