رقابت تهران و قم بر سر دستگاه زبالهسوز چینی
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | «آخرین اخبار دریافتی در خصوص دستگاه زبالهسوز اهدایی دولت چین به کلانشهر تهران حاکی از آن است که با پیشنهاد و پیگیری جدی شهردار قم این دستگاه زبالهسوز به شهر قم اختصاص یافت»؛ این خبر را روز گذشته «زهرا نژاد بهرام» عضو شورای شهر تهران داد و از یک اختلاف عمیق بین شهرداری تهران و قم پرده برداشت. این اختلاف البته مدتی بود که نمایان شده بود و درباره آن صحبت میشد اما حالا بیپرواتر و واضحتر از گذشته از این دستگاه زبالهسوز ناقابل یاد میشود. در این گزارش بررسی میکنیم که چرا این دستگاه زباله سوز اهدایی کشور چین مهم است و بالاخره الان کجا قرار دارد. تهران یا قم؟
*** شورای شهر چه گفت؟
برخی صحبتهای «زهرا نژاد بهرام» را مرور میکنیم.
* یک: بر اساس آمارهای ارائه شده از زمان شیوع ویروس کرونا میزان جمعآوری پسماندهای خطرناک بیمارستانی تهران به عنوان پایتخت کشور در طول روز به ۱۱۰تن افزایش پیدا کرده است و شرایط موجود این امکان را برای بیمارستانها فراهم نمیکند که بخواهند با استفاده از دستگاههای اتوکلاو پسماندهای بیمارستانی خود را بیخطر کنند.
* دو: در همین ارتباط سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران نیز با توجه به افزایش ۴۰هزار تنی زبالههای بیمارستانی از زمان آغاز شیوع ویروس کرونا (از ۷۰ هزار تن به ۱۱۰ هزار تن) تنها راه برای حل مشکل پسماند تولیدی بیمارستانها را دفن بدون تفکیک آنها دانسته است.
* سه: این دستگاه هدیه شهردار پکن در پاسخ به کمکهای انسان دوستانه مدیریت شهری پایتخت است. لازم به ذکر است که حجم زبالههای بیمارستانی و پسماندهای عفونی کلانشهر تهران در قیاس با شهر قم بیش از ۲۰برابر است و کارکرد این دستگاه در پایتخت به مراتب موثرتر از شهر قم میتوانست باشد.
* چهار: سکوت و نقش منفعل شهردار تهران در خصوص پیگیری دستگاه زباله سوز چینی، محل پرسش و انتقاد جدی است.
* پنج: این در حالی است که با توجه به آمار بالا و وضعیت قرمز کرونا در پایتخت حداقل انتظار شهروندان از شهردار تهران پیگیری جدی و شفافیت در خصوص چرایی انتقال این دستگاه به شهر قم است.
محسن هاشمی در واکنش به صحبتهای این نماینده شورای شهر باز هم با شوخ طبعی پاسخ داده و به کنایه گفته: «در شأن تهران نبود که این زباله سوز را هدیه بگیرد، تهران در کنار آن هزار اتوبوس یک زباله سوز هم باید بخرد! از معاونت خدمات شهری بخواهید یک زباله سوز بزرگ بسازد.»
*** ماجرای زبالهسوز، از پکن تا تهران و قم
خبرگزاری ایرنا درباره این ماجرا نوشته: «دستگاه زباله سوز چینی چندی پیش به تهران اهدا شد اما با پیگیری نمایندگان مردم قم در مجلس شورای اسلامی و شهرداری قم، بارنامه این دستگاه زباله سوز چینی به نام شهر قم صادر و زباله سوز به قم رفت.» با این توضیحی که خبرگزاری دولت داده، میتوانیم شایعاتی را که در این مدت مطرح بوده مرور کنیم.
* یک: ماجرا از این قرار است در زمانی که کرونا در چین به شکل وسیعی در حال گسترش بود، به جز کمکهای مختلف کشور ایران، شهردار تهران دست به یک ابتکار خلاقانه زد. در اواخر بهمن بود که برای حمایت از چین در مبارزه با ویروس کرونا، برج آزادی توسط شهرداری تهران و به دستور حناچی نورپردازی شد. در این نورپردازی عبارتی مانند قوی باش ووهان ثبت شده بود. این اقدام در میان مسئولان کشور چین بازخورد خوبی داشت و سفیر چین در ایران نیز در توئیتی نوشت: «از شهرداری تهران و شهروندان تهران سپاسگزارم.»
* دو: چرخ روزگار گذشت و خیلی زود مشخص شد ویروس کرونا مدتی بوده در ایران بوده که ناگهان به پیک بحران خود رسید. پس از آن، دولت چین درصدد برآمد تا کمکهای ایران به آن کشور را جبران کند. در میان این کمکها، دولت چین یک هدیه ویژه برای شهردار تهران داشت. این هدیه، یک دستگاه زبالهسوز بود که به پاس آن حرکت نمادین حناچی قرار شد به تهران اهدا شود.
