شعبده‌بازی به سبک اردوغان
روزنامه هفت صبح | رئیس‌جمهور ترکیه شامگاه روز دوشنبه، بعد از جلسه کابینه دولتش در آنکارا، در یک کنفرانس خبری حاضر شد و تنها با یک جمله توانست لیره ترکیه را در برابر دلار، نزدیک به ۳۰ درصد تقویت کند. آن جمله اردوغان این بود: «اگر لیره در برابر ارزهای خارجی نزول کند، دولت علاوه بر نرخ سود بانکی وعده داده شده، ضرر صاحبان پس‌اندازهای لیره را جبران خواهد کرد.»
معنای این حرف چیست؟ فرض کنید که شما در ترکیه، ۱۰۰ هزار لیره در بانک داشتید. زمانی که بحران هنوز آغاز نشده بود؛ این پول شما معادل ۱۰ هزار دلار بود اما دیشب و قبل از صحبت‌های اردوغان این پول شده بود معادل ۵ هزار و ۵۵۵ دلار. حتی اگر سود بانکی را در نظر بگیریم، در شرایطی که بانک به شما مثلا ۱۴ یا ۱۵ درصد سود می‌دهد اما تورم نزدیک به ۳۰ یا ۵۰درصد است؛ پول شما در حال بی‌ارزش شدن است. حالا اردوغان می‌گوید ما این اجازه را نخواهیم داد و دولت، کاهش ارزش واقعی پول را جبران خواهد کرد.
این کار البته پول زیادی می‌خواهد اما رویترز تاکید کرد که اردوغان جزئیاتی از اینکه چگونه دولت قصد دارد این طرح بالقوه گران و تورم‌زا را تامین مالی کند، ارائه نکرد. اما این حرف تاثیر خود را در بازار گذاشت. ارزش لیره ترکیه در ابتدای معاملات روز دوشنبه به رکورد پایین ۱۸.۳۶۳۳ لیره در برابر دلار سقوط کرده بود.
اما تا پایان روز تحت تاثیر تدابیر فوق‌العاده دولت، روند نزولی خود را معکوس کرد و بزرگ‌ترین افزایش روزانه از سال ۱۹۸۳ را رقم زد تا جایی که به مرز ۱۱ لیره در برابر هر دلار هم رسید. در زمانی که این گزارش را می‌نوشتیم ارزش هر دلار برابر با ۱۳٫۱۹ لیره بود. تاثیرات سیاست جدید اردوغان فقط مربوط به دلار نبود و قیمت هر گرم طلا نیز که طی روزهای اخیر به نزدیک هزار لیره رسیده بود در صبح سه‌شنبه وارد کانال ۷۰۰ لیره شده است.
سخنان اردوغان البته ابعاد دیگری هم داشت. به گفته او، هم‌اکنون پس‌انداز خارج از چرخه اقتصادی این کشور پنج هزار تن طلا به ارزش ۲۸۰ میلیارد دلار است و با ورود آن به چرخه اقتصاد، راهکار‌های جدیدی ارائه می‌شود. بر اساس ارزیابی سه بانکدار، شامگاه دوشنبه حدود یک تا یک و نیم میلیارد دلار پس‌انداز به لیره تبدیل شد.
همچنین رئیس اتحادیه‌های بانک‌های ترکیه گفته پس از اعلام این طرح اردوغان، حدود یک میلیارد دلار وارد بازار ارز ترکیه شد. اردوغان البته روی سیاست‌های قبلی خود در زمینه کاهش نرخ بهره تاکید کرده و با تاکید بر اینکه آنکارا از «اقتصاد بازار آزاد» گامی به عقب برنمی‌دارد،گفته:«ترکیه دیگر بهشت کسانی که از راه بهره بانکی ثروتمند می‌شوند، نخواهد شد.» او همچنین از آغاز سیاست‌هایی برای حمایت از صادرکنندگان و بازنشستگان در مواجهه با تلاطم ارزی خبر داد.
طبق پیش‌بینی اقتصاددانان، با ادامه این روند، نرخ تورم در سال آینده احتمالا به ۳۰درصد هم خواهد رسید. اردوغان بار دیگر مواضع قبلی خود درباره بهره بانکی را تکرار کرد و گفت:«با پایین آمدن نرخ بهره، تورم نیز در چند ماه آینده کاهش می‌یابد.» (عصرایران، بی.بی.سی.، ایندیپندنت، دویچه وله)
