سبقت واکسنی از میانگین جهانی
روزنامه هفت صبح | آمارهای جهانی به ما نشان میدهند که روز جمعه بالاخره میزان واکسیناسیون در کشور ما از میانگین واکسن تزریق شده در دنیا سبقت گرفت. این اختلاف روز جمعه چند دهم درصد بود ولی روز گذشته به سه درصد رسیده است. این اعداد چه معنی میدهند؟ یعنی اینکه در حال حاضر ۴۱درصد از مردم ما در برابر ویروس کرونا کاملا واکسینه شدهاند ولی میانگین تزریق هر دو واکسن در دنیا ۳۸درصد است.
آمارهای جهانی همچنین خبر میدهند که ایران در واکسیناسیون حتی از روسیه هم ۸درصد پیشی گرفتهاست. بر اساس آمار جهانی در یک هفته گذشته تقریبا هر سه روز دو درصد به سهم کلی واکسیناسیون کامل در کشور ما اضافه شده. این یعنی تقریبا دو هفته دیگر میشود یک جشن تزریق ۵۰درصدی برای آنهایی که هر دو دُز واکسن را تزریق کردهاند برگزار کرد.
با اینکه این سبقت خبر خوبی برای ما بود ولی روز پیش سخنگوی هلال احمر گفته که محمولههای واردات واکسن دیگر تمام شده و هیچ سفارش جدیدی هم برای خرید جدید نداشتهایم. این یعنی از اینجا به بعد برای دُز تقویتی دیگر باید فقط به واکسنهای داخلی که تعدادشان هم کم نیست، تکیه کنیم. حالا چه خبر از واکسنهای داخلی؟
وزارت بهداشت گفته ما ۱۲پروژه واکسن داخلی داریم ولی از این تعداد ۵ موردشان مجوز تزریق به شکل عمومی گرفته و دو مورد هم در مرحله کارآزمایی بالینی دوم و سوم هستند. بقیه پروژهها حتی به این مراحل هم نرسیدهاند و به همین خاطر اسم و رسم آنها زیاد در اخبار دیده نمیشود.
برکت؛ چشم انتظار مجوز کودکان
اولین واکسنی که مجوز تزریق گرفت واکسن برکت بود که ساختار آن شبیه سینوفارم بر اساس ویروس کشته شده است. سه روز پیش مطالعه پیش بالینی این واکسن در یک مجله بینالمللی منتشر شد.تا مهرماه حدود ۱۶میلیون دُز از این واکسن با حمایت ستاد اجرایی فرمان امام (موسسه برکت) تولید شده بود که ۷.۵ دُز آن را برای تزریق به وزارت بهداشت دادهاند. این مجوز عمومی برای رده سنی افرادی بالای ۱۸سال صادر شده بود و هنوز خبری از مجوزی که برای تزریق به کودکان نیست.
مسئولان این واکسن ماه پیش آخرین توضیحاتشان را دادند و گفته بودند که بیشتر از ۱۶میلیون دُز واکسن تولید کرده که بیشتر از هفت میلیون آن را به وزارت بهداشت تحویل دادهاند. واکسن دومی که مجوز گرفت، پاستوکووک بود که ساختار آن یک پروتئین نوترکیب است و با همکاری کوبا و انیستتو پاستور ساخته شده.به خاطر اینکه آنها این واکسن را روی کودکان هم مطالعه کردند،از همان اول اجازه تزریق آن به کودکان داده شد.در آخرین آمار تفکیکی واکسیناسیون هیچ گزارشی از اینکه چقدر پاستوکووک تزریق شده داده نشد. به همین دلیل تا اینجای کار واکسن برکت گوی رقابت را از نظر جمعیت واکسینه شده برده است.
سومین واکسنی که مجوز تزریق گرفت واکسن اسپایکوژن نام دارد که محصول شرکت سیناژن ایران و شرکت وکسین استرالیاست. ما تا امروز درباره آن خبرهای کمتری خواندهایم چرا که عمده مطالعات بالینی آن در استرالیا انجام شده. درواقع این واکسن اولین واکسن خصوصی ساخت داخل است و برخلاف برکت و پاستوکووک نهاد دولتی یا حاکمیتی یا نظامی آن را تولید نمیکند و از دسته پروتئینهای نوترکیب است که در آن از خود ویروس استفاده نمیشود. با اینکه مجوز تزریق عمومی آن صادر شده اما هنوز اطلاعاتی از اینکه چند نفر این واکسن را تزریق کردهاند منتشر نشده است.
مجوز خیلی خیلی اضطراری
فخرا و رازی هم دیروز مجوز تزریق عمومی خود را گرفتند. البته این خبر عجیب دیروز در حالی منتشر شد که همین هفته پیش مدیر پروژه فخرا خیلی شفاف گفته بود که آنها نتوانستهاند داوطلبان زیادی را جذب کنند و به همین خاطر وزارت بهداشت به آنها مجوز تزریق عمومی نداده است. یکی از مدیران فخرا گفته بود که انتظار روزی ۱۰۰۰ داوطلب را داشتند ولی این عدد به روزی ۱۰۰ نفر رسیده است. به غیر از فخرا که با حمایت وزارت دفاع کار خود را شروع کرده بود، رازی هم مشکل داوطلب داشت.
تا همین هفته پیش مصاحبههای مسئولان این شرکت نشان میداد که ۱۳هزار نفر تا عددی که باید به آن برسند و مجوز تزریق عمومی بگیرند فاصله دارند. پلتفرم واکسن رازی مبتنی بر «پروتئین نوترکیب» و پلتفرم فخرا بر اساس ویروس کشته شده است. مجوز گرفتن هر دوی آنها حاصل آخرین امضاهای محمدرضا شانهساز در جایگاه دو سال و نیمه او به عنوان رئیس سازمان غذا و دارو بود.
واکسن نورا متعلق به دانشگاه علوم پزشکی بقیه الله و دانشگاه امام حسین است. این واکسن اخیرا وارد فاز سوم بالینی شده و هنوز خبر بیشتری از آن نیامده. نورا هم مانند رازی قرار است در فرایند مطالعه به جای واکسن نما از سینوفارم استفاده کند و با آن مقایسه شود. یک واکسن شبیه ساختار فایزر هم در انتظار مجوز کارآزمایی فاز دوم است و تا وقتی به دست ما برسد فاصله زیادی دارد.