ستایشی از تاریخ سینمای ایران
روزنامه هفت صبح، زهرا فرآورده | کیوان علیمحمدی بعد از چهارهمکاری مشترک در کارگردانی با امید بنکدار، در «سینما شهر قصه» به تنهایی کارگردانی این فیلم را برعهده داشته است. فیلم‌های «شبانه»، «شبانه‌روز»، «ارغوان» و «گیلدا» حاصل همکاری علیمحمدی و بنکدار است. علیمحمدی در «سینما شهر قصه» سینما و تاریخ را در کنار هم روایت می‌کند و به گفته خودش، این فیلم ستایشی از تاریخ سینمای ایران است. «سینما شهر قصه» یک کمدی عاشقانه است و عشق و علاقه آدم‌ها به سینما را نشان می‌دهد. با کیوان علیمحمدی درباره این فیلم گفت‌وگو کرده‌ایم.
* در فیلم‌های قبلی‌تان، در کارگردانی اسم شما و آقای بنکدار را کنار هم می‌دیدیم، «سینما شهر قصه» اولین تجربه‌ای است که به تنهایی و بدون حضور امید بنکدار کارگردانی کردید. این جدایی برای مستقل‌شدن در امر کارگردانی است یا دلیل دیگری دارد؟
علت خاصی نداشت. خیلی تلاش کردیم آقای بنکدار سر این فیلم باشد ولی نتوانست بیاید. اما در تمام مراحل تولید فیلم به ما کمک کردند و از زمان نگارش فیلمنامه کنارمان حضور داشتند. حتی در تدوین هم همراه بودند و تا پایان ساخت فیلم کمک کردند. اما به دلیل اینکه نمی‌توانستند دائم و مستمر سرکار باشند، در این کار کمتر حضور داشتند و من کارگردانی را به تنهایی انجام دادم. بنابراین هیچ اتفاق عجیب یا خاصی نیفتاده و باید بگویم در فیلم جدیدی هم که قرار است بسازیم، من، آقای حیدری و آقای بنکدار کنار هم هستیم.
* ایده همراه‌کردن سینما و تاریخ و در ادامه اینکه سراغ فیلم‌های قدیمی بروید، از کجا شکل گرفت؟
من و دوستم آقای علی‌اکبر حیدری، بهمن‌ماه سال ۹۶ به یک ایده‌ای فکر کردیم، به قصه یک شخصیتی که تکنسین آپارات سینما و عاشق سینماست و با وقوع انقلاب ارتباط او با سینما دچار مشکلاتی می‌شود، از طرفی این شخصیت عاشق دختری می‌شود که پدرش مخالف سرسخت سینماست.
* داستانی که روایت می‌کنید مرتبط با خود سینماست و برای آن سراغ تعدادی از فیلم‌ها و سکانس‌های مختلف رفتید، این انتخاب‌ها بر چه اساس بوده؟ از ابتدا یک‌سری فیلم‌های مشخص را مدنظر داشتید؟
انتخاب فیلم‌ها و سکانس‌هایی که در «سینما شهر قصه» می‌بینیم، براساس ضرورت قصه اتفاق افتاده است. ممکن است فکر کنید ما فقط یک‌تکه‌هایی از فیلم‌های دیگر را انتخاب کردیم و گذاشتیم وسط فیلم، درحالی‌که اینطور نیست و «سینما شهر قصه» فیلمی است که شما در آن تاریخ معاصر را از دل سینما می‌بینید و بالعکس تاریخ سینما را در دل تاریخ معاصر. هر تکه فیلمی که از آن استفاده شده مبتنی بر ضرورت قصه است و این فیلم‌ها یک‌جوری به‌هم متصل و در‌هم‌تنیده هستند. اینطور نیست که فقط خواسته باشیم بخش‌هایی از برخی فیلم‌ها را نشان دهیم. اصلا شخصیت‌های داستان در دنیای فیلم‌ها زندگی می‌کنند، به‌نوعی زندگیشان با سینما گره خورده و در مقابل سینما هم به زندگی آنها ربط پیدا می‌کند.
* فیلمنامه براساس این تکه‌فیلم‌ها نوشته شده یا اینکه ابتدا داستان را نوشتید و بعد به فراخور آن فیلم‌ها را انتخاب کردید؟
ما قصه‌ای داریم که متناسب با آن قصه، به جهان یک‌سری از فیلم‌ها از گذشته تا امروز سرک کشیدیم.
* سراغ فیلم‌های قبل از انقلاب هم رفتید؟
بله. بنا بر ضرورت قصه، فیلم قبل از انقلاب شروع می‌شود و به امروز می‌رسد. شخصیت‌های داستان هم به فیلم‌های قبل از انقلاب و بعد از آن سرک کشیدند و وارد جهان فیلم‌های گوناگون شدند.
* برای انتخاب فیلم‌های قدیمی بیشتر سراغ چه آثاری رفتید؟ فیلم‌های گیشه‌پسند، روشنفکری و… هرکدام چه اندازه در انتخاب شما دخیل بودند؟
همه‌نوع فیلمی در تاریخ سینمای ایران وجود دارد. چه آن سینمایی که معروف است به سینمای تجاری قبل از انقلاب و چه سینمای تجاری بعد از انقلاب. یا فیلم‌های هنری قبل از انقلاب و یا بعد از انقلاب؛ در «سینمای شهر قصه» همه این‌ها را می‌بینید.
