سیما در تسخیر این بیست و چند نفر
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر| روزگاری که سینما فعال‌تر از حالا بود، خیلی از بازیگران این مدیوم را بر تلویزیون ترجیح می‌دادند. در دهه هشتاد سریال‌های شبکه خانگی قد‌علم کردند و در دهه نود این محصولات رشدی چشمگیر داشتند. این اتفاق شرایط تازه‌ای را رقم زد و بازیگران علاوه بر فیلم‌های سینمایی، گزینه جذابی به‌نام سریال‌های خانگی پیش‌رو داشتند و دارند. تلویزیون اما کم نیاورد و تا همین چند سال پیش، سریال‌ها از بازیگران مطرح بهره می‌بردند.
حالا اما شرایط متفاوت شده و کار تلویزیون از چند جهت برای جذب بازیگران مطرح سخت‌تر است. در این میان مسئله‌ای به‌نام دستمزد حرف اول را می‌زند. نتیجه این‌که سازندگان سریال‌های تلویزیونی گزینه‌های معدودی در اختیار دارند و به همین خاطر است که امسال بیش از بیست بازیگر دست‌کم در دو سریال حضور دارند. در پرونده امروز عملکرد 10 بازیگر ارزیابی شده. این نام‌ها را هم در ذهن داشته باشید:
آشا محرابی مسافران شهر و تازه‌وارد، کاوه خداشناس، مدافعان شهر و بی‌همگان، شیوا خنیاگر خوشنام و تازه‌وارد، افشین سنگ‌چاپ خوشنام و آزادی مشروط، مهدی فقیه بی‌نشان و آتش سرد، اصغر نقی‌زاده مسافران شهر و زیرخاکی ٣، بهزاد خداویسی داستان یک شهر 3 و آتش سرد، سوسن پرور خداداد و چسب زخم، شهرام عبدلی راز ناتمام و شب آخر، شیوا خسرو‌مهر تازه‌وارد و آتش سرد، جعفر دهقان آتش سرد و مدافعان شهر، فریبا متخصص برف بی‌صدا می‌بارد و آتش سرد، پوریا پورسرخ برف بي‌صدا مي‌بارد و دردسرهای شیرین.
پرویز فلاحی‌پور
بی‌نشان، آتش سرد، آزادی مشروط
مختصات سریال‌ها: «بی‌نشان» راما قویدل اثری متوسط است که بحث عدالت‌خواهی را مطرح کرده. «آتش سرد» به کارگردانی رضا ابوفاضلی ملودرامی است که پخش آن این شب‌ها ادامه دارد. «آزادی مشروط» ساخته مسعود ده‌نمکی روایتی است از روزهای ابتدایی که کشور درگیر همه‌گیری ویروس کرونا شد.
عملکرد بازیگر: پرویز فلاحی‌پور از بازیگران باسابقه است که در کارنامه او آثار موفقی چون «شب دهم» دیده می‌شود. او در «بی‌نشان» و «آتش سرد» پایین‌تر از سطح انتظار ظاهر شد. یکی از عواملی که به عملکرد فلاحی‌پور لطمه وارد کرد، شباهت‌هایی است که میان شخصیت‌های او در این دو سریال دیده می‌شود. او مردی است که هم دغدغه خانواده دارد و هم نگران جامعه است. او در هر دو سریال مردی است که سابقه جبهه و جنگ دارد. گریم فلاحی‌پور در این دو سریال تفاوت محسوسی ندارد و چه بسا مخاطبی که با دقت این دو سریال را پیگیری نکرده باشد، گیج شود! فلاحی‌پور در «آزادی مشروط» هم شخصیت مثبت داستان است. منتها این بار گریم او کمی تفاوت دارد و شوخی و خنده چاشنی رفتار و گفتارش شده. این تفاوت‌ها اما باعث نمی‌شود که مخاطب با یک شخصیت متفاوت مواجه باشد.
نکته ویژه: به‌نظر می‌رسد فلاحی‌پور سخت‌گیری‌های گذشته را رها کرده است.
