روزهای پر تلاطم بازار نفت
روزنامه هفت صبح، مهسا مژدهی | عدم توافق اوپک و روسیه بازار انرژی را به خواب فرو برد. سقوط قیمت نفت درست از یک ماه پیش آغاز شد. در بحبوحه بحران کرونا، وقتی اوپک و روسیه نتوانستند بر سر کاهش تولید نفت با یکدیگر به توافق برسند، و قیمت نفت سقوط شدیدی پیدا کرد.
* یک: در جلسه ۱۶ اسفند ماه اوپک، روسیه با بدقلقی با کاهش تولید نفت اعضا مخالفت کرد. نظر کشورهای تولیدکننده نفت بر این بود که به‌دلیل کاهش تقاضایی که کرونا موجبش شده، کشورها از تولید نفت خود بکاهند. بازار نفت در پی این اختلاف میان اوپک و غیر اوپک بلافاصله از خود واکنش نشان داد و قیمت نفت سقوط کرد و قیمت نفت با کاهشی ۹درصدی به ۴۵دلار در هر بشکه رسید.
* دو: جنگ نفتی زمانی آغاز شد که عربستان نه تنها گفت که با شروع آپریل تولید نفت خود را افزایش می‌دهد، بلکه یک تخفیف خوب هم برای خریداران در نظر گرفت. این اتفاق زمانی افتاد که تعهد پیشین این کشور بر کاهش یک‌میلیون و ۷۰۰هزار بشکه‌ای طلای سیاه به پایان رسید. این تصمیم عملا موجب فروپاشی اوپک‌پلاس شد. در کنار این تصمیمِ عربستان، قرنطینه شهرها و خوابیدن تولید در بسیاری از کشورها به دلیل کرونا، باعث کاهش نیاز بازار به نفت شده و این ماده به صورت مازاد تولید می‌شود.
* سه: عربستان سعودی تولیدش را به روزانه ۱۲میلیون و ۳۰۰هزار بشکه افزایش داده است. این رقم در ماه فوریه ۹میلیون و ۷۰۰هزار بشکه بود. ریاض اعلام کرده که صادراتش را در ماه مه به ۱۰میلیون و ۶۰۰هزار بشکه در روز می‌رساند. پیش از این اقدام مشابهی از سوی عربستان در زمانی که کشورهای خاورمیانه مانند عراق درگیر جنگ با داعش بوده و ایران هم به‌دلیل تحریم قادر به فروش عمده نفت نبود، انجام گرفته بود. با این‌حال در آن زمان سقوط قیمت نفت و نگرانی‌ها از مشکلاتی که این اتفاق به آنها دامن می‌زند، به اندازه امروز نبود.
* چهار: در آخرین روز اسفند ماه قیمت نفت برنت به ۲۴دلار رسید. این کمترین قیمت نفت از سال ۲۰۰۲ تا امروز است. در میانه این جنگ نفتی به‌نظر نمی‌رسد که هیچ‌یک از کشورهای عربستان و روسیه میلی به آشتی باهم داشته باشند. این در شرایطی است که بازار حالا مازاد بسیار زیادی دارد و به‌زودی از نفت تزریق‌شده لبریز خواهد شد.
* پنج: بسیاری از کارشناسان بازنده جنگ نفتی اخیر را آمریکا و دونالد ترامپ خوانده‌اند. واقعیت این است که از سال ۲۰۱۸ دیگر عربستان بزرگترین تولیدکننده نفت جهان نیست و این رتبه به هیچ‌یک از کشورهای عضو اوپک تعلق ندارد. بلکه آمریکا از دوسال پیش تا امروز بزرگترین تولیدکننده نفت است. بر همین اساس اولین قربانی تولید مازاد نفت و پایین‌آمدن شدید قیمت‌ها، بزرگترین تولیدکننده آن خواهد بود.
به همین خاطر است که دونالد ترامپ در هفته‌های گذشته تمام تلاش خود را بر آشتی‌دادن ریاض و مسکو گذاشته است. ادامه تولید نفت شیل آمریکا آن‌هم در زمانه‌ای که کرونا وضعیت اقتصادی این کشور را آشفته کرده، می‌تواند تبدیل به پاشنه آشیل واشنگتن شود. نفت شیل هزینه بالاتری نسبت به انواع دیگر نفت در جهان دارد و به همین‌دلیل دیگر تولید آن برای آمریکا به‌صرفه نیست و به همین دلیل ناچار خواهد شد که چشم به نفت خاورمیانه بدوزد.
* شش: به عقیده کارشناسان، مسکو برای حل مشکلات مالی‌اش حداقل به نفت بالای ۴۰دلار در هر بشکه و عربستان که تمام هزینه‌هایش را با پول طلای سیاه تامین می‌کند، به نفت ۸۰دلاری نیاز دارد. اما رقمی که امروز نفت در بازار خرید و فروش می‌شود، از میزان نیاز آنها بسیار پایین‌تر است. در این میان تکلیف ایالات متحده هم که روشن است و سراسر این اتفاقات برای این کشور می‌تواند شروعی بر یک بحران باشد.
* هفت: به نوشته یورونیوز، دولت ترامپ فعلا استفاده از گزینه مذاکره را برای متقاعد‌کردن روسیه و عربستان آغاز کرده است. دونالد ترامپ پس از مکالمه تلفنی با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری روسیه و محمد بن‌سلمان، ولیعهد سعودی درحال تدارک نشستی سه‌جانبه برای اصلاح قیمت جهانی نفت است. ترامپ هرچند که پیش‌تر روند نزولی قیمت نفت را به‌دلیل دامن‌زدن به افت قیمت بنزین برای مردم آمریکا لذت‌بخش توصیف کرده بود ولی در مصاحبه اخیر خود با شبکه تلویزیونی فاکس‌نیوز نیز به صراحت از قیمت پایین نفت ابراز نارضایتی کرد.
* هشت: تلاش ریاض برای ایجاد یک نشست دوباره میان اوپک و غیراوپک فعلا شکست خورده است. این موضوع شانس میانجیگری را هم کاهش داده و به اعتقاد برخی کارشناسان تنها چاره برای ایالات متحده فشار زیاد به عربستان برای کنترل میزان تولید نفت است. از آنجایی که ایمنی این کشور را غربی‌ها تامین می‌کنند، تهدید به خروج نیروهای آمریکایی از منطقه یکی از گزینه‌های روی میز است.
اما یک توئیت درباره رسیدن به توافقی با روسیه و عربستان برای کاهش تولید نفت، قیمت‌های جهانی نفت را به‌شدت افزایش داد. روز پنجشنبه ۱۴فروردین نفت برنت با بیش از ۲۲درصد افزایش به بالای ۳۰دلار و نفت شاخص آمریکا با ۲۴درصد افزایش به بالای ۲۵دلار صعود کرد. ترامپ در این روز اعلام کرد، با ولادیمیر پوتین همتای روسی خود و محمد بن‌سلمان ولیعهد عربستان گفت‌وگو شده و انتظار می‌رود این دو کشور روی هم‌رفته روزانه ۱۰میلیون بشکه، معادل ۱۰درصد از تولید جهانی نفت، از تولید خود بکاهند.
