زندگی خصوصی خانم دوبوآر و آقای سارتر
روزنامه هفت صبح | زل زدن به این عکس، حتی اگر ساعتها طول بکشد، مصداقی از اتلاف وقت نخواهد بود. عکسی وزین و حتی سنگین. از فیدل کاستروی انقلابی که آن پشت ایستاده، از ژان پل سارتر که با لباس سفید، آرام زل زده به آبهای نمیدانم کدام کانال یا رودخانه در کوبا و البته خانم سیمون دوبوآر که ظاهرا خیلی از جهش ذرات آب به صورتش راضی نیست و شاید دعا میکرد که کنار قایق نمینشست. اینجا کوبا است. سال ۱۹۶۰٫ در آغاز دوره فیدل کاستروی دوست داشتنی. وقتی هنوز انقلابیگری، به دیکتاتوری مبدل نشده بود و تحریم، گلوی کوباییها را آنچنان نبسته بود.
ما البته با دو شخصیت از این عکس کار داریم. با سیمون دوبوآر و ژان پل سارتر. آنها ۱۴ و ۱۵ آوریل درگذشتند. البته با فاصله شش سال. سیمون دوبوآر که متولد ۱۸ دی ۱۲۸۶ بود در ۲۵فروردین ۱۳۶۵ درگذشت و ژان پل سارتر که متولد ۳۱ خرداد ۱۲۸۴ بود در ۲۶ فروردین ۱۳۵۹ جان خود را از دست داد. این دو نفر از سال ۱۹۲۹ تا سال ۱۹۸۰، با یکدیگر بودند ولی هیچگاه با هم ازدواج رسمی نکردند.
اما قبل از اینکه به زندگی خصوصی این دو بپردازیم، شاید بهتر باشد که اطلاعاتی در مورد حوزه کاری آنها را بررسی کنیم. ژان پل سارتر یک فیلسوف و رماننویس و داستاننویس فرانسوی است که در ایران مورد توجه بوده و از صادق هدایت که مجموعه داستان دیوار او را ترجمه کرد تا جلال آل احمد که نمایشنامه دستهای آلوده را ترجمه کرد.
در حوزه ادبیات او را تحویل میگرفتند و کتابهای تئوریکش مثل ادبیات چیست یا در دفاع از روشنفکران نیز در ایران ترجمه شدهاند. سیمون دوبوآر اما در حوزه دیگری فعال و معروف است. او با کتاب «جنس دوم» خود شناخته میشود و به عنوان یکی از شخصیتهای برتر جنبش فمنیستی در جهان شناخته میشود.
با این وجود، سیمون دوبوآر به آرمانهای فمنیستی که اصل اول آن رعایت حقوق زن به عنوان یک انسان بود، در زندگی شخصی خود آنچنان وفادار نبود. او که علاوه بر مردان با زنان نیز در ارتباط بود، با برخی دختران دانشآموز دبیرستان ارتباط برقرار کرد. یکی از این دختران ناتالی سوروکین بود که بعد از شکایت پدر و مادر او و البته یکی دو دختر دیگر، پروانه تدریسی خانم دوبوآر به طور کامل تعلیق شد.
دوبوار البته بعداً تلاش کرد با پیش بردن یک تلاش حقوقی برای رسمیت دادن به حق افراد زیر ۱۸سال برای داشتن رابطه با افراد مسنتر، این رابطه را قانونی کند و از اتهام ارتباط با افراد زیر ۱۸ سال رها شود. دوبوآر البته فرد وفاداری هم نبود. مشهورترین معشوق او نلسون آلگرن نویسنده آمریکایی بود که در سال ۱۹۴۷ در شیکاگو ملاقات کرد. دوبوآر شرح زندگی با او (که همزمان با زندگی سارتر بود) را در کتابی به نام ماندارینها نوشت و معتبرترین جایزه ادبی فرانسه را هم برای آن رمان گرفت. البته نوشتن میزان صمیمیت بین آنها در این رمان مورد اعتراض آلگرن قرار گرفت.
البته ژان پل سارتر هم به زندگی با دوبوآر وفادار نبود و مثلا گفته شده که دلیل به وجود آمدن اختلاف میان ژان پل سارتر با آلبرکامو در این بود که یکی از معشوقههای سارتر و دوبوآر یعنی اولگا کساکیویکز بعد از پایان رابطه با این دو نفر با آلبرکامو وارد رابطه شد. خلاصه که هر چقدر نقش ژان پل سارتر در اگزیستانسیالیسم و دوبوآر در فمنیسم را مهم بدانیم نمیتوانیم از زندگی شخصیای بگذریم که با اخلاق رایج عرفی ما و شاید بسیاری از نقاط جهان، نسبتی نداشته باشد.