مریم کاویانی
راز ناتمام، بی‌نشان، آزادی مشروط
مختصات سریال‌ها: درباره «بی‌نشان» و «آزادی مشروط» در باکس قبل توضیحاتی مختصر داده شده است. «راز ناتمام» هم سریالی است به کارگردانی امین امانی که زندگی شهید باهنر را روایت کرده. داستان این سریال در دهه نود می‌گذرد و با تمهید فلش‌بک گذشته شهید باهنر را به تصویر می‌کشد.
عملکرد بازیگر: مریم کاویانی در «راز ناتمام» نقش یک استاد دانشگاه را بازی کرده و داستان شخصیت او ربطی به گذشته ندارد. نه شخصیت ویژه است و نه بازیگر برای ارائه آن کاری سخت پیش‌رو داشته. او در «بی‌نشان» نقش یک زن خانه‌دار را بازی می‌کند که همه تلاش او فراهم آوردن یک زندگی آرام برای همسر و فرزندان است. این شخصیت همه کلیشه‌های زنان خانه‌دار در سریال‌های تلویزیونی را داشت و کاویانی هم نتوانست تفاوتی چشمگیر میان نقش خود با نمونه‌های پیشین ایجاد کند. او در «آزادی مشروط» در جلد کادر درمان رفته. حتما می‌دانید که کاویانی روزگاری پرستار بوده و چه‌بسا آن تجربه در این سریال به کارش بیاید. برای قضاوت قطعی درباره عملکرد او در این سریال باید منتظر پخش چند قسمت دیگر باشیم.
نکته ویژه: در سریال «بی‌نشان» و «آزادی مشروط» کاویانی و فلاحی‌پور همبازی هستند. این مسئله‌ای است که به چشم مخاطبان پیگیر تلویزیون آمده.
مهران رجبی
خوشنام، وضعیت زرد ۲، آزادی مشروط
مختصات سریال‌ها: «خوشنام» به کارگردانی علیرضا نجف‌زاده سریالی کمدی است که ماه رمضان از شبکه یک پخش شد اما توفیقی که باید به‌دست نیاورد. «وضعیت زرد 2» ساخته مجید رستگار هم اثری کمدی و متوسط بود كه بهترین توصیف برای این سریال است. درباره «آزادی مشروط» ده‌نمکی هم اشاره کردیم که روایتی است کمدی از روزهای ابتدایی شیوع ویروس کرونا درکشور.
عملکرد بازیگر: مهران رجبی سال‌هاست اصراری ندارد که با شمایل ثابت در فیلم و سریال‌ها حاضر شود. او در «خوشنام» و «وضعیت زرد 2» گریمی مثل همیشه دارد و در «آزادی مشروط» نقش یک روحانی را بازی می‌کند. با این حال در همین سریال هم شیوه گفتار رجبی یادآور شخصیت‌های پیشین است که بازی کرده. این را هم اضافه کنیم که نقش او در «خوشنام» چندان بلند نبود. در «وضعیت زرد 2» نقش مردی را بازی کرد که همسرش فوت شده و تلاشش برای رسیدن به همسر جدید بالاخره به بار می‌نشیند. در مجموع نقش‌هایی که مهران رجبی بازی کرده فاقد ظرفیت برای به چالش کشیدن توان بازیگر هستند.
نکته ویژه: سهم رجبی از سریال‌های سال پیش هفت مورد بود و به‌نظر می‌رسد پرکاری این بازیگر تداوم خواهد داشت. سال 1400 این سریال‌ها با بازی رجبی روی آنتن رفتند:«روزهای آبی، بوتیمار، صبح آخرین روز، دست‌انداز، وضعیت زرد 1، در کنار پروانه‌ها و هم‌سایه.»
ساناز سماواتی
خوشنام، داستان یک شهر، چسب زخم، شب آخر
مختصات سریال‌ها: درباره «خوشنام» توضیح دادیم؛ سری سوم «داستان یک شهر» به کارگردانی محمدرضا آهنج نتوانست موفقیت فصل‌های قبل (ساخته اصغر فرهادی) را تکرار کند. «چسب زخم» به کارگردانی سید‌حامد تهرانی و «شب آخر» ساخته مهسا فتحعلی دو سریالی هستند که اواخر شهریور روی آنتن شبکه پنج رفتند. هر دو سریال داستانی آشنا داشتند؛ یکی در دسته آثار محرمی قرار می‌گیرد و دیگری داستانی اجتماعی درباره تلاش‌های یک زن دارد.
