سه سناریو ‌برای‌‌‌ آینده کرونا ‌در ایران

روزنامه هفت صبح، فاطمه رجبی | ایرج حریرچی، معاون وزارت بهداشت در تازه‌ترین حرف‌هایش تاکید کرد که با ادامه روند موجود ممکن است تعداد فوتی‌های کرونایی ایران به دو برابر تعداد این روزها برسد. او برای این حرف از داده‌های یک مرکز سنجش و پایش سلامت به نام IHME استفاده کرد؛ موسسه‌ای آمریکایی که به عنوان بخشی از دانشگاه واشنگتن مشغول اندازه‌گیری دقیق و قابل مقایسه پارامترهای سلامت و ارائه پیش‌بینی بر اساس آنهاست.

مسئولان حوزه سلامت کشورهای مختلف برای تصمیم‌گیری در این حوزه، به اطلاعات و پیش‌بینی‌های این موسسه استناد می‌کنند. به همین بهانه تازه‌ترین سنجش‌ها و پیش‌بینی‌های این موسسه درباره وضعیت شیوع کرونا را در ایران بررسی می‌کنیم. این داده‌ها آخرین بار در نهم نوامبر یعنی ۱۹ آبان ماه به‌روز شده است.

* بر اساس گزارش IHME از تاریخ ۱۲تا ۱۹ آبان کرونا اصلی‌ترین دلیل مرگ و میر در ایران بوده است و بالاتر از حمله و بیماری قلبی، سکته مغزی و تصادفات رانندگی ایستاده است و تخمین زده می‌شود که۲۲درصد مردم ایران تا ۱۹ آبان به کرونا آلوده شده‌اند و در حال حاضر میزان مرگ کرونایی در ایران بیشتر از چهار نفر در هر ۱۰۰هزار نفر است.

* IHME سه سناریو را برای پیش‌بینی وضعیت مرگ و میر تجمعی و مرگ و میر روزانه کرونا برای کشورهای مختلف از جمله ایران در نظر گرفته است:
ممنوعیت‌ها برداشته شود و هیچ اقدامی در زمینه اعمال محدودیت صورت نگیرد.
اینکه وضعیت به همین شکلی که هست ادامه پیدا کند.
پوشش ۹۵درصدی ماسک برقرار شود.

* این موسسه می‌گوید اگر اوضاع به همین ترتیب ادامه پیدا کند تا اول ژانویه تعداد کل فوتی‌های ایران به ۸۴هزار نفر می‌رسد و اگر پوشش ماسک به ۹۵درصد برسد ۷هزار نفر از تعداد کل فوتی‌ها کم خواهد شد. در مقابل اگر محدودیت‌ها و رعایت پروتکل‌ها برداشته شود تعداد کل فوتی‌ها به حدود ۱۳۰هزار نفر تا اول ژانویه خواهد رسید.

* پیش‌بینی دیگری که IHME ارائه می‌کند تعداد فوتی‌های روزانه است، طبق پیش‌بینی این موسسه با ادامه وضع موجود تا دو هفته آینده روند مرگ و میر در ایران صعودی خواهد ماند و تاحدود ۶۰۰نفر در روز خواهد رسید بعد از آن دوباره نزولی خواهدشد تاجایی که اول ژانویه به میانگین ۳۶۰نفر می‌رسد و اوایل مارس می‌تواند به زیر ۱۰۰نفر در روز برسد.

* اینطور که IHME پیش‌بینی کرده اگر محدودیت‌ها برداشته شوند احتمال اینکه تعداد فوتی‌ها به ۱۲۰۰نفر در روز برسد وجود خواهد داشت.
* اینطور که موسسه سنجش سلامت دانشگاه واشنگتن می‌گوید،‌ احتمال برداشته شدن محدودیت‌ها در ایران تا قبل آبان‌ماه سال آینده بسیار کم است یعنی اگر فکر می‌کنید کشف واکسن به سرعت ما را نجات می‌دهد سخت در اشتباهید.

* IHME جدولی ارائه کرده و وضعیت بعضی کشورها را در زمینه اعمال محدودیت‌ها با ایران مقایسه کرده است. با مرور این جدول می‌بینیم که بین کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا، بیشترین محدودیت را سومالی برقرار کرده و نه تنها دست به تعطیلی عمومی زده بلکه محدودیت سفر، دستور در خانه ماندن و اجبار ماسک را هم اجرا کرده است در مقابل کشور کویت قرار دارد که هیچ‌گونه سیاست محدودکننده‌ای اجرا نکرده و حتی ماسک زدن را هم اجباری نکرده است.

* یکی دیگر از بخش‌های جالب گزارش IHME مربوط به میزان جا‌به جایی مردم کشورهای مختلف است که براساس اطلاعات گوشی هوشمند آنها استخراج شده. داده‌های مربوط به ایران نشان می‌دهد که ایرانی‌ها بین ۱۲ تا ۱۹آبان ۶درصدکمتر از حالت عادی جا‌به‌جایی داشته‌اند . خبر بد اینکه جا‌به‌جایی ایرانی‌ها از اواخر فروردین به بعد همیشه سیر صعودی داشته و اگرچه هنوز کمتر از حالت عادی مثلا سال گذشته همین موقع است اما الان نسبت به اول اردیبهشت پنج‌برابر شده است.

* براساس نقشه‌ای که IHME منتشر کرده ۵۱درصد ایرانی‌ها به محض خروج از خانه ماسک می‌زنند. میزان استفاده ازماسک بین ایرانی‌ها در محدوده متوسط منطقه جغرافیایی که در آن واقع شده، قرار دارد.کشورهایی مثل افغانستان، پاکستان و عراق استفاده ۳۰درصدی از ماسک به صورت دائمی دارند و ۷۰درصد مردم کشورهایی مثل عربستان، عمان، امارات و قطر به محض خروج از خانه ماسک می‌زنند.

* گویا پشتکار ایرانی‌ها در زدن ماسک نسبت به خیلی از کشورهای منطقه بهتر بوده یعنی وقتی از اواسط تیرماه ماسک زدن را شروع کردند، آمار ماسک زدنشان سیر صعودی داشته و بالا باقی مانده در حالی که اهالی خیلی از کشورها مثل مصر، پاکستان و سودان تقریبا همزمان با ایران شروع به استفاده سراسری از ماسک کردند اما انگار خسته شدند و کم کم ماسک‌زدنشان افت کرده است.

* IHMEمی‌گوید درحال حاضر روزانه ۴۳ آزمایش به ازای هر ۱۰۰هزار نفر انجام می‌شود. طبق نمودار این بخش وضعیت تست‌گیری از مردم در ایران شکل کاملا سینوسی دارد یعنی یک روند صعودی دائمی ندارد بلکه دربرهه‌هایی کم بوده بعد روند صعودی گرفته اما در تیرماه بالا رفته و به نزدیک۳۵ آزمایش برای هر ۱۰۰هزار نفر نزدیک شده .

اما بعد باز روند کاهشی پیداکرده و حتی در سپتامبر تا زیر ۳۰نفر در هر ۱۰۰هزار نفر کاهش پیدا کرده است بعد دوباره اوج گرفته و اوایل اکتبر به نزدیکی تعداد کنونی رسیده، باز یک افت دو هفته‌ای داشته و دوباره بالا آمده است. این در حالی است که تعداد تست‌ها در بیشتر کشورها با یک روند صعودی ثابت مانده، فقط این عراق است که وضعیتی شبیه ایران داشته.