سناریوهای افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۰
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | اسفندماه هر سال، بحث بر سر تعیین حداقل دستمزد کارگران برای سال آینده بالا می‌گیرد. جلسات شورای‌عالی کار هر سال از بهمن‌ماه آغاز می‌شود و بعد از تعیین رقمی به عنوان سبد معیشت کارگران، شاهد مذاکرات سه گروه کارگری، کارفرمایی و دولت بر سر تعیین حداقل حقوق هستیم. امسال هم مثل سال‌های گذشته این جلسات در حال برگزاری است و تاکنون سناریوهای مختلفی برای افزایش حقوق ۱۴۰۰ مطرح شده.
بدبینانه‌ترین آنها افزایش ۲۵درصدی حقوق کارگران درست مثل کارمندان دولت است. سناریوی دوم که نمایندگان مجلس روی آن تاکید دارند افزایش ۳۲ تا ۳۵درصدی حقوق است. سناریوی سوم بر اساس درصد افزایش رقم سبد معیشت و همچنین نرخ تورم فعلی مبنی بر افزایش ۴۰درصدی حداقل حقوق مطرح شده است. نمایندگان کارگری دلِ خوشی از افزایش درصدی ندارند و می‌خواهند حقوق کارگران در سال آینده به صورت ریالی افزایش پیدا کند.
سناریوی چهارم بر همین اساس روی افزایش حداقل دو میلیون تومانی تاکید دارد و در نهایت سناریوی پنجم به عنوان خوش‌بینانه‌ترین آنها می‌گوید حداقل حقوق باید با رقم سبد معیشت برابر شود و بر همین اساس حقوق کارگران باید برای سال بعد چهار میلیون و ۲۰۰هزار تومان افزایش پیدا کند. در نهایت مذاکرات سه‌جانبه کارگران، کارفرمایان و دولت در شورای عالی کار تعیین کننده نهایی افزایش حقوق کارگران در سال آینده خواهد بود. پارسال این مذاکرات در اسفندماه به نتیجه نرسید و تازه در فروردین شاهد تعیین افزایش حقوق ۹۹ بودیم.
*** سناریوی اول؛ افزایش ۲۵درصدی
بدترین سناریو برای کارگران، بر پایه افزایش حقوق کارمندان در لایحه بودجه مطرح شده است. دولت برای سال آینده تصمیم گرفته حقوق کارمندان و بازنشستگان را ۲۵درصد افزایش دهد و مجلس هم با این تصمیم موافقت کرده است. البته در مصوبه مجلس افزایش ۲۵درصدی برای حقوق کمتر از ۱۰ میلیون و افزایش ۲٫۵میلیونی برای حقوق‌های بالاتر در نظر گرفته شده است. بعضی کارشناسان می‌گویند حقوق کارگری هم باید متناسب با حقوق کارمندان در سال ۱۴۰۰ یعنی ۲۵درصد افزایش پیدا کند.
با توجه به اینکه پایه حقوق در سال ۹۹ یک میلیون و ۸۳۵هزار تومان تعیین شده بود، افزایش ۲۵درصدی حداقل حقوق کارگران یعنی اینکه هر کس در سال آینده بر اساس قانون کار ماهانه حداقل دو میلیون و ۲۹۳هزار تومان دریافت کند که در کنار مزایا ممکن است دریافتی کارگران به حدود سه میلیون تومان برسد. این سناریو تناسب چندانی با خواسته نمایندگان کارگری ندارد و از نظر آنها افزایش حقوق کارگران نباید بر اساس افزایش حقوق کارمندان تعیین شود.
*** سناریوی دوم؛ افزایش ۳۲ تا ۳۵درصدی
پایه حقوق کارگری هر سال در شورای عالی کار و توسط نمایندگان کارگران، کارفرمایان و دولت تعیین می‌شود اما امسال مجلس هم پیشنهاداتی برای افزایش حقوق کارکنان برای سال آینده ارائه کرده است. محمد بابایی کارنامی سخنگوی کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی پیش از این اعلام کرده بود این کمیسیون پیشنهادی مبنی بر افزایش حداقل ۳۵درصدی حقوق کارگران در سال آینده به دولت ارائه کرده است.
