شب سیاست‌زده تهران، از خیابان سپه تا فاطمی
روزنامه هفت صبح | دیروز بعدازظهر، یکی از فعالان اصولگرای سایبری به نام علی قلهکی، یک فهرست هفت نفره از اسامی را اعلام کرد که طبق آن لاریجانی، جهانگیری و احمدی‌نژاد رد صلاحیت شده بودند. خبرگزاری فارس شامگاه دوشنبه لیست را بازنشر کرد و از آن به عنوان «دست رد شورا به بانیان وضع موجود» یاد کرد. همان شب، مشاور وزیر کشور گفت که نامه‌ای به طور رسمی از سوی وزارت کشور به دستشان نرسیده است.
صبح دوشنبه همه منتظر بودند فهرست تایید شود اما وزارت کشور فهرست را منتشر نمی‌کرد. محمد مهاجری، سردبیر خبرآنلاین و از افراد نزدیک به لاریجانی و روحانی نوشت: «با اطلاع می‌گویم حسن روحانی رئیس جمهور در نامه‌ای به رهبرمعظم انقلاب از ایشان درخواست کرده که تغییراتی در لیست اعلام شده از سوی شورای نگهبان انجام گیرد. رئیس‌جمهور همچنین به وزیر کشور دستور داده فعلا از اعلام لیست شورای نگهبان خودداری کند. از سوی دیگر فشار سیاسی برای اعلام اسامی به وزیر کشور به شدت افزایش یافته است.»
بالاخره اخبار ساعت ۲بعدازظهر شبکه یک اطلاعیه شماره ۱۵ ستاد انتخابات کشور را منتشر کرد:
در اجرای ماده ۶۰ قانون انتخابات ریاست‌جمهوری به آگاهی مردم شریف ایران اسلامی می‌رساند، اسامی نامزدهای انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری اسلامی ایران که صلاحیت آنان مورد تأیید شورای نگهبان قرار گرفته است به ترتیب حروف الفبا به شرح زیر می‌باشد:
* یک: آقای سعید جلیلی- فرزند محمدحسن- کد نامزد ۲۲
* دو: آقای محسن رضایی میرقائد- فرزند نجف- کد نامزد ۳۳
*سه: آقای سیدابراهیم رئیس‌الساداتی مشهور به رئیسی - فرزند سیدحاجی- کد نامزد ۴۴
* چهار: آقای علیرضا زاکانی- فرزند حسین- کد نامزد ۵۵
* پنج: آقای سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی - فرزند سیدحسن- کد نامزد ۶۶
* شش: آقای محسن مهرعلیزاده - فرزند رحیم- کد نامزد ۷۷
* هفت: آقای عبدالناصر همتی- فرزند احمدعلی- کد نامزد ۸۸
بر اساس ماده ۶۶ قانون، فعالیت انتخاباتی نامزدهای ریاست جمهوری رسماً از تاریخ اعلام اسامی آنان به وسیله وزارت کشور آغاز و تا ۲۴ ساعت قبل از شروع اخذ رای خاتمه می‌پذیرد.
*** واکنش نامزدها
بعد از این اطلاعیه بود که نامزدهای ردصلاحیت شده به موضوع واکنش نشان دادند:
علی لاریجانی نوشت: «حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملّت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانیکه در این مدّت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.» او این نامه را با عنوان «بنده خدا، علی لاریجانی» امضا کرد.
اسحاق جهانگیری، هم در بیانیه‌ای نوشت: «به خدا پناه می‌برم و عدم احراز صلاحیت بسیاری از شایستگان را تهدیدی جدی برای مشارکت همگانی و رقابت عادلانه گرایش‌ها و جریان‌های سیاسی به‌ویژه اصلاح‌گرایان می‌دانم و امیدوارم که جمهوریت نظام، مشارکت موثر مردم در تعیین سرنوشت خود، منافع ملی و آینده ایران فدای مصالح آنی سیاسی نشود.»