عملکرد بازیگر: ساناز سماواتی در «خوشنام» و «داستان یک شهر» نقش یک را بازی نمی‌کند. در دو مینی‌سریال دیگر اما قصه‌ها حول شخصیت او روایت می‌شوند. او در «چسب زخم» نقش زنی به‌نام هما را بازی می‌کند که به‌عنوان کمک‌بهیار در بیمارستانی مشغول به کار است. همسر هما دچار مصدومیت شده و خانه‌نشین است و او برای گذران زندگی به‌عنوان بهیار به شکل خصوصی هم کار می‌کند. «چسب زخم» و نقش هما فرصت خوبی برای ساناز سماواتی بود تا توانایی‌اش را نشان دهد. بهترین عملکرد او در همین سریال رقم خورد که توانست نقش یک زن خانه‌دار و شاغل را به‌خوبی ایفا کند. رفتار و گفتار شخصیت باورپذیر بود که این اتفاق حاصل تجربه سماواتی در بازیگری است.
نکته ویژه: به‌رغم بالا بودن سهم سماواتی از سریال‌ها، نام او سر زبان‌ها نیفتاد.
مجید واشقانی
از سرنوشت ۴، بی‌نشان، عملیات رعد
مختصات سریال‌ها: «از سرنوشت 4» ساخته محمدرضا خردمندان زندگی شخصیت‌های اصلی (کودکان خانه خورشید) را که حالا در آستانه ازدواج هستند روایت می‌کند. این سریال نتوانست موفقیت فصل‌های قبل را تکرار کند و داستان آن به دلیل شعار بیش از حد و نیز کش آمدن تبدیل به پاشنه آشیل شد. داستان «عملیات رعد» به کارگردانی اصغر نعیمی درباره یک گروه پلیسی به نام رعد است که هر بار درگیر یک پرونده می‌شوند. این سریال جزو تولیدات خوب ناجی هنر محسوب می‌شود.
عملکرد بازیگر: مجید واشقانی در «از سرنوشت 4» نقش منصور افشار را برعهده دارد؛ پدری متمول و در عین حال دغدغه‌مند. او در «بی‌نشان» عهده‌دار نقش مردی به نام مسعود کاظمی است که پدرش در یک پرونده اقتصادی متهم شده. چالش مسعود جایی است که عاشق دختری شده که پدر او عَلَم مبارزه با فساد برداشته. این بازیگر در «عملیات رعد» سرتیم گروه است. موفق‌ترین بازی واشقانی در «عملیات رعد» رقم خورد. او در دو سریال دیگر اما روی کلیشه‌ها گام برداشت و بازی‌اش خیره‌کننده نبود.
نکته ویژه: سال پیش واشقانی در سریال «طلاق» بازی کرد که پخش آن به سال 1402 موکول شده. این بازیگر پای ثابت برنامه‌های تلویزیونی به عنوان مهمان است و تجربه اجرای چند برنامه را هم در کارنامه دارد. واشقانی در مجموع «زیاد» دیده می‌شود.
مائده طهماسبی
مسافران شهر، از سرنوشت ۴، برف بی‌صدا می‌بارد
مختصات سریال‌ها: «مسافران شهر» به کارگردانی سیروس حسن‌پور و احمد معظمی، رمضان از شبکه پنج پخش شد. این سریال اپیزودیک قصه‌ای واحد داشت و هر بار شخصیت‌هایی جدید به داستان اضافه می‌شدند. درباره «از سرنوشت 4» در باکس قبل توضیح دادیم. «برف بی‌صدا می‌بارد» ساخته پوریا آذربایجانی سال پیش روی آنتن شبکه سه رفت و امسال قسمت‌های باقی‌مانده آن پخش شد. این سریال در مجموع توانست رضایت پیگیران را جلب کند.