بابایی گفته بود نگرش دولت و مجلس برای ارتقا سطح حقوق کارگران مثبت است و ما با جدیت این موضوع را پیگیری خواهیم کرد. البته همین نماینده مجلس در گفت‌وگویی جداگانه رقم دیگری را به عنوان افزایش حقوق کارگران برای سال آینده مطرح کرده است. او که علاوه بر سخنگوی کمیسیون اجتماعی، رئیس فراکسیون کارگری مجلس است، اعلام کرده افزایش ۳۲درصدی حقوق کارگران برای سال آینده قطعی به نظر می‌رسد.
او مبنای این سناریو را رابطه افزایش حقوق کارگران و کارمندان در هر سال می‌داند و می‌گوید طبق آنچه به صورت عرف انجام می‌شود، افزایش حقوق کارگران باید پنج تا هفت درصد بالاتر از عدد افزایش حقوق کارکنان دولت باشد. بابایی در گفت‌وگو با ایلنا می‌گوید «من اگر جای آقای وزیر تعاون باشم بدون نیاز به برگزاری جلسه ۳۲درصد را همین الان مصوب می‌کنم.» البته باید توجه داشته باشید که پایه حقوق توسط وزیر تعاون تعیین نمی‌شود و بر اساس قانون کار، نهایتا شورای عالی کار تعیین‌کننده خواهد بود.
همین موضوع باعث شده تا گفته‌های نماینده ساری در مجلس، واکنش نماینده کارگران در شورای عالی کار را در پی داشته باشد. فرامرز توفیقی می‌گوید: «این چه استدلال نادرستی است که چون همیشه حقوق کارگران پنج تا هفت درصد بیشتر از کارمندان بوده، افزایش ۳۲درصدی قطعی است؟ آیا ایشان می‌خواهد به دولتی‌ها و کارفرمایان خط بدهد تا در مذاکرات مزدی، مقابل افزایش عادلانه و قانونی دستمزد ایستادگی کنند؟!»
*** سناریوی سوم؛ افزایش ۴۰درصدی
شورای عالی کار قبل از اینکه وارد تعیین نرخ افزایش حقوق برای سال آینده شوند، عموما در ابتدا رقمی را به عنوان سبد معیشت کارگران تعیین می‌کنند که مجموع هزینه‌های خرید یک سری کالاها و محصولات خوراکی است. این رقم بر اساس قانون کار مبنای تصمیم‌گیری برای افزایش پایه حقوق در نظر گرفته می‌شود. در جلسات شورای عالی کار برای تعیین دستمزد سال ۱۴۰۰، رقم سبد معیشت کارگران شش میلیون و ۸۹۵هزار تومان تعیین شده است.
سال گذشته رقم سبد معیشت چهار میلیون و ۹۴۰هزار تومان بود و این مورد نشان می‌دهد امسال هزینه زندگی برای کارگران حدود ۴۰درصد افزایش پیدا کرده است. بر همین اساس سناریوی دیگر برای افزایش حقوق کارگران در سال ۱۴۰۰ همان نرخ ۴۰درصدی است که بر اساس آن پایه حقوق از یک میلیون و ۸۳۵هزار تومان در سال ۹۹ به دو میلیون و ۵۶۹هزار تومان خواهد رسید و در کنار مزایا مثل حق مسکن، حق اولاد، بن کارگری و … احتمالا حداقل دریافتی کارگران به حدود سه میلیون و ۴۰۰هزار تومان خواهد رسید.
زمانی این سناریو به واقعیت نزدیک‌تر می‌شود که آن را با نرخ تورم یک سال اخیر مقایسه کنیم. بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه در ۱۲ماه منتهی به بهمن ۳۴٫۲درصد اعلام شده است. از طرف دیگر تورم نقطه به نقطه یعنی میزان افزایش قیمت‌ها در بهمن‌ماه نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۸٫۲درصد محاسبه شده. عموما تورم نقطه به نقطه و سالانه با یکدیگر اختلاف دارند و
با توجه به اینکه افزایش ۴۰درصدی حداقل حقوق کارگران رقمی بین این دو نرخ تورم است، می‌توان آن را به واقعیت نزدیک‌تر دانست.
*** سناریوی چهارم؛ افزایش دو میلیون تومانی
نمایندگان کارگری مثل سال‌های گذشته، مصر هستند که به جای افزایش درصدی، سراغ افزایش مبلغ ریالی حقوق کارگران در سال آینده برویم. یکی از سناریوهای مطرح شده برای افزایش حقوق در سال آینده، رقم دو میلیون تومانی است. چراکه رقم سبد معیشت تعیین شده برای امسال یعنی شش میلیون و ۸۹۵هزار تومان، حدود دو میلیون تومان بالاتر از سبد معیشت سال گذشته است. بر این اساس سناریوی افزایش دو میلیونی پایه حقوق برای سال ۱۴۰۰ مطرح شده.
البته این افزایش تا حد زیادی چشمگیر به نظر می‌رسد. چراکه در حال حاضر پایه حقوق یک میلیون و ۸۳۵هزار تومان است و در کنار مزایا، حداقل دریافتی به حدود دو میلیون و ۵۰۰هزار تومان می‌رسد. با این حساب افزایش دو میلیون تومانی حداقل حقوق کارگران و رسیدن آن به چهار میلیون و ۵۰۰هزار تومان، معادل افزایش ۸۰درصدی حداقل دستمزد است. نایب رئیس مجمع نمایندگان کارگران استان تهران با اشاره به دستمزد ۱۴۰۰ کارگران می‌گوید افزایش کمتر از دو میلیون تومان دستمزد کارگران با ماده ۴۱ قانون کار در تضاد است.
*** سناریوی پنجم؛ افزایش ۴٫۲میلیون تومانی
هر ساله نمایندگان کارگران در شورای عالی کار، مبنای چانه‌زنی را بر سبد معیشت می‌گذارند. البته در سال‌های گذشته همیشه حداقل مزد تعیین شده فاصله زیادی با رقم سبد معیشت داشته است. نماینده‌های کارگری معتقدند باید این فاصله از بین برود و حداقل مزد برای سال ۱۴۰۰ همان رقم سبد معیشت یعنی شش میلیون و ۸۹۵هزار تومان باشد.
آنها همچنین معتقدند به جای افزایش درصدی، باید مبلغ ریالی به عنوان میزان افزایش حقوق تعیین شود و بر همین اساس روی رشد چهار میلیون تومانی حقوق در سال آینده اصرار دارند. در حال حاضر پایه حقوق یک میلیون و ۸۳۵هزار تومان و حداقل دریافتی حدود دو میلیون و ۵۰۰هزار تومان است. این یعنی رقم پیشنهادی چهار میلیون و ۲۰۰هزار تومان برای افزایش حقوق در سال آینده، به معنای افزایش ۱۷۰درصدی پایه حقوق خواهد بود!
نماینده کارفرمایان در شورای عالی کار با بیان اینکه اعلام عدد و رقم برای دستمزد سال آینده ساده نیست، می‌گوید اعتقاد داریم که باید شرایط زندگی بهتر شود. ضمن اینکه همیشه رسیدن شرایط مطلوب با افزایش دستمزد به‌دست نمی‌آید بلکه با افزایش قدرت پول ملی و کاهش قیمت‌ها حاصل می‌شود. سبد معیشت شش میلیون و ۸۹۵هزار تومانی از طرف گروه کارگری مطرح شده است و کافرمایان رقمی برای سبد معیشت پیشنهاد ندادند.
