روزگار غریب لبنان در تولد ۱۰۰سالگی!
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | لبنان که این روزها به خاک و خون نشسته و روزگار غریبی را از سر می‌گذراند، ۱۰۰ساله شد. لبنان هم تا پیش از اضمحلال دولت عثمانی، اسم و رسم و مرزی برای خود نداشت. ۴۰۰سال حاکمیت سلاطین عثمانی بر این سرزمین از هویت آن چیز زیادی به جز زبان عربی باقی نگذاشته بود و اغلب همراه با سوریه سرزمین شام خوانده می‌شد.
وقتی عثمانی‌ها شام را تخلیه کردند و به زمینی کوچک‌تر به نام ترکیه برای برپا کردن دولتی ترکی و بر مبنای ناسیونالیسم اکتفا کردند، سرپرستی سوریه و لبنان امروزی به دست فرانسوی‌ها افتاد. ژنرال هانری گورو که بیشتر شبیه تزارهای روس بود تا ژنرالی فرانسوی، سرپرستی لبنان را به عهده گرفت و استقلال این کشور را اعلام کرد و عملا سرزمین شام به خاطره‌ها پیوست.
لبنانی که طرحش در سایس پیکو ریخته شده و به دست هانری گورو سر و سامان داده شد شامل«جَبَل لبنان»، بیروت، درّه شرقی بِقاع، منطقه معروف به «جَنوب لبنان»، منطقه عَکّار در شمال و منطقه طَرابُلُس در شمال غربی لبنان بود و این مرزها تا امروز دست نخورده باقی ماند. در سال ۱۹۲۶ دیگر خط سوریه و لبنان به طور کامل از یکدیگر جدا شده بود.
برای فرانسوی‌ها اداره لبنان با اکثریت مسیحی مارونی ساده‌تر از سوریه مسلمان‌نشین بود. مدارس خیلی زود تدریس به زبان فرانسوی را شروع کردند و بیم آن می‌رفت که زبان عربی کم‌کم در این سرزمین به فراموشی سپرده شود. خیلی زود معماری بیروت تغییر کرد. بالکن‌های بزرگ و شیشه‌های بزرگ به سبک فرانسوی و باغ‌های بدون در و حفاظ و دیوارهای بلند هویت لبنان را از دیگر کشورهای عربی جدا کرد و از معماری دوره عثمانی تنها دربخشی از مناطق سنتی‌تر شهر اثری دیده می‌شد.
کافه‌هایی به سبک غربی به راه افتادند که دیگر شبیه کافه‌های عربی مردانه با فضایی تاریک و قل قل قلیان‌ها نبودند. زن ها کم کم عکاسی می‌کردند، می‌نوشتند و شعر می‌گفتند. نزدیک به دو دهه با فرماندهی فرانسوی‌ها، لبنان تبدیل به کشوری با ظاهر مدرن شد که روشنفکران از سراسر خاورمیانه خود را به آن می‌رساندند یا فرزندانشان را برای درس خواندن راهی بیروت می‌کردند.
سوغات فرانسوی‌ها برای لبنانی‌ها سر و شکل فرانسوی بود اما هرگز ملتی یکدست در آن جغرافیا شکل نگرفت.تا سال ۱۹۴۳ لبنان و سوریه زیر بال و پر فرانسوی‌ها باقی ماندند و بعد در آخرین سال‌های جنگ جهانی دوم، وقتی پاریس اشغال شده و سیاستمداران پاریسی از عهده خودشان هم بر نمی‌آمدند، به استقلال رسیدند.
اعلام استقلال آنقدر برای فرانسوی‌ها گران تمام شد که تمام اعضای دولت قانونی لبنان را راهی زندان کردند اما فشار بین‌المللی آنها را وادار به تسلیم کرد. روزگار سیاه لبنان اما با تشکیل غیرقانونی دولت صهیونیستی در ۱۹۴۸ باردیگر شروع شد. توازن مذهبی با ورود پناهندگان به این کشور به‌هم ریخت و نابسامانی‌های ایجاد شده در آن سال تا امروز اثر خود را بر لبنان باقی گذاشت.
جنگ اعراب و اسرائیل در ۱۹۷۶ هم تیر آخر را به ثبات و خوشبختی در عروس خاورمیانه شلیک کرد. جنگ داخلی بر چهره بیروت زخم زد و ترور و مرگ و برادرکشی جای خود را به تساهل ویژه لبنانی‌ها داد و آتش‌های زیر خاکستر باقی مانده از دوران عثمانی دامن همه را گرفت.امسال کسی صدمین سالگرد تاسیس آن کشور را جشن نگرفت. با انفجار بندر بیروت و فقر و خرابی، دیگر دل و دماغی برای خواندن سرود تولدت مبارک برای لبنان باقی نمانده است.