عملکرد بازیگر: مائده طهماسبی در اپیزود «خسیس» از سریال «مسافران شهر» حضور داشت که سیروس حسن‌پور آن را کارگردانی کرده. او به همراه همسرش در این اپیزود حضور داشت و عملکرد موفقی از خود به‌جا گذاشت. طهماسبی در «از سرنوشت» نقش خاله پوران را برعهده دارد که جزو نقش‌های فرعی سریال محسوب می‌شود. او کاری که باید انجام داد و ایرادی به عملکردش وارد نیست. اتفاق مهم برای این بازیگر با سریال «برف بی‌صدا می‌بارد» رخ داد. او در نقش شکوه فرهمند توانست شمایل یک زن در دهه شصت ایران را به‌خوبی بازتاب دهد. دیده شدن سریال باعث دیده شدن بازی مائده طهماسبی هم شد.
نکته ویژه: با بررسی کارنامه طهماسبی می‌توان پی برد که او جزو بازیگرانی نیست که در یک سال بیش از دو سریال روی آنتن داشته باشند. با این حال او پای ثابت ویژه‌برنامه‌های تلویزیون به‌عنوان مهمان است.
سید مهرداد ضیایی
نجلا ٢، از سرنوشت ۴، حکم رشد
مختصات سریال‌ها: شبکه سه در نوروز و رمضان فصل دوم «نجلا» به کارگردانی خیرالله تقیانی‌پور را در کنداکتور قرار داد. سریال که داستانی در دوران جنگ دارد، چند گام از فصل اول عقب‌تر است و به‌رغم چند ویژگی مثبت نتوانست عنوان «برنده» را به‌دست آورد. درباره «از سرنوشت 4» در باکس‌های قبل توضیح دادیم. «حکم رشد» حسن لفافیان روایت گنده لات‌ها در پایین شهر و مبارزه پلیس با آن‌هاست. کیفیت سریال با انتقاد غالب رسانه‌ها مواجه شد.
عملکرد بازیگر: سید مهرداد ضیایی با بازی در نقش شیخ ابراهیم سریال «نجلا 2» توانایی‌اش را به رخ کشید. او توانست پختگی و درایت شخصیت را به شکلی درست عرضه کند. داوود خاکپور نام شخصیت او در «از سرنوشت 4» است؛ یک پدر نگران و البته همراه با فرزند. این نقش مثل خود سریال از کلیشه‌ها و شعارهای بیش از حد لطمه دید. ضیایی در «حکم رشد» نقش مردی به نام دکتر پویا را بازی کرد که کاراکتر جای کار برای بازیگر نداشت. ضمن آن‌که این نقش در حاشیه بود و مجموعا در کارنامه سید مهرداد ضیایی غیر قابل توجه است.
نکته ویژه: در کنار بازی، ضیایی تجربه اجرا هم دارد. او سال پیش روی صندلی برنامه «اهالی شب» نشست که امسال برخی قسمت‌های آن هم روی آنتن شبکه چهار رفت.
شهین تسلیمی
حکم رشد، خانه پرتقالی‌ها، دردسرهای شیرین
مختصات سریال‌ها: «دردسرهای شیرین» نام سریالی است که سهیل موفق کارگردانی کرد و نوروز از شبکه پنج پخش شد. این سریال به ساده‌ترین شکل ممکن مفاهیمی مهم مثل اهمیت فرزندآوری، تولید ملی و … را در خود جای داد. بی‌انصافی است اگر عجله در تولید را نادیده بگیریم که تاثیری مستقیم بر افت کیفی «دردسرهای شیرین» داشت. درباره کیفیت «حکم رشد» نوشتیم و اشاره شد که سریالی ناموفق است. «خانه پرتقالی‌ها» سریال کمدی شبکه دو است که آن را علیرضا طهرانی کارگردانی کرد و در باکس غیر اصلی شبکه دو پخش شد.
عملکرد بازیگر: شهین تسلیمی از بازیگران بی‌حاشیه است که می‌داند چطور وظیفه‌ای که کارگردان به او محول کرده را به سرانجام برساند. در کارنامه این بازیگر نقش‌های تحسین شده از جمله « آذر، شهدخت، پرویز و دیگران» بهروز افخمی دیده می‌شود. درباره سه سریال که با بازی او در سال جاری روی آنتن رفت، نمی‌توان انتظار کاری خارق‌العاده از بازیگر داشت. وقتی آثار ناموفق هستند از بازیگر چه کاری بر می‌آید؟ تسلیمی در این سه سریال نقش مادر را بازی کرد که در موقعیت‌های مختلف قرار دارد.
