سفری متفاوت در زمین و زمان با سرویس جدید گوگل
روزنامه هفت صبح | فکر کنید در خانهتان نشستهاید و به سرتان میزند ببینید خیابانی که دوست تازه مهاجرت کردهتان در آن زندگی میکند دقیقا چه شکلی است یا فلان منطقهای که تازه در آن عملیات تروریستی شده چه مختصاتی دارد. احتمالا سراغ گوگل ارث میروید اما حالا گوگل یک رویای دیگر را ممکن کرده وشما میتوانید نه تنها در زمین سفر کنید بلکه امکان سفر در زمان هم برایتان مهیا شده است.
ماجرا این است که گوگل با همکاری آژانسهای فضایی و تحقیقاتی، تصاویر باکیفیتی به صورت تایملپس روی نرمافزار گوگل ارث پیادهسازی کرده که تغییرات سیاره زمین در طول دهههای گذشته را نشان میدهد؛ یعنی کاربران گوگل میتوانند خیلی راحت روند تغییرات در بخشی از جنگلهای آمازون یا روند شهرسازی در نیویورک را طی سی-چهل سال گذشته ببینند.
* به یاد گذشتگان: به گفته گوگل از زمان راهاندازی گوگل ارث (Google Earth) یعنی همان سرویس قبلی که به شما امکان دیدن جاهای مختلف کرهزمین را میداد، طی ۱۵ سال گذشته میلیاردها نفر از این نرمافزار استفاده کردهاند و بخشهای مختلف کره زمین از جمله قلهها، شهرها و محلههای خود را با آن دیدهاند.
یک ماکت سهبعدی از کرهزمین که سیاره ما را با جزئیات زیاد نشان میدهد و علاوه بر سرگرمکننده بودن بستری برای ایجاد تغییرات سودمند است. حالا گوگل تغییراتی در این برنامه داده که بزرگترین آپدیت گوگل ارث از سال ۲۰۱۷ محسوب میشود و کاربران از این به بعد میتوانند سیاره را با ابعاد و زمان کاملا تازهای کشف کنند که به گفته گوگل یک تجربه چهاربعدی خواهد بود.
گویا این ویژگی با همکاری آژانس فضایی اروپا (ESA)، کمیسیون اروپا، ناسا (NASA) و سازمان زمینشناسی آمریکا (USGS) ممکن شده که طی این همکاری به کمک فعالیت ۲۴ ماهواره از ۳۷ سال گذشته زمین تصاویر باکیفیتی تهیه شده و لایه جدیدی به گوگل ارث اضافه شده است که نگاه تازهای به گذر زمان در سیارهزمین فراهم میکند. جالب اینکه گوگل در رونمایی از این امکان یک جورهایی به تشکر از پیشینیان پرداخته و گفته که «افزودن این ویژگی بدون تلاشهای بشر در مسیر پرتاب موشکها، مأموریتهای سطحنوردها و دیگر پروژههای فضایی که روح دانش و اکتشاف را به همراه دارد، ممکن نبوده است.»
در جای دیگری از این متن آمده: «کاربران میتوانند به بخشهای گوناگون زمین سفر کنند، خطهای ساحلی را بپیمایند، رشد کلانشهرها را نگاه کنند، ذوب شدن یخها، آتشسوزی جنگلها، تغییرات اقلیمی و دیگر فرآیندهای گسترده بر روی زمین را در نرمافزار گوگل ارث مشاهده کنند. برای هر موضوع نرمافزار یک تور راهنما نشان میدهد تا کاربران تغییرات سیاره و تجربه انسانها از آن را بهتر درک کنند.»
* دو میلیون ساعت پردازش: بررسی امکان جدید گوگل نشان میدهد که بهطور کلی پنج موضوع تغییر جنگلها، رشد شهرها، گرمایش جهانی، منابع انرژی و تغییر زیباییهای زمین در این «زمانگذر» (تایملپس) برجسته شده است و گوگل اعلام کرده که از دیدگاههای دولتها، پژوهشگران، ناشران، معلمان و فعالان زیستمحیطی برای رصد اینکه مردم چگونه از گوگل ارث برای بهتر شدن شرایط در سیاره استفاده میکنند، استقبال میکند.
اجرای این ویژگی جدید تایملپس نیاز به زمان بسیار زیاد و پردازش پیکسلها (Crunching Pixels) در موتور گوگل ارث داشته است. برای اضافه کردن تصاویر تایملپس متحرک به نرمافزار چد صد هزار عکس ماهوارهای از سال ۱۹۸۳ تا ۲۰۲۰ جمعآوری شده و در مجموع این کار بیش از ۲ میلیون ساعت پردازش توسط هزاران دستگاه در سرویس ابری گوگل انجام شده و ۲۰ پتابایت تصاویر ماهوارهای به صورت یک تصویر ویدئویی ۴.۴ تراپیکسل یکپارچه شده است. کیفیتی که برابر با ۵۳۰ هزار فیلم با رزولوشن ۴K است!
