سرنوشت عجیب یک شاهکار معماری
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | یک عکس پرحاشیه از ساختمانی که سال پیش جایزه مجله معمار را برده بود، دو روز گذشته به سوژه اصلی اینستاگرام بچه‌های معماری تبدیل شد. عکسی که قبل و بعد ساختمان را در حالی نشان می‌داد که یک پارچه بسیار بزرگ پوسیده و پاره، بعد از سکونت کارفرما از پنجره آویزان شده بود. ماجرا این بود که مهرماه پارسال مجله معمار به رسم ۱۹ ساله خود جایزه معمار سال را اعطا کرد.
برنده جایزه یک آپارتمان آبی‌رنگ نزدیک پل خواجوی اصفهان بود . مجتمع مسکونی پاکت با معماری زهرا آرمند و مصطفی امیدبخش توانستند از بین ۴۹ اثر به جایگاه اول در دسته واحدهای مسکونی آپارتمانی برسند. حالا کجای این موضوع خنده‌دار است؟ اینکه گویا بعد از سکونت خانواده در این مجموعه، صاحبخانه یک پرده از آن آویزان کرده تا احتمالا از بیرون به داخل خانه اشراف نداشته باشند. شکل معماری این آپارتمان آبی‌رنگ اینطور است که یک راه‌پله از وسط خانه رد شده و از بیرون کاملا به آن دید وجود دارد.
به خاطر همین هم ممکن است صاحبخانه که خواسته حریم خصوصی خودش یا همسایه‌اش زیر پا گذاشته نشود، با یک پارچه سبزرنگ آن را از خیابان جدا کرده باشد. این موضوع روز گذشته باعث شد که یک پیج معماری در همین رابطه نظرسنجی برای جایزه معمار سال ۱۳۹۹ برگزار کند و یک جورهایی کاربری آن را زیر سوال ببرد.
در این نظرسنجی پرسیده شده بود که آیا بهتر نیست روند جایزه تغییر کند و بعد از بررسی کاربری و حضور کاربران در واحدها به آنها جایزه داده شود؟ این نظرسنجی اینستاگرامی ۲۳ هزار بازدید داشته و در آن چهار هزار و ۴۰۰ نفر شرکت کردند. دست‌آخر هم ۹۵ درصد موافق این حرف بودند که بالاخره برای اینکه یک آپارتمان جایزه سال معماری را ببرد، باید از نظر کاربری هم برای افراد مناسب باشد.
*** ساختمان پاکت چیست؟
این ساختمان که در روز گذشته هیاهوی زیادی برایش شکل گرفته، در خیابان خواجوی اصفهان، در انتهای یک کوچه بن‌بست قرار دارد. پروژه این معماران از سال ۱۳۹۶ شروع و سال ۱۳۹۹ هم تمام شده است. کل زیربنا هزار و ۲۰۰ متر بوده و علاوه‌بر جایزه معمار، در بخش مسکونی مجله معماری و ساختمان هم به رتبه اول دست یافته است.
مصطفی امیدبخش توضیح می‌دهد که از قضا اینکه از بیرون به این گذر یا راه‌پله دید داشته باشند از اهداف مجموعه آنها بوده است. گویا زمانی که تیم معماری آنها به اسم «رویداد» مشغول گرفتن مجوز بودند، همین موضوع به جلسه آنها با مسئولان شهرداری کشیده می‌شود. چالشی که دست‌آخر مانعی برای گرفتن مجوز و پایان کار ایجاد نمی‌کند. جلسه مجوز گرفتن آنها با حضور ۱۰، ۱۵ کارشناس شهرداری و ۴۰ نفر تماشاچی برگزار می‌شود.
گویا در اصفهان یک ضابطه شهری وجود دارد که نمی‌شود در ارتفاع کمتر از ۱۷۰ سانتی‌متر یک پنجره با دید به خیابان درست کرد. حالا این در حالی است که چنین ضابطه‌ای در شهرهای دیگر وجود ندارد. تیم معماری رویداد آن روز شهرداری را اینطور قانع می‌کنند که این راه‌پله محل ایستادن نیست و با اتاق و مهمانخانه و خلاصه هرجایی که به اقامتگاه مربوط می‌شود، تفاوت دارد. ولی نظر معمارها چیست؟ مصطفی امیدبخش، یکی از معماران این پروژه، توضیحات خودش را درباره این طراحی به هفت‌صبح ارائه داد.
او می‌گوید این موضوع مانع کاربری کارفرما که نشده هیچ، تازه صاحبخانه از این راه‌پله کلی هم لذت برده است. او ابتدا احتمال داد که نصب این پرده موقتی یا مربوط به زمان ساخت پروژه باشد اما بعد در گفت و گو با کارفرما اطلاع داد که این پرده به دلیل اسباب‌کشی دختر او و رفت و آمد کارگرها در راه‌پله‌ها بوده است.
او به هفت‌صبح اینطور می‌گوید: «استدلال ما این بود که آنجا قرار نیست کسی بنشیند و نمی‌شود در آن چهارپایه و صندلی قرار داد. همانطور که پشت‌بام محل اقامت نیست، کسی در راه‌پله هم نمی‌نشیند. این موضوع در جلسه، تایید شهرداری را گرفت، ما هم دقیقا همان چیزی را که در طرح‌ها ارائه کرده بودیم ساختیم.»
به گفته او، از قضا این پله‌ها همیشه نقطه محبوب صاحبخانه بوده‌اند. به‌خاطر اینکه طبق گفته اکبری، کارفرما و صاحبخانه این آپارتمان، حین بالا رفتن از پله‌ها آسمان بالای سر اوست و با راه رفتن در این فصل می‌شود صدای پرنده‌ها را هم از آن شنید. امیدبخش می‌گوید دید داشتن راه‌پله به بیرون اتفاقی نیست که اخیرا و با طراحی آنها افتاده باشد؛ بلکه در دوره پهلوی هم اکثر راه‌پله‌ها به بیرون دید داشتند. «ضمن اینکه هنوز هم در تهران می‌توان خانه‌هایی پیدا کرد که راه‌پله آنها از بیرون به آن اشراف دارد.
با اینکه ما در آن مجموعه آسانسور هم گذاشته‌ایم، اما صاحبخانه گفته که اصلا در این مدت از آسانسور استفاده نکرده و همیشه سعی می‌کند با بالا رفتن از پله‌ها از آن بهره ببرد.» این معمار اعتقاد دارد برخلاف اینکه این روزها راه‌پله‌ها به‌خاطر بهای زمین مورد ظلم و اجحاف قرار گرفته‌اند و در بیشتر ساختمان‌ها راه‌پله‌ها به فضاهای تنگ و تاریکی تبدیل شده‌اند، برای آنها این اهمیت داشته که کارایی و کیفیت راه‌پله را به آن برگردانند. امیدبخش می‌گوید: «همانطور که تا امروز هم توانسته‌اند از سال ۱۳۹۲ هر سال یک جایزه در سطح بین‌المللی، خاورمیانه یا ملی به دست بیاورند، مطمئن است که این پروژه در مسابقات بین‌المللی هم به خوبی دیده خواهد شد.»
*** از او می‌پرسیم پس این پارچه از کجا آمد؟
بعد از این ماجرا، امیدبخش درباره علت نصب پارچه از کارفرمای پروژه سوال کرد و به هفت صبح اینطور خبر داد: «دختر مالک مجموعه، اخیرا ازدواج کرده‌اند و قرار است به زودی در طبقه دوم این واحد ساکن شوند. در این مدت واحد بالایی مشغول رنگ‌آمیزی بوده‌اند و کارگران برای انتقال اسباب و اثاثیه مدام در راه‌پله‌ها رفت‌وآمد می‌کردند.
به همین علت بعد از گفت‌وگو با همسایه قرار بر این شد که موقتا یک پارچه مقابل نما نصب کنند و بعد از تمام شدن این اسباب‌کشی آن را بردارند تا به خانه همسایه کسی دید نداشته باشد.» به گفته او، زمانی که کارگران در پروژه مشغول ساخت بنا بودند، هم همسایه روبه‌رویی درخواست کرد که مقابل دید آنها به خانه روبه‌رویی گرفته شود.
*** حالا این جایزه معمار چیست و چرا اهمیت دارد؟
مجله معمار از سال ۱۳۸۰ منتشر می‌شود و هر سال به واحدهای آپارتمانی و مسکونی برتر سال جایزه می‌دهد. دسته‌هایی که پروژه‌های معماری برای این مسابقه در آن رقابت می‌کنند شامل گروه مسکونی (تک‌واحدی و آپارتمانی)، گروه بازسازی و گروه عمومی می‌شود.
برای اینکه یک یادآوری کرده باشیم، این جایزه همان جایزه‌ای است که به اقامتگاه «ماجرا» در جزیره هرمز هم داده شده بود که قبلا درباره آن توضیحاتی منتشر کرده بودیم. همان پروژه اقامتگاهی رنگی معروف به لی‌لی‌پوت‌ها که رونمایی از آن با خود انتقادهای زیادی درباره بی‌توجهی به شرایط اقلیمی، تعهدات اجتماعی و زیست‌محیطی به همراه داشت و باعث شده بود گروهی از منتقدان آن را شایسته دریافت جایزه ندانند.
توضیحات
*
توضیحات
*
توضیحات
*