نکته ویژه: معتقدیم تسلیمی اگر با نقش متفاوت مواجه شود، می‌تواند مخاطب را شگفت‌زده کند. منتظر پخش «87 متر» کیانوش عیاری با بازی تسلیمی می‌مانیم.
کاظم هژیرآزاد
بی‌نشان، بی‌همگان
مختصات سریال‌ها: شبکه سه چندی پیش «بی‌نشان» را روی آنتن فرستاد که ایده آن یعنی مبارزه با فساد مهم بود اما به دلیل محافظه‌کاری نتیجه‌ای که باید به‌دست نیاورد. این شبکه حالا «بی‌همگان» ساخته بهرنگ توفیقی و اصغر هاشمی را روی آنتن دارد. سریال به‌رغم برخی ضعف‌ها توانسته نظر طیفی از مخاطبان را جلب کند. قصه «بی‌همگان» شرح دلدادگی دو جوان است که حالا رابطه آن‌ها وارد مرحله تازه‌ای شده.
عملکرد بازیگر: کاظم هژیرآزاد در «بی‌نشان» نقش مردی به‌نام حسین داور را بازی می‌کرد. او پدر فریده داور (نیوشا ضیغمی) است؛ همان زنی که با مشکلات عدیده دست و پنجه نرم می‌کند و پدر یگانه پناه اوست. هژیرآزاد آن‌قدر تجربه دارد که بتواند نقش یک پدر دلسوز و حامی را باورپذیر و دلنشین بازی کند. این اتفاق در «بی‌همگان» هم رخ داده و شخصیت قاسم مسلمی برای مخاطبان سمپات و دوست‌داشتنی است.
نکته ویژه: برخی بازیگران کارشان را بی‌کم‌و‌کاست انجام می‌دهند و برایشان مدیوم مهم نیست. می‌خواهد صحنه تئاتر باشد، یا پرده سینما و یا قاب تلویزیون. کاظم هژیرآزاد هم جزو این دسته از بازیگران است. منتها برای او به‌ندرت اتفاقی که باید رخ داده و نامش فراگیر شده. یکی از این موارد سال پیش رقم خورد؛ با سریال «زخم کاری».
نازنین فراهانی
مستوران، کاتب اعظم
مختصات سریال‌ها: «مستوران» به کارگردانی مسعود آب‌پرور و سیدجمال سیدحاتمی از معدود محصولات موفق امسال تلویزیون است. این سریال حکایت‌های ایرانی را روایت می‌کند که به گواه آمار و نیز نظر ثبت شده، توانسته جای خود را میان مخاطبان باز کند. تله تئاتر «کاتب اعظم» به کارگردانی هنری مهدی غفوری و کارگردانی تلویزیونی علی عبادی اتفاقات شب تا عصر عاشورا را از خیمه دشمن روایت می‌کند. «کاتب اعظم» در مجموع اثری موفق محسوب می‌شود.
عملکرد بازیگر: نازنین فراهانی در «مستوران» نقش زنی به نام لطیفه را بازی کرد که فرزندش در همان اوایل داستان گم می‌شود. او عملکردی تحسین‌آمیز در ایفای نقش یک مادر نگران و همسری مقتدر دارد تا جایی که یکی از عوامل موفقیت «مستوران» است. این سریال علاوه بر این داستانی سرگرم‌کننده دارد که حالا به فصل دوم هم رسیده. البته فراهانی و دیگر بازیگران در سری دوم حضور ندارند و داستان در زمانی دیگر روایت می‌شود. همین اتفاق در نقش تاریخی دیگر که فراهانی بازی کرده است رخ داده و «کاتب اعظم» محل قدرت نمایی دوباره او شده. اقتدار و ذکاوت دو ویژگی اصلی شخصیت هستند که در بازی بازیگر به‌خوبی تجلی یافته است.
نکته ویژه: هم «مستوران» و هم «کاتب اعظم» آثاری اقتباسی هستند. اولی محصول سازمان اوج است و دومی محصول مرکز سریال سوره.