* سه: شاید بپرسید چرا این دستگاه زباله سوز مهم است و مگر خودمان از این دستگاه نداریم. پاسخ این است که این دستگاه مشخصا برای سوزاندن پسماندهای بیمارستانی ساخته شده که احتمال وجود هرگونه ویروس مانند کرونا در میان پسماندها را از بین میبرد. ظرفیت این دستگاه به گونهای است که میتواند هر ساعت ۸۰۰ کیلوگرم زباله بیمارستانی را امحا کند.
* چهار: از اواخر فروردین ماه، زمزمههای ورود این دستگاه به کشور و آغاز اختلافنظرها شنیده شد. برخی نمایندگان شورای شهر تهران میگفتند که این دستگاه زباله سوز قرار است به قم برود. مثلا «ناهید خداکرمی» گفته بود: «نمایندگان قم در مجلس شورای اسلامی و رئیس مجلس با لابیهای متعدد درصدد انتقال این دستگاه به قم برآمدند. طبق شنیدههای ما با لابی قدرتمند نمایندگان قم، وزارت خارجه یک اشتباه بزرگ کرده که این دستگاه را به قم بدهند اما شهرداری قم و مردم آن نباید این دستگاه را بپذیرند زیرا به شهر تهران هدیه داده شده بود.»
زهرا نژاد بهرام نیز در تاریخ ۲۷ اردیبهشت گفته بود: «در صورتی که این دستگاه زباله سوز در اختیار استانهای دیگر قرار گیرد تخطی صورت گرفته و نشان از بیتوجهی به حقوق شهروندان تهرانی است چراکه پایتخت در حال حاضر مانند اهواز جزو استانهای قرمز به لحاظ شیوع کروناست و این دستگاه صرفا هدیه شهرداری پکن به شهرداری تهران است.
این دستگاه زباله سوز در آرادکوه تهران جانمایی میشود. در صورتی که استانهای دیگر نیاز به دستگاه زباله سوز داشته باشند باید درخواست خود را از طریق مبادی مربوطه به کشور چین اعلام کنند. ارزش مالی دستگاه اصلا مهم نیست بلکه کارکرد و نقش آن حائز اهمیت است از طرفی اهدای این دستگاه زباله سوز از سوی شهرداری پکن به تهران نشان دهنده دیپلماسی شهری میان دو کشور است.
در حال حاضر نمایندههای شهرداری تهران از جمله سازمان پسماند جهت دریافت این دستگاه در بندرعباس حضور دارند. مکاتبات طرف چینی و سفارت ایران در چین در خصوص این دستگاه موجود است و نشان میدهد که دستگاه زبالهسوز فقط برای پایتخت ارسال شده است.»
* پنج: با این وجود اعضای شورای شهر و شهردار قم نظر دیگری دارند. «سقائیان نژاد» شهردار قم گفته بود: «با توجه به نیاز استان قم و پیگیریهای انجام شده، قرار شد این دستگاه زبالهسوز به قم اهدا شود. بهرغم وضعیت و شرایط فعلی، هماهنگی در بین مسئولان شکل گرفته و نتیجه حاصله این است که بحمدالله این مهم محقق شده و نمایندهای از سوی شهرداری قم جهت انجام امور اداری و گمرکی به مبادی ذیربط معرفی شده است .
و در صورتی که شرایط طبق برنامهریزی ما پیش برود در ماه اردیبهشت سال جاری دستگاه به مردم خوب قم تقدیم خواهد شد همراهی جناب امیرآبادی، استاندار محترم و علی لاریجانی رئیس شورای اسلامی شهر مقدس نیز در این خصوص شایسته تقدیر است.» همچنین «امراللهی» یک عضو شورای اسلامی شهر قم با اشاره به اینکه تهران سه دستگاه زبالهسوز بیمارستانی دارد گفته بود: «در میان کلانشهرهای کشور تنها شهری که دستگاه زبالهسوز بیمارستانی ندارد و از جنبه زیست محیطی ضرورت داشت این دستگاه به آن منتقل شود، قم بود.»
* شش: پیگیریهای هفت صبح نشان میدهد این دستگاه فعلا نه به قم رفته و نه به تهران و منتظر تصمیمگیری نهایی است.
*** شهرداری: به تهران بیاید
برای آنکه بدانیم ماجرا از چه قرار است با معاون رسانه مرکز ارتباطات و امور بینالملل شهرداری تهران گفتوگو کردیم. «امید محدث» در پاسخ به هفتصبح میگوید: «تصمیمگیری درباره این دستگاه به ستاد کرونا واگذار شده و هنوز این کار صورت نگرفته است. مسلما شهرداری تهران، تابع نظر ستاد کرونا و منافع ملی است. با این وجود معتقد هستیم این دستگاه هدیهای به شهرداری تهران بوده و شهر تهران نیز به این دستگاه احتیاج دارد. در نهایت امیدواریم این دستگاه اجازه پیدا کند که در تهران نصب شود.»