روزگار دلنشین اقتباس‌های سریالی
روزنامه هفت صبح، گروه تلویزیون| درباره اهمیت اقتباس فیلم و سریال‌ها از رمان‌ها و نیز نمایشنامه‌ها و البته متون کهن، بارها گفته و نوشته شده. در سینمای ایران آثار شاخصی وجود دارند که ذکر نام آنها اهمیت اقتباس را یادآور می‌شود: «تنگسیر»، «ناخدا خورشید»، «داش آکل»، «شازده احتجاب»، «گاوخونی»، «پری»، «شب‌های روشن» و… .
این مقدار اما کم است و سینمای ایران باید بیش از پیش سراغ اقتباس برود؛ کاری که تبدیل به یک اصل در سینمای جهان شده. این اتفاق در سریال‌های شاخص هم رخ می‌دهد اما در کشور ما، تعداد سریال‌های اقتباسی معدود است. سریال «مستوران» و «یاغی» و کمی پیش‌تر «زخم کاری» تازه‌ترین سریال‌های اقتباسی هستند.
مستوران با اقتباس از رمان مستوران
از هفته پیش سریال «مستوران» به کارگردانی مسعود آب‌پرور و سید‌جمال سیدحاتمی روی آنتن شبکه یک رفت و تاکنون پنج قسمت از آن پخش شده است. فیلمنامه این سریال توسط فائزه یارمحمدی و یزدان کاظمی، براساس رمان «مستوران» نوشته محمد حنیف، آماده شده. کتاب، سراغ حکایت‌های ایرانی رفته و فضای کلی آن در برگردان سریالی، حفظ شده است.
براساس قسمت‌های ابتدایی می‌توان نتیجه گرفت، «مستوران» تازه‌ترین اثر اقتباسی است که توانسته روایتی جذاب از قصه‌های ایرانی با مولفه‌های اسلامی تحویل مخاطب دهد. این سریال با روایت محمدرضا سرشار به سبک «یکی بود، یکی نبود» شروع می‌شود و هر بار بخشی از قصه را برای مخاطب تعریف می‌کند.
«مستوران» نشان داد اگر اجزای یک سریال درست چیده شود، مخاطب ایرانی همچنان شیفته شنیدن قصه است. به‌ویژه آن‌که سریال، خصوصیت حکایت‌های ایرانی که ترکیبی از واقعیت و خیال است را در خود دارد. مثل لوح سفید که رازی را بیان می‌کند؛ سیمرغ و مسائلی از این دست. هیچ بعید نیست به‌زودی شاهد خبرهایی مبنی بر پرفروش شدن رمان «مستوران» باشیم. این اتفاق یک نکته فرامتن هم دارد: سازمان‌هایی مثل اوج باید بیش از پیش سراغ مسئله مغفول اقتباس بروند و زمینه این اتفاق مهم را فراهم کنند.
یاغی با اقتباس از رمان سالتو
مهدی افروز‌منش رمانی دارد به‌نام «سالتو» که وقتی محمد کارت آن را خواند، احساس کرد می‌تواند تبدیل به سریالی جذاب شود. کارت به همراه پدرام پورامیری و حسین دوماری فیلمنامه سریال را نوشتند و حاصل آن شده «یاغی». این سریال که از طریق پلتفرم فیلیمو پخش می‌شود، از همان قسمت نخست توانست مورد توجه قرار بگیرد و حالا مهم‌ترین سریال خانگی لقب دارد. طبق آمار رسمی، پس از موفقیت «یاغی» رمان «سالتو» هم در لیست پرفروش‌‌ترین کتاب‌های فیدیبو قرار گرفته.
ویژگی مهم رمان و سریال، برخورداری از شخصیت قهرمان و ضد‌قهرمان و نیز مسئله‌ای به‌نام امید و تلاش است. این خصوصیات همان چیزی است که ذائقه مخاطب ایرانی طلب می‌کند. طبعا کارگردانی خوب و بازی‌های درخشان، عوامل دیگری هستند که «یاغی» را محبوب کرده و رمان «سالتو» را در کانون توجه قرار داده است. تاکنون شش قسمت از سریال توزیع شده که میزان رضایت ۹۹درصدی و حجم بالای نظرات مثبت مخاطبان را به‌خود دیده. این اتفاق اهمیت اقتباس را یادآور می‌شود.
زخم کاری با اقتباس از بیست زخم کاری
موفقیت سریال «زخم کاری» گواه دیگری است بر این‌که اقتباس می‌تواند معجزه کند! محمد‌حسین مهدویان این سریال را براساس رمان «بیست زخم کاری» محمود حسینی‌زاد ساخت که در فیلیمو منتشر شد و توانست رکورد میزان تماشا را بشکند. دستاورد دیگر سریال، بالا رفتن فروش رمان بود که گواهی دیگر است از توان کمک آثار نمایشی به رمان‌ها. پیش‌تر به تفصیل درباره «زخم کاری» نوشتیم و خودتان از جریانی که این سریال در جامعه ایجاد کرد، اطلاع دارید.
از دایی‌جان ناپلئون تا بوم و بانو
طی چند دهه، سریالسازان چند بار سراغ اقتباس رفتند و موفق شدند. صرفا محض یادآوری به آنها اشاره داریم: «دایی‌جان ناپلئون» با اقتباس از کتاب ایرج پزشک‌زاد، «قصه‌های مجید» با اقتباس از کتاب هوشنگ مرادی‌کرمانی و «کوچک جنگلی» براساس کتاب «مردی از جنگل» نوشته احمد احرار.
این سه سریال همچنان جزو آثار موفق محسوب می‌شوند و مخاطب از تماشای آنها لذت می‌برد. در سال‌های اخیر «حکایت‌های کمال» براساس رمانی به همین نام نوشته محمد میرکیانی ساخته شد که چندان موفق نبود. همین اتفاق برای «بوم و بانو» رخ داد؛ سریالی که فضای آن ملهم از رمان «چشم‌هایش» بزرگ علوی بود. شاکله «در چشم باد» هم براساس رمان «جاده جنگ» شکل گرفت و تبدیل به سریالی موفق شد.