* «سینما شهر قصه» روایت تاریخ سینمای ایران است؟
می‌توانم بگویم «سینما شهر قصه» ستایشی است از تاریخ سینمای ایران و با مرور تاریخچه سینمای ایران، به ما یادآوری می‌کند که چه گذشته‌ای داشتیم و برای رسیدن به این نقطه‌ای که الان در آن ایستاده‌ایم، باید قدر خیلی چیزها را در این سینما بدانیم. آدم‌های زیادی برای این سینما زحمت کشیدند تا این مسیر و پرچم به ما داده شده، پس باید کمی بیشتر قدرش را بدانیم و کمی با محبت‌تر با سینمای ایران برخورد کنیم.
* برای استفاده از فیلم‌ها چندصحنه را هم بازسازی کردید. این بازسازی صحنه‌ها و انتخاب آنها به چه شکل بوده؟
انتخاب فیلم‌ها و سکانس‌ها محدود به یکی‌دو مورد و یا جدا از هم نیست. در مورد شخصیت‌ها هم نباید فکر کنید آنها فقط به سینما علاقه دارند و صرف این علاقه قرار است یک‌سری سکانس از سایر فیلم‌ها نمایش داده شود. بلکه این شخصیت‌ها در جهان این فیلم‌ها زندگی می‌کنند و جهان این فیلم‌ها به زندگی آنها مرتبط است. روند داستان به شکلی است که از همان شروع فیلم، شما متناسب با قصه وارد یک‌سری فیلم‌های قدیمی می‌شوید که ممکن است یک‌سری از صحنه‌های آن فیلم‌ها باشد یا ممکن است متناسب با قصه تنها یک صدا از فیلم بشنوید.
* در فیلم سکانسی با بازی زنده‌یاد جمشید مشایخی و هدیه تهرانی وجود دارد. درباه‌اش توضیح می‌دهید؟
سکانسی داشتیم که منوط به حضور آقای مشایخی و هدیه تهرانی بود و اگر یکی از این‌دو نبودند کار شکل نمی‌گرفت. این سکانس را تنها استاد مشایخی و هدیه تهرانی می‌توانستند بازی کنند. روزی که قرار بود کار را ضبط کنیم، تجربه عجیبی رقم خورد. آقای مشایخی با پرستارش آمده بود و پرستار به من گفت ایشان روزی ۲۷ قرص می‌خورد، اما از سه‌روز پیش به عشق این سکانس حالش خوب است. آن‌روز همه عوامل انرژی خوبی از حضور ایشان گرفتند و تجربه جذابی برای همه شکل گرفت. این کار بازسازی سکانسی از «کاغذ بی‌خط» ناصر تقوایی است.
* ظاهرا قرار بوده خود آقای تقوایی هم در فیلم بازی کند؟
قرار بر این نبود، اما ما دوست داشتیم آقای تقوایی باشند. ولی بههرحال شرایط جسمانی‌شان اجازه نمی‌داد در خدمت‌شان باشیم. درواقع جزو آرزوهای ماست که بتوانیم آقای تقوایی را در فیلم‌مان داشته باشیم.
* الان در فیلم بازیگر مشخصی نقش آقای تقوایی را بازی می‌کند؟
بله. افشین هاشمی.
* «سینما شهر قصه» را در بخش خصوصی ساختید؟
بخش‌هایی از سرمایه فیلم را فارابی داده و مابقی هم هزینه شخصی است که آقایان علی‌اکبر حیدری، علی اوجی، دانیال زمانی، محمد مصباح، محمد حسین‌زاده و محمدرضا تختکشیان در آن شریک هستند.
* باتوجه به اینکه داستان «سینما شهر قصه» با مرور فیلم‌های سینمای ایران پیش می‌رود، باتوجه به آنچه تا الان در جشنواره فجر از بازخورد مخاطبان دیدید، فکر می‌کنید این تکه‌فیلم‌ها برای مخاطب عام که احتمالا حافظه کمتری برای یادآوری فیلم‌های قدیمی دارد هم جذابیت دارد و یا علاقه‌مندان به سینما مخاطبان اصلی «سینما شهر قصه» هستند؟
بازخوردهای خوبی در جشنواره دیدیم. خوشبختانه تقریبا در بیشتر نمایش‌ها با عوامل فیلم در سالن سینما حضور داشتیم و فیلم را در کنار مخاطبان دیدیم. مخاطب عام به‌راحتی با فیلم ارتباط برقرار کرده، حالا بههرحال آن‌هایی که تخصصی به سینما نگاه می‌کنند و با ظرایف سینما آشنا هستند یک مواردی فراتر از مخاطب عام در فیلم پیدا می‌کنند.
* تفاوت «سینما شهر قصه» با سایر آثاری که تا الان داشتید چیست؟
به‌نظرم «سینما شهر قصه» ادامه منطقی بقیه فیلم‌هایم است و هیچ فرقی نمی‌کند. هر فیلمی دنیای خودش را دارد. «سینما شهر قصه» هم ادامه منطقی دیگر فیلم‌هایی است که من، امید و علی ساختیم، فقط دنیای خاص خودش را دارد؛ برای همین در عین تشابهاتی که با دیگر فیلم‌های ما دارد، تفاوت های خاص خودش را نیز دارد.
* کار بعدی که گفتید مشغول آن هستید و قرار است با امید بنکدار انجام دهید، چه موضوعی دارد؟
ان‌شاالله به‌زودی قرار است این فیلم را بسازیم، اما اجازه بدهید وقتی که جدی‌تر شد خبر بدهم.