علی مطهری که خود توسط شورای نگهبان رد صلاحیت شده بود نیز با اشاره به رد صلاحیت علی لاریجانی در توئیتی نوشت:« از رد صلاحیت خودم با وجود آنکه می‌دانم دلیل قانع کننده‌ای ندارد می‌گذرم، اما از رد صلاحیت آقای لاریجانی که همیشه گوش به فرمان نظام بوده و تجربه گرانسنگی برای امروز جامعه ما داشت در حیرتم! استناد به مصوبه شورای عالی امنیت ملی درباره اقامت یا تحصیل اقوام درجه یک مقامات عالی در کشورهای دیگر، پذیرفته نیست زیرا این شورا حق قانونگذاری ندارد. قانونگذار فقط مجلس است.»
سردار سعید محمد، از کاندیداهای پرحاشیه انتخابات ۱۴۰۰ که نتوانست از فیلتر شورای نگهبان عبور کند؛ در توئیتی نوشت: «بسم الله الرحمن الرحیم به عنوان سرباز ولایت و پاسدار ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب اسلامی و با آرزوی سربلندی برای مردم عزیز ایران و با احترام به ارکان نظام مقدس؛ به زودی بیانیه اینجانب منتشر می‌شود.»
*** حسن سبحانی هم در توئیتی با کنایه به شورای نگهبان نوشت:
« چهل سال است که از موضع تکلیف، عینیت بخشی به ارزش‌های انقلاب اسلامی، که در قانون اساسی ما مندرج است را با وقوف، آزادگی، عاری از فرصت طلبی و صرف‌نظر از نتایج حاصله دنبال می‌کنم. این تکلیف‌مداری را پایانی نخواهد بود. حتی اگرساختار تحقق ارزش‌ها از قابلیت‌های لازم تهی شده باشد.»
پزشکیان از دیگر کاندیداهای اصلاح‌طلب که تیغ ردصلاحیت‌ها مشمول او نیز شد هم بیانیه‌ای داد و گفت؛ «چه مبارک سحری بود چه فرخنده شبی… ضمن تشکر از اقشار مختلف مردم از تمام استان‌ها، شخصیت‌ها و احزاب که لطف و حمایت خود را اعلام کرده‌اند، اعلام می‌کنم که قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را نداشته و هیچگونه رایزنی جهت احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهم کرد؛ چون اعتراض به تصمیم گرفته شده موثر نیست.»
*** واکنش تند صادق آملی لاریجانی
آیت‌الله صادق آملی لاریجانی که طی ۱۰روز گذشته به عنوان یکی از فقهای شورای نگهبان در جلسات بررسی پرونده کاندیداها حضور داشته در اقدامی بی سابقه تصمیمات شورای نگهبان را به تندی نقد کرد. او نوشت:«از اولین حضور اینجانب در شورای‌نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به بیست سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌هایی که در قوه قضائیه بودم؛ اما هیچگاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها.
سبب این نابسامانی‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید!!
چنان که از وزارت اطلاعات با قاطعیت تمام مطلبی نقل می‌کنند، حال آنکه با پرسش از معاونت مربوطه در وزارت اطلاعات به صراحت این مطلب تکذیب می‌شود.
گلایه بنده از سر دغدغه‌ای است برای حفظ شأن و اعتبار شورای نگهبان. این فقیر وقتی با چنین وضعیتی مواجه شدم و استدلال‌هایم را بی‌تأثیر یافتم،این کلام حق متعال را بر همکاران عزیزم در شورا تلاوت کردم: «یا ایها الذین آمنوا اتقوا الله و لتنظر نفس ما قدمت لغد و اتقوا الله ان الله خبیر بما تعملون.در میانه این زمانه غریب و رفتارهای عجیب به خدا پناه می‌بریم و به محضر او عرضه می‌داریم:
اعوذ بک مما استعاذ منه عبادک المخلصون.»
*** التهاب جزیی در مجلس
باشگاه خبرنگاران جوان نوشت: نطق میان دستور نماینده تبریز در حمایت از رئیس‌جمهور دولت‌های نهم و دهم صحن علنی مجلس را دقایقی ملتهب کرد. در صحن علنی مجلس، نطق احمد علیرضابیگی نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در صحن علنی با التهاب و اعتراضاتی از سوی نمایندگان مواجه شد که خبرنگاران را در جایگاه بالای فضای صحن جمع کرد. این نماینده مجلس که از حامیان محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور دولت‌های نهم و دهم و یکی از ثبت نام کنندگان این دوره انتخابات ریاست جمهوری در سال ۱۴۰۰ است، بر لزوم احراز صلاحیت احمدی‌نژاد از سوی شورای نگهبان تأکید کرد.
