سرنوشت هفت رئیس رادیو و تلویزیون
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | این روزها نام عبدالعلی علی عسگری، رئیس سابق سازمان صداوسیما بر سر زبان‌ها افتاده چرا که او به عنوان مدیرعامل مهم‌ترین شرکت بورسی ایران انتخاب شد و البته این انتخاب، با انتقادهای زیادی روبه‌رو شد. به همین دلیل این هفته نکاتی در مورد عمان و البته سرنوشت روسای سازمان صداوسیما را با هم مرور کردیم.
یک: عبدالعلی علی عسگری، حالا رفته در آخرین طبقه پلاک ۳۸ خیابان کریمخان زند، مشرف به میدان هفت‌تیر نشسته و فارغ از همه انتقادات، به مدیریت شرکتی مشغول است که جمع سرمایه‌گذاری‌هایش در پایان آذر ماه، ۲۵هزار میلیارد تومان بوده است. او قبل از پیمان جبلی، آخرین رئیس صداوسیمای ایران بود. حالا که حرفش پیش آمده، خوب است قدری درباره روسای رادیو و تلویزیون ایران و سرنوشت‌شان بیشتر بدانیم.
رادیو و تلویزیون ملی ایران، ۵۴ سال عمر دارد و در این مدت، به جز پیمان جبلی، هفت نفر بودند که امورات آن را در دست داشتند. البته در میان این روسا، افرادی هم بودند که در بازه شش ماهه قبل از انقلاب و حدود ۵ سال بعد از آن برای مدتی به صورت منفرد یا در قالب یک شورا، این سازمان را اداره کردند ولی اگر بنا را به مدیریت‌هایی بگیرید که عمرشان بالاتر از شش ماه است؛ ما می‌دانیم و همان هفت نفر: قطبی، قطب‌زاده، هاشمی، لاریجانی، ضرغامی، سرافراز و علی عسگری.
دو: عبدالرضا یا رضا قطبی، پسر دایی فرح پهلوی بود. متولد ۱۳۱۸ در تهران و درس خوانده فنی در پلی‌تکنیک فرانسه. ۲۰ساله بود که دخترعمه‌اش ملکه ایران شد. به ایران برگشت و کم کم در امور فرهنگی وارد شد و طرح تاسیس رادیو تلویزیون ایران را پیش برد و از ۱۳۴۶ تا شهریور ۱۳۵۷ هم اداره آن را به عهده داشت. (یعنی از ۲۸ تا ۳۹ سالگی) او در این ماه طوفانی در مسیر انقلاب، هم‌زمان با اعتصاب گسترده رادیو تلویزیون و روی کار آمدن دولت جعفر شریف‌امامی از کار برکنار شد
و جای خود را به سیروس هدایت به عنوان کفیل ریاست سازمان و بعد از آن ناصرالدین شاه‌حسینی، نویسنده و روزنامه‌نگار داد. دوره‌های کوتاه ریاست و مدیریت سازمان در ماه‌های آخر حکومت پهلوی با مدیریت تورج فرازمند در دولت نظامی ارتشبد غلامرضا ازهاری و بعد از آن ریاست کوتاه امیرمسعود برزین به پایان رسید. قطبی البته بعد از انقلاب هم برای مدتی در ایران ماند و نهایتا با کمک فرح توانست از کشور برود.
سه: صادق قطب‌زاده، که از فردای انقلاب رئیس رادیو و تلویزیون انقلابیون شد، ۴سال از رضا قطبی بزرگ‌تر بود. برعکس رضا قطبی او در آمریکا درس خواند اما بعد از آنکه به صورت اردشیر زاهدی سیلی زد، دیگر مسیر تحصیلی او درست پیش نرفت چرا که از آمریکا اخراج شد و زندگی‌اش وارد مسیری انقلابی شد. او در سال ۱۳۵۷، یکی از نزدیکان امام خمینی در پاریس بود، قطب زاده در ۴۳ سالگی به سمت ریاست رادیو و تلویزیون رسید ولی رفته رفته به خصوص بعد از تسخیر سفارت آمریکا، از دور حاکمیت خارج شد. در آذر ۱۳۵۸ از صداوسیما رفت، در پاییز ۱۳۵۹ برای اولین بار بازداشت شد و نهایتا در ابتدای سال ۱۳۶۱ به اتهام طرح کودتا علیه نظام و طرح ترور امام خمینی بازداشت و در نهایت در شهریور آن سال اعدام شد.
چهار: دو رئیس سابق صداوسیما اهل تهران بودند ولی رئیس سوم یعنی محمد هاشمی، اهل بهرمان استان کرمان بود. متولد سال ۱۳۲۱٫ در ۳۹سالگی یعنی در سال ۱۳۶۰، رئیس سازمان صداوسیما شد و تا سال ۱۳۷۲ یعنی در ۵۱ سالگی خود، ریاست این سازمان را برعهده داشت و طولانی‌ترین دوره ریاست بر صداوسیما را تجربه کرد. هاشمی هم در آمریکا درس خوانده بود. رشته مدیریت البته. برعکس قطب‌زاده که درسش را در آمریکا با زبان انگلیسی آغاز کرده بود. با این حال ریاست خود بر صداوسیما را مدیون برادرش بود که یکی از رهبران انقلاب بود و در طول دوران ریاستش بر صداوسیما، رئیس مجلس و رئیس جمهور بود. محمد هاشمی بعد از دوران صداوسیما، فعالیت خاصی نداشت. مدتی عضو مجمع بود ولی آن سمت را هم حالا در اختیار ندارد و در واقع به نوعی یک بازنشسته سیاسی است.
پنج: علی لاریجانی، سومین رئیس صداوسیما در دوران انقلاب است. متولد ۱۳۳۶ در نجف. مثل رضا قطبی و اکبر هاشمی او نیز با نسبت فامیلی در حاکمیت جای پا پیدا کرده بود. نه یک نسبت که دو نسبت. لاریجانی فرزند میرزاهاشم آملی بود، یکی از بزرگ‌ترین علمای قم در دهه پنجاه و شصت و داماد مرتضی مطهری، تئوریسین انقلاب و رئیس شورای انقلاب تا سال ۱۳۵۸ بود. او فلسفه خوانده بود، البته در ایران و در دانشگاه تهران. لاریجانی در ۳۶سالگی رئیس سازمان صداوسیما شد و این شغل را تا ۴۶ سالگی در اختیار داشت.
بعدش در انتخابات ریاست جمهوری شرکت کرد ولی پیروز نشد. بعد از انتخابات دبیر شورای عالی امنیت ملی شد ولی دو سال بیشتر با رئیس‌جمهور و رئیس وقت شورای عالی امنیت ملی که احمدی‌نژاد بود کنار نیامد و استعفا داد. از سال بعدش وارد مجلس شد به عنوان نماینده قم و ۱۲ سال، طولانی‌ترین دوره ریاست یک فرد بر پارلمان جمهوری اسلامی را از آن خود کرد. با این حال، با سلام و صلوات نرفت. اصولگرایان از تمایل او به جریان اعتدال آزرده بودند و در نهایت هم زمینه ردصلاحیتش برای انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ را فراهم کردند تا او هم، حالا یک چهره منتقد درون نظام باشد.
نفر بعدی عزت‌الله ضرغامی بود. او متولد ۱۳۳۸ بود و در ۴۶ سالگی به این سمت رسید. بچه تهران بود، به سپاه رفته بود و در آنجا با علی لاریجانی رفیق شده بود و از همان جا رفته بود به ارشاد و بعد هم صداوسیما. در واقع لاریجانی بود که او را در سیاست ایران بالا کشیده بود. در این بین یک مدرک مهندسی عمران از دانشگاه امیرکبیر هم گرفته بود ولی هیچگاه از این مدرک استفاده خاصی نکرد. ضرغامی بعد از پایان ریاستش بر صداوسیما در سال ۱۳۹۲، عضو دو شورای عالی انقلاب فرهنگی و فضای مجازی شد ولی بیشتر با مصاحبه‌هایش و حضور در فضای مجازی خبرساز بود. در سال ۱۴۰۰ عزم ریاست‌جمهوری کرد ولی صلاحیتش تایید نشد و قبل از اعلام رد صلاحیت، انصراف داد و پاداش سکوت را با کسب وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در دولت ابراهیم رئیسی دید.
شش: محمد سرافراز، متولد سال ۱۳۴۰ در تهران بود و در ۵۳ سالگی به ریاست سازمان صداوسیما منصوب شد. برادر دو شهید بود و پدرش هم نمایندگی ولی فقیه در سازمان هواپیمایی کشوری را به عهده داشت. پله ترقی او در سازمان، بخش برون مرزی آن و مدیریت شبکه پرس‌تی‌وی بود ولی ظاهرا کار کردن در همین بخش بود که ایده او برای ساختار صداوسیما و نیز روحیات او را متفاوت کرده بود و باعث تنش‌‍‌های زیادی در سطح صداوسیما و حتی حاکمیت شد. این تنش‌ها که در اواخر آن با نام شهرزاد میرقلی خان هم گره خورده بود؛ در نهایت باعث شد که سرافراز بعد از ۱۸ ماه از این سمت استعفا بدهد. سرافراز حالا فقط یکی از اعضای شورای عالی فضای مجازی است.
هفت: در نهایت آقای علی عسگری. متولد ۱۳۳۷ در تهران. مسن‌ترین رئیس سازمان در هنگام انتصاب. با ۵۸ سال سن در سال ۱۳۹۵٫ علی عسگری هم بچه تهران بود. کارهای فرهنگی را از ابتدای دهه ۶۰ آغاز کرده بود ولی اصل کارش در دهه ۶۰ و ۷۰ این بود که مهندسی برق از دانشگاه پلی‌تکنیک و کارشناسی ارشد مدیریت از دانشگاه تهران و دکترای مهندسی صنایع از دانشگاه علم و صنعت بگیرد. در این میان البته بزرگ‌ترین پروژه اقتصادی زندگی‌اش یعنی راه‌اندازی فروشگاه رفاه را هم انجام داده بود. در دوره ضرغامی او دیگر متمرکز روی صداوسیما شد و حالا بعد از دوره ریاست بر صداوسیما هم توانسته حکم مدیریت عاملی بزرگ‌ترین شرکت بورسی ایران را بگیرد.