*** یک کار نمادین دیگر
یک نکته جالب دیگر در مورد پروژه جدید گوگل این است که گوگل سعی کرده چنین پردازش عظیمی که برای کره زمین انجام میشود، به تولید آلایندهها در سیاره منجر نشود بنابراین همه این محاسباتی که بالاتر گفتم را داخل مراکز کربن-خنثی با منابع صددرصد تجدیدپذیر انجام داده که گوگل آن را بخشی از تعهدش برای ساختن آینده بدون آلایندههای کربنی اعلام میکند.
*** چطور استفاده کنیم؟
گوگل برای دسترسی آسان کاربران، نشانی کوتاه g.co/Timelapse را برای ویژگی جدیدش درنظر گرفته و کاربران میتوانند به دلخواه تغییرات بخشهای مختلف زمین را در آن ببینند. همچنین مجموعهای با بیش از ۸۰۰ فیلم که گذر زمان را در مناطق مختلف به صورت دوبعدی و سهبعدی نشان میدهد در بخش ویدئوهای تایملپس گوگل ارث قرار گرفته است که میتواند شما را برای ساعتهای زیادی سرگرم کند یعنی احتمالا شروع دیدن این فیلمها با خودتان است اما توقف تماشای آنها دیگر در اختیار شما نیست.
همه اینها را گفتم نکته غمانگیز ماجرا را گذاشتم برای آخرش اینکه ما در ایران به دلیل تحریمهای آمریکا که گوگل هم از آنها تبعیت میکند امکان استفاده از این قابلیت را نداریم البته از آنجایی که تقریبا هر ایرانی به دلایل مختلف همیشه چند فیلتر شکن در دست و بالش دارد شانستان برای استفاده از این امکان گوگل کاملا منتفی نیست فقط ممکن است کمی توی دردسر بیفتید چون هر فیلترشکنی هم کارتان را در این مورد راه نمیاندازد و احتمالا باید چند فیلتر شکن را امتحان کنید تا بالاخره یکی از آنها درهای دنیای جدید گوگل را برایتان باز کند.
*** سفر به عمق زمین برای اندرویدیها
غیر از امکان جدید گوگل ارث که نه فقط خورههای قدیمی این برنامه که کاربران عادی را هم هیجان زده کرده، گوگل طی روزهای گذشته یک ورق جالب دیگر هم رو کرده و آن رونمایی از یک ابزار واقعیت افزوده است به نام فلوم که فعلا برای کاربران گوشیهای اندروید و کسانی که از موتور جستوجوی گوگل کروم استفاده میکنند قابل استفاده است.
قابلیت جدید گوگل از تکنولوژی واقعیت افزوده برای عبور از زمین استفاده میکند و به هر کاربر با دستگاه اندرویدی اجازه میدهد تا ضمن سفر به آن سوی کرهزمین آن بخش از کره زمین را ببیند. درواقع ایده ساده و جالبی در شکل گیری گوگل فلوم موثر بوده است. تصور کنید از همان نقطه زمین که در آن قرار دارید شروع به حفاری کرده و تلاش کنید به آن طرف زمین برسید. طبیعتا با حفاری به نقطه مشخصی میرسید و بعد از بیرون آوردن سرتان از خاک باید ببینید به کجا رسیدهاید!
ابزار جدید همین ایده را به صورت مجازی سر و شکل داده است. گوگل ابزاری با استفاده از واقعیت مجازی طراحی کرده است که به شما امکان میدهد پاسخ سؤال را پیدا کنید. این سرویس گوگل که در قالب وبسایتی با نام Floom در دسترس قرار دارد، از رابط کاربری ساده و سرراستی استفاده میکند.
قابلیت جدید با استفاده از فناوریها و ابزارهای پیشین گوگل مثل گوگل ارث اجرا میشود و بیشتر از هرچیز بر WebXR و گوگل مپ متکی است. به علاوه نیاز است تا آخرین نسخه گوگل کروم روی دستگاه شما نصب باشد تا بتوانید به آن طرف زمین تونل بزنید. گوگل از این سرویس طی یک توئیت رونمایی کرد، قابلیتی که استفاده از آن با PC یا لپتاپ میسر نیست و کاربران فقط با استفاده از گوشی هوشمند میتوانند از سرویس گوگل فلوم استفاده کنند.
اگر ساکن تهران هستید این تقلب را به شما برسانم که با استفاده از این قابلیت سر از اقیانوس در میآورید.این اتفاق احتمالا در مورد تمام نقاط ایران صادق است و ما با کندن زمین و سر در آوردن از آن طرفش باید حتما فکری برای ظاهر شدن در وسط اقیانوس آرام داشته باشیم.