علیرضابیگی یکی از همراهان آقای احمدی‌نژاد زمان ثبت نام در وزارت کشور برای کاندیداتوری انتخابات امسال جمهوری اسلامی است. نماینده تبریز، آذرشهر و اسکو در نطق میان دستور خود اظهار کرد که احراز صلاحیت احمدی‌نژاد موجب حضور حداکثری مردم در انتخابات می‌شود. علیرضابیگی احمدی‌نژاد را امین مردم خواند و از جلوگیری برای حضور نیافتن رئیس جمهور سابق کشور در یک مراسم استانی اخیر انتقاد کرد.
نماینده یاد شده دخالت رهبری برای موضوع احراز صلاحیت‌ها را خواستار شد و عنایت رهبری انقلاب را باطل‌السحر یک نقشه شوم خواند. نمایندگان پارلمان نیز با سروصدا و اعتراض لحظاتی مانع از تداوم نطق احمد علیرضابیگی شدند که علی نیکزاد، نایب رئیس دوم مجلس و اداره کننده وقت صحن، اجازه داد نطق نماینده تبریز ادامه یابد. همچنین در گوشه‌ای از صحن صدای شعاری کوتاه آمد که برخی حاضران از آن به عنوان «مرگ بر منافق» یاد کرده‌اند. با پایان یافتن این نطق، ملک فاضلی نماینده سراوان پشت تریبون آمد و از التهاب صحن علنی کاسته شد.
*** واکنش شورای نگهبان
خبرگزاری صدا و سیما نوشت: سخنگوی شورای نگهبان درباره برخی واکنش‌ها به لیست نهایی نامزدهای احراز صلاحیت شده سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری توضیحاتی ارائه کرد.سخنگوی شورای نگهبان در مورد حضور همه سلایق در لیست منتشر شده نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری گفت: به‌طور طبیعی ملاک و معیار اعضای شورای نگهبان قانون اساسی است، اینگونه مسائل در طول رسیدگی‌ها به‌طور خودکار انجام می‌شود، یعنی ضرورتی ندارد شورای نگهبان نسبت به جناح‌ها و گروه‌های سیاسی بخواهد تصمیم‌گیری کند، چون از جهت قانونی نیز معیاری ندارد و ممکن است یک دوره‌ای از یک جناح افراد بیشتر باشند، در دوره دیگر از جناح دیگری؛ این موضوع بستگی دارد به انطباق معیارهای قانونی که افراد ثبت‌نام کردند.
آقای عباسعلی کدخدایی درباره دلایل عدم احراز صلاحیت برخی نامزدها گفت: چون احراز شرایط است، فقط می‌توانیم بگوییم آقای زید یا آقای امر این شرایط را واجد نبودند و چیز بیشتری نمی‌توانیم بگوییم.آقای کدخدایی درباره نحوه رسیدگی به صلاحیت‌ها و استعلام از مراجع رسمی خاطرنشان کرد: گاهی اوقات از مراکز دیگر هم گزارش‌هایی ارسال می‌شود، ما برای دریافت گزارش منعی نداریم و باید از صحت گزارش‌ها اطمینان حاصل کنیم؛
چه گزارش‌هایی که مراجع رسمی ارسال می‌کنند و چه گزارش‌هایی که از سایر مراجع به دست ما می‌رسد.
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر حق اعتراض کسانی که صلاحیتشان احراز نشده، گفت: چون اصولا در ریاست جمهوری بحث رد صلاحیت وجود ندارد و احراز صلاحیت است، طبق قانون، خود قانونگذار مرحله‌ای برای رسیدگی به اعتراض و شکایت و اینگونه مسائل لحاظ نکرده، در واقع وقتی ما اسامی را اعلام کردیم و وزارت کشور هم اطلاع‌رسانی می‌کند، وارد موعد قانونی تبلیغات می‌شویم.
*** واکنش رئیسی
سیدابراهیم رئیسی در واکنش به ردصلاحیت‌ها ویدئویی از خود منتشر کرد و در توئیتر هم نوشت: از دیروز عصر (دوشنبه عصر) که از نتایج تعیین صلاحیت‌ها مطلع شدم، شاید شماها و خود آقایان هم خبر نداشته باشند، من تماس‌هایی گرفتم و در حال انجام رایزنی‌هایی هستم که صحنه انتخابات، رقابتی‌تر و مشارکتی‌تر شود.
*** واکنش فعالان سیاسی
علی جنتی وزیر ارشاد دولت یازدهم در واکنش به اسامی کاندیداهای تایید صلاحیت شده برای انتخابات ریاست جمهوری نوشت: «سرانجام پس از ده روز بحث و مناقشه شورای نگهبان نامزدهای مورد نظر خود را برای ریاست جمهوری اعلام نمود؛ یک ضرب‌المثل فارسی می‌گوید «کوه زایید، موش زایید!» بدیهی است با این تعداد کاندیدای پوششی از هم‌اکنون نتیجه انتخابات روشن است و آنچه در این میان با مشارکت اقلیت قربانی می‌شود، جمهوریت نظام خواهد بود.»مهدی نصیری، روزنامه‌نگار و مدیرمسئول سابق روزنامه کیهان در توئیتی نوشت: «اگر ورود آیت‌الله رئیسی به انتخابات را حاصل یک سناریو برای بی‌اعتبار کردن او در افکار عمومی بدانیم، این سناریو با این مدل مهندسی شورای نگهبان هم‌اینک به بار نشسته است. خداحافظ ابراهیم!»
محمدجواد حق‌شناس در واکنش به تصمیمات شورای نگهبان گفت: تصمیم امروز شورای نگهبان که توسط سخنگویش اعلام شد، چند قربانی بزرگ داشت. قربانی اولش خود نهاد انتخابات بود و اساسا مقوله انتخابات که بر چند مفروض پایه‌گذاری شده و آن رقابت در انتخابات، پذیرش حق انتخاب آزاد توسط مردم، پذیرش حق انتخاب شدن و این اصل که مردم دارای خرد و قدرت تصمیم‌گیری براساس منافع خودشان هستند و درست و عاقلانه تصمیم می‌گیرند که در گام اول ماجرا، این موضوع قربانی شد. وی ادامه داد: قربانی بعدی این ماجرا، ته‌مانده اعتبار شورای نگهبان و خود نهادی که قانونگذار و قانون اساسی تمهیداتی اندیشیده بود که به‌عنوان نگهبان قانون اساسی و پاسدار شرع انتخاب شود و این نهاد را هم قربانی کردند و خود شورای نگهبان قربانی دوم ماجراست.
حق‌شناس معتقد است: قربانی بزرگ خود آقای رئیسی است. وی در نظرسنجی‌هایی که پیش از انتخابات انجام شده بود، با فاصله نسبت به دیگران در جایگاه اول قرار داشتند و در این رویکرد نانوشته این شورا رئیسی را هم قربانی کرد. رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای‌شهر تهران اضافه کرد: قربانیان کوچک این تصمیم، لاریجانی، پزشکیان، جهانگیری، تاجزاده و دیگر نامزدهای واجد شرایطی هستند که به ناحق از مدار تصمیم‌سازی خارج شدند.
*** چه کسانی انصراف دادند
رستم قاسمی و محمدحسین نامی نیز به جمع افشار، دهقان، زریبافان و محمد عباسی پیوستند که به نفع رئیسی از صحنه انتخابات کنار کشیدند.
*** از تایید صلاحیت شده‌ها چه‌خبر؟
محسن مهر علیزاده در واکنش به رد صلاحیت‌ها از سوی شورای نگهبان با انتشار توئیتی نوشت: «اصلاحات زنده است تا ایران زنده است…» این توئیت با هشتگ‌های برای ایران، اسحاق جهانگیری، مسعود پزشکیان، مصطفی تاجزاده، محمد شریعتمداری و زهرا شجاعی منتشر شده است.
اقتصادنیوز نوشت: روز دوشنبه عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی و نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری سیزدهم، به دعوت شورای نگهبان در جلسه این شورا شرکت کرد. عبدالناصر همتی برای ارائه برنامه خود در جلسه شورای نگهبان شرکت کرد و شمس‌الدین حسینی نیز برنامه خود را برای این شورا ارسال کرده است.حسام‌الدین آشنا در توئیتی حمایت خود را از عبدالناصر همتی در انتخابات ۱۴۰۰ اعلام کرد. او در توئیتی نوشت: همتی و ما ادراک ما همتی!
