زمستان ۱۴۰۰ کامبک می‌زند؟
روزنامه هفت صبح | یک: اواخر بهمن‌ماه امسال رسانه‌ها نقل‌قولی از حسین اردکانی پیشکسوت صنعت هواشناسی منتشر کردند از این قرار که در اسفندماه موج سرمای سختی در راه است و به این ماه باید لقب «اسفند دیوانه» بدهیم. این کارشناس هواشناسی هشدار داده بود که این تغییرات دمایی می‌تواند به بسیاری از محصولات کشاورزی لطمه بزند.
با این حال بسیاری از شهروندان از‌جمله تهرانی‌ها که زمستان کم‌رمقی را تجربه کردند، امیدوار شدند که بالاخره هرچند دیرهنگام اما زمستان پربارشی از راه خواهد رسید. برخلاف این پیش‌بینی اما حالا که به نیمه اسفندماه نزدیک می‌شویم خبری از برودت هوا و بارش‌های پر و پیمان نیست.
هوا حتی تا حدودی بهاری شده و گیاهان هم شکوفه دادند و خبری از اسفند دیوانه هم نیست. پیش از این سحرتاج‌بخش رئیس سازمان هواشناسی هم در یک برنامه تلویزیونی گفته بود که این اصطلاح اسفند دیوانه حقیقت ندارد. یا یکی دیگر از مسئولان سازمان هواشناسی هم گفته بود این ماجرا صرفا یک جنجال رسانه‌ای است. احد وظیفه رئیس مرکز خشکسالی هم گفته بود که منتظر اسفند دیوانه نباشید. شواهد نشان می‌دهد نباید به افت دمای شدید و بارش‌های سنگین دقیقه نودی امیدوار باشیم.
دو: با وضعیت فعلی میانگین بارش‌ها در استان‌های مختلف کشور، که در ماه‌های اخیر کمتر از میانگین بلندمدت است، در سال آینده مشکل کم‌آبی داریم. در کل کشور میانگین بارش‌ها ۱۳٫۶درصد در مقایسه با بارش بلندمدت کمتر شده. حتی در استان‌هایی که در ماه‌های اخیر می‌شنیدیم شاهد بارش برف سنگین هستند و زندگی روزمره مردم مختل شده هم اوضاع به همین ترتیب است.
در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی به‌ترتیب ۷ و ۳درصد میزان بارش کمتر از نرمال بوده. در اردبیل ۱۳درصد و اصفهان ۱۹درصد کمبود بارش داشتیم. اوضاع تهران که به‌مراتب خراب‌تر است و بیش از ۳۰درصد کمتر از میانگین بلندمدت بارش تجربه کرده. از معدود استان‌هایی که بیش از حد نرمال بارش داشتند باید قم و خراسان جنوبی را مثال بزنیم.
سه: آیا در روزهای اندک باقی‌مانده تا پایان سال اوضاع می‌تواند تغییر کند؟ در روزهای اخیر سازمان هواشناسی هشدارهایی را نسبت به بارش سنگین و عواقب آن در استان‌های شرقی کشور منتشر کرده. به‌طور مثال گزارشی در روز ۱۰ اسفندماه روی خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت با این شرح که کاهش ۴ تا ۶ درجه‌ای دما در بعضی استان‌ها رخ می‌دهد.
این سامانه بارشی جدید از روز پنجشنبه وارد کشور می‌شود و از مناطق غربی به‌تدریج به نواحی مرکزی نزدیک می‌شود. پیش‌بینی سایت‌های هواشناسی معتبر بین‌المللی اما نشان می‌دهد در روزهای آینده حداقل در تهران اثری از این بارش‌ها نیست. نزدیک‌ترین تجربه بارش باران در پایتخت مربوط به ۱۰ روز دیگر است؛ سه روز بارش باران در راه است. بعد از وقفه یک روزه بار دیگر دو روز بارندگی خواهیم داشت.
این بارش‌ها هم خیلی بعید است در حدی جان‌دار باشد که کمبود ذخیره آب پایتخت را برای سال آینده جبران کند. در این مقطع دمای هوا اندکی از وضعیت فعلی پایین‌تر است و بیشینه دما حدود ۱۴ درجه سانتیگراد و کمینه آن حدود ۵ درجه سانتیگراد پیش‌بینی شده. بر اساس این پیش‌بینی البته در هفته اول نوروز در تهران شاهد بارش‌های بهاری خواهیم بود.
چهار: حالا که تمام شواهد از روزهای کم‌بارش اسفند خبر می‌دهد، با قاطعیت می‌توانیم بگوییم تئوری اسفند دیوانه خیلی دقیق نبود. شخصی که این تعبیر را به کار برده بود، البته چهره سرشناسی است. حسین اردکانی، پیشکسوت و از بنیانگذاران هواشناسی در ایران، در سال ۱۳۱۲ در قزوین به دنیا آمده.
از رشته فیزیک دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شده و بعد در دانشگاه ریدینگ انگلستان در رشته هواشناسی ادامه تحصیل داده. در سال ۱۳۳۹ به‌عنوان معاون مرکز پیش‌بینی هواشناسی کشور شروع به فعالیت کرده و سال‌ها در ایکائو و موسسه ژئوفیزیک و آموزشگاه عالی هواشناسی مسئولیت داشته. او البته در جریان اظهارات خود انتقادی هم از مسئولین فعلی سازمان هواشناسی مطرح کرد و گفت: »هواشناسی بی‌دقتی و ضعف مدیریتی دارد و از اطلاعات موجود هواشناسی در سطح جهان به‌درستی نمی‌توانند استفاده کنند.»
