ردپای ایرانی‌ها تا خود اسپیس ایکس
روزنامه هفت صبح، مهلا جوادپور| بعد از محدودیت دسترسی به اینترنت در کشور و از زمانی که ایلان ماسک اعلام کرد می‌خواهد استارلینک را در ایران فعال کند، صحبت از آن در فضای مجازی فارسی بالا گرفت. حتی خبرهایی از قاچاق تجهیزات استارلینک به ایران منتشر شد. یکی از کاربران توئیتر در میان مطالعاتش به نام دو ایرانی در بین مخترعان آنتن آن برخورد؛ علیرضا ماهان‌فر و شایا کریم‌کاشی آرانی.
بعد از دست به دست شدن این توئیت سید حسن هاشمی، رئیس سازمان نظام صنفی رایانه‌ای کشور هم در این باره در توئیتر خود نوشت: «حتی در پروژه استارلینک هم نام نخبگان ایرانی به چشم می‌‌خورد. یکی فارغ‌التحصیل خواجه نصیر و دیگری فارغ‌التحصیل امیرکبیر. به این نخبگان در هر جا که باشند افتخار می‌کنیم…»
ماهان‌فر اکنون در آمازون
وقتی اسم علیرضا ماهان‌فر یا شایا کریم‌کاشی را جست‌و‌جو می‌کنید پر است از مقالات مختلف علمی که ثبت شده‌اند و تا چندین صفحه ادامه دارند. علیرضا ماهان‌فر اسم دومی هم دارد؛ نیما. او از این اسم بیشتر در ثبت مقالات خود استفاده کرده است اما گاها دو اسمش را هم می‌نویسد. نیما در سال 1372 در رشته مهندسی برق (میکروالکترونیک) دانشگاه امیرکبیر شروع به تحصیل کرد و در سال 78 از کارشناسی ارشد مهندسی برق (تله کامیونیکیشن یا مخابرات) در همان دانشگاه فارغ‌التحصیل شد.
اگر در نظر بگیریم ماهان‌فر از 18 سالگی وارد دانشگاه شده تا امروز باید 47 سال داشته باشد. دو سال بعد او برای دکترا به دانشگاه لمونژ فرانسه رفت و در عرض 4 سال دکتراي خود را در رشته الکترونیک فرکانس بالا/ ریزموج تمام کرد. او به عنوان دستیار پژوهش هم در این سال‌ها فعالیت می‌کرد. پس از پایان دکترا به ونکوور کانادا مهاجرت کرد و در دانشگاه سایمون فریزر به عنوان محقق شروع به کار کرد. اما یک سال بیشتر در این موقعیت نماند و به عنوان مدیر فنی در شرکت نوکیا مشغول شد.
در سال‌های فعالیتش در نوکیا برنده جایزه دانشمند جوان از اتحادیه بین المللی علوم رادیویی شد. سه سال در این شرکت ماند و بعد برای مدت کوتاهی به عنوان مهندس طراح ارشد در شرکت وایرلس سیرا (Sierra) ماند و بعد برای پنج سال در مایکروسافت کار کرد؛ یک سال به عنوان مهندس طراح ارشد، 3 سال مدیر ارشد و یک سال به عنوان مدیر مهندسی.
ماهان‌فر بعد از بیرون آمدن از مایکروسافت به سیاتل نقل مکان کرد و در شرکت اسپیس‌ایکس که متعلق به ایلان ماسک است مشغول شد. او به عنوان مدیر اصلی استارلینک ، در تیم ساخت آنتن است. ماهان‌فر تا 4 سال، سال 2018، در اسپیس‌ایکس کار کرد و در حال حاضر با شرکت آمازون همکاری می‌کند.
پروژه‌ای به نام کِیپِر، تحت مالکیت آمازون راه‌اندازی شده و نیما ماهان‌فر مدیر ارشد آن است. این پروژه هم در حوزه اینترنت ماهواره‌ای فعالیت می‌کند. با این تفاوت که ماهواره‌های کیپر هنوز به فضا فرستاده نشده‌اند و در حال حاضر فعال نیستند. اما هدف این پروژه اینترنت ارزان‌تر و ساخت تجهیزات کوچک‌تر و سبک‌تر است.
کریم‌کاشی آرانی
از شایا کریم‌کاشی آرانی اطلاعات کمتری در دسترس است. او از سال 1377 در رشته مهندسی برق (مخابرات) در دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی تحصیل کرد. اگر با همان الگویی که سن علیرضا نیما ماهان‌فر را محاسبه کردیم بخواهیم سن شایا را محاسبه کنیم، احتمالا الان 42 سال دارد. در سال 85 کارشناسی ارشد خود را از دانشگاه تهران دریافت کرد و برای دکترا به آمریکا مهاجرت کرد. کریم کاشانی سال 89 موفق به دریافت مدرک دکترا از دانشگاه می‌سی‌سی‌پی، آکسفورد آمریکا شد.
بعد از گرفتن دکترا تا 4 سال بعد کریم کاشانی در دانشگاه اوکلاهاما به عنوان محقق مشغول بود و مدرک پست دکتراي خود را گرفت. او در این مدت دستیار پروفسور هم بود. جالب است بدانید کریم کاشی در همان سال‌ها در یکی از فوروم‌های فارسی برای مهاجرت نوشته بود به دنبال دو دانشجو از ایران برای تحقیقات در دانشگاه اوکلاهاما است! کریم کاشی در سال 94 یعنی تقریبا یک سال بعد از ماهان‌فر، وارد شرکت اسپیس ایکس شد. او هم مانند ماهان‌فر یکی از مخترعان آنتن آرایه فازی است.
دو ایرانی دیگر
در بین اسامی مخترعین آنتن‌های آرایه فازی، نام دو ایرانی دیگر هم وجود دارد که به دلایلی نامشخص در توئیتی که به آن اشاره کردیم، از آنها اسمی برده نشده است؛ سیامک عبادی و سورن شمسی‌نژاد. سیامک عبادی هم مانند کریم کاشی کارشناسی خود را از دانشگاه خواجه نصیر طوسی در رشته مهندسی برق گرفته و بعد تا دکترا در دانشگاه تربیت مدرس ادامه تحصیل داده است. بعد از پایان دکترا به ایتالیا و بعد به آمریکا مهاجرