سرنوشت طرح مالیات برخرید و فروش مسکن
آخر مردادماه مهلت سازمان امور مالیاتی برای بررسی طرحی به پایان می‌رسد که می‌گویند می‌تواند بخش قابل توجهی از دلالی‌ها در بازار ملک را کاهش دهد .
طرح مالیات بر عایدی سرمایه که برای رفع نواقص برگشت خورده بود طبق وعده باید تا پایان مردادماه از سوی سازمان امور مالیاتی به وزارت اقتصاد ارائه شود. این طرح اولین بار دو سال پیش مطرح شد تا بر اساس آن از خرید و فروش‌های غیرضروری در بازار مسکن مانند سایر بخش‌های غیرمولد مثل خودرو، سکه و ارز مالیات گرفته شود.
به گزارش ایسنا آمارهای مربوط به سال ۱۳۹۵ نشان می‌دهند در ایران ۲.۵میلیون مسکن خالی و ۲.۱میلیون مسکن نیمه خالی وجود دارد. همچنین گفته می‌شود خرید و فروش‌های غیرمصرفی در بازار مسکن در سه دهه گذشته بیش از سه برابر شده که این مسئله را از عوامل اصلی رشد قیمت مسکن به حساب می‌آورند.
بر اساس آمار ارائه شده توسط یکی از نمایندگان مجلس بین سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۹۵ بالغ بر ۶۶درصد معاملات مسکن از نوع سوداگری بوده در حالی که این رقم در سال‌های ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۵ حدود ۲۰درصد بوده است.طرح مالیات بر معاملات مسکن موافقان و مخالفانی دارد. موافقان می‌گویند که معاملات مکرر منجر به افزایش قیمت ملک می‌شود و باید با تنبیهات مالیاتی از این اقدامات جلوگیری کرد.
در سوی دیگر مخالفان معتقدند که در صورت اجرای این طرح شاهد قراردادهای صوری و قولنامه‌های دستی و غیررسمی خواهیم بود که جای خود را به ثبت معاملات در دفترخانه‌ها و دفاتر مشاوران املاک می‌دهند و در نتیجه بازار خاکستری در بازار مسکن ایران ایجاد می‌شود که درآن برای پرداخت نکردن مالیات بر عایدی سرمایه هیچ معامله‌ای به صورت واقعی ثبت نمی‌شود.
ظاهرا دولت و مجلس بر اجرای طرح‌های مالیاتی اتفاق نظر دارند. با این حال نمایندگان مجلس گفته‌اند که برای اجرای این طرح مصمم هستند و اگر دولت اقدامی صورت ندهد منتظر نمی‌مانند. زهرا سعیدی مبارکه، عضو کمیسیون عمران مجلس با اشاره به موضوعات مطرح شده درباره مخالفت اعضای هیات دولت با موضوع مالیات بر عایدی سرمایه و حذف این موضوع از لایحه دولت، می‌گوید: این موضوع باید توسط سخنگوی دولت مطرح و شفاف شود.
اما در جلسه‌ای وزیر امور اقتصاد و دارایی اعلام کرد که این وزارتخانه موافق تصویب موضوع مالیات بر عایدی سرمایه است. سعیدی همچنین گفته است: در شرایط کنونی ساماندهی بازار مسکن و تعیین تکلیف موضوع مالیات بر عایدی سرمایه مسکن به یکی از مطالبات عمومی در سطح جامعه تبدیل شده، حال اگر دولت مخالف تصویب و اجرای این موضوع است، خود باید پاسخگوی مردم باشد.
یکی از مهم‌ترین آیتم‌های مالیاتی در سطوح غیرمولد، اخذ مالیات بر خانه‌های خالی است که اگر اجرا نشود طرح مالیات بر عایدی سرمایه توفیق چندانی نخواهد داشت. با این حال گفته می‌شود که بسترهای لازم برای این موضوع فراهم است. البته دولت از سال ۱۳۹۴ راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان را به وزارت راه و شهرسازی محول کرده اما بسترهای لازم برای راه‌اندازی این سامانه فراهم نبود تا اینکه اخیرا مدیرکل دفتر سرمایه‌گذاری و اقتصاد مسکن در گفت‌وگو با ایسنا سال ۱۳۹۹ را زمان راه‌اندازی سامانه املاک و اسکان عنوان کرد.
بر این اساس در صورتی که لایحه مالیات بر عایدی سرمایه از سوی دولت ارائه شود تا زمان افتتاح سامانه صرفا می‌توان از معاملات سفته‌بازانه مالیات اخذ کرد و برای گرفتن مالیات از خانه‌های خالی باید حداقل تا سال آینده منتظر ماند.رئیس سازمان امور مالیاتی، مدتی قبل در خطبه‌های پیش از نماز جمعه تهران با بیان اینکه طرح مالیات بر عایدی ثروت شامل املاک، خودرو، سکه و ارز می‌شود از نهایی شدن این لایحه در وزارت اقتصاد و ارائه آن به هیات دولت برای تصویب آن خبر داده بود.
ابهامات درباره سرنوشت این لایحه مالیاتی مهم زمانی بیشتر می‌شود که بدانیم اوایل مردادماه محمدعلی دهقان دهنوی، معاون اقتصادی وزارت اقتصاد از ارسال لایحه‌ای مالیاتی با عنوان «مالیات بر فعالیت‌های اختلال‌زا» برای بررسی به هیات دولت خبر داده و تاکید کرده بود که این لایحه جدید با رویکرد از بین بردن زمینه فعالیت‌های اختلال زا تنظیم شده است و با رویکرد معمول مالیات بر عایدی سرمایه متفاوت است.
او همچنین گفته بود که این لایحه با رویکردی نوآورانه و با هدف سرکوب فعالیت‌های اقتصادی غیرمولد و محتکرانه تنظیم شده و تلاش شده است نه تنها هیچ‌گونه اختلالی در بازارهای مولد و بخش واقعی اقتصاد وارد نشود بلکه اجرای این طرح زمینه‌ساز مهاجرت سرمایه از فعالیت‌های اختلال‌زا و سوداگری‌هایی که هیچ‌گونه خلق ارزش اقتصادی ندارند به بخش‌هایی از اقتصاد باشد که بستر رشد اقتصادی و رونق تولید را فراهم می‌سازد.
