شهر باستانی افغانستان در معرض خطر طالبان
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | یک: طالبان به حومه مزار شریف، چهارمین شهر بزرگ افغانستان رسیده‌اند و در پشت دروازه‌های شهر منتظرند تا یکی از قدیمی‌ترین شهرهای این کشور را بار دیگر و حالا پس از ۲۳ سال، اشغال کنند. دولت افغانستان می‌گوید که نیروهای نظامی، طالبان را از دروازه‌ها عقب رانده‌اند. اما اخبار منتشر شده از این شهر می‌گوید اوضاع آنطور که دولت می‌گوید خوب نیست و بخشی از مردم مسلح شده‌اند تا از خود در مقابل نیروهای خشن این گروه حمایت کنند. خاطره اشغال مزار شریف در دهه۹۰ میلادی حالا باز هم زنده شده است.
* دو: طالبان روز دوشنبه شش شهرستان را در استان‌های بلخ، قندوز و اورزگان تصرف کردند و بعدازظهر همان روز تعدادی از افراد این گروه از کمربند امنیتی شهر مزارشریف عبور و عکسی از حضور خود در دروازه ورودی شهر در فضای مجازی منتشر کردند که فاتحانه در نزدیکی شهر جولان می‌دادند. حالا جنگ در حومه شهر در جریان است و هر از گاهی خبر تصرف مزارشریف منتشر شده و دوباره تکذیب می‌شود.
* سه: در گرمای مرداد ۱۳۷۷ مردم مزار شریف ناگهان نیروهای طالبان را با ساز و برگ جنگی در شهر خود دیدند. پیش از این خبرها می‌گفتند که نیروهای طالبان در حومه شهر در حال جنگند اما ظهر روز هفدهم سر و کله‌شان در شهر پیدا شد. مقاومت مزار شریف آن روزها آنقدر قوی بود که حتی کابل و هرات هم پیش از آن تصرف شده بودند و سقوط این شهر دیگر رسما سقوط دولت نجیب الله و آغاز عصر طالبان به حساب آمد.
* چهار: گزارش‌ها می‌گوید در پی سقوط مزارشریف در دهه ۹۰ میلادی هزاران نفر از غیرنظامیان اغلب شیعه و هزاره در شهر قتل عام شدند. طالبان در مرداد ۱۹۹۶ با خودروهای وانت واتسون و پرچم‌های سفید وارد شهری تاریخی و مذهبی شدند و تا پنج سال بعد هم همان جا ماندند. آنچه در روزهای نخست تصرف مزارشریف اتفاق افتاد فاجعه دهشتناک خوانده می‌شود. آنها در مسیر خود به هر جنبنده‌ای شلیک می‌کردند.
دیده‌بان حقوق بشر می‌گوید تنها در یک روز یعنی هفدهم مرداد ماه، دو هزار نفر در شهر کشته شده بودند و روزهای بعد آنها مردان غیر پشتون، یعنی هزاره و تاجیک و ازبک را دستگیر کردند. اغلب هزاره‌هایی که به دست طالبان افتاده بودند، کشته شدند. حتی در پی سقوط شهر در کنسولگری ایران هم دیپلمات‌های ایرانی و یک خبرنگار به شهادت رسیدند و دو کشور بر سر این اتفاق تا پای جنگی واقعی پیش رفتند.
* پنج: اما اهمیت مزار شریف در چیست؟ شهر مزار شریف در اطراف حرمی واقع شده که از قدیم آن را مزار امام علی(ع) می‌دانند. اما به نظر می‌رسد که آرامگاهی که یکی از زیباترین و با شکوه‌ترین بناهای افغانستان است، مزار یکی از امامزادگانی است که در قرن پنجم هجری در این شهر درگذشته و از قضا همنام با امام اول شیعیان بوده است.
تاریخ شهر اما به پیش از میلاد باز می‌گردد. اما در قرن دوازدهم میلادی شیخی در شهر خواب می‌بیند و مدعی می‌شود که پیکر امام علی(ع) در اطراف شهر بلخ به خاک سپرده شده است و از آن پس شهر تبدیل به نمادی مذهبی برای شیعیان می‌شود. این شهر محل تولد مولانا، شاعر بزرگ فارسی زبان هم هست.
* شش: اما بسیاری مزارشریف را با یکی از مشهورترین ترانه‌های زبان فارسی دری، به نام«بیا بریم به مزار» می‌شناسند. ترانه‌ای مربوط به بیش از ۷۰۰ سال قبل از زبان زنی که عاشق ملا ممد جان می‌شود و برای رسیدن به مراد دلش به مزار شریف متوسل می‌شود. او در ایام نوروز به آرامگاه می‌رود تا به آرزویش برسد. از دهه ۵۰ شمسی خوانندگان افغانستان و ایران بارها این شعر را بازخوانی کرده‌اند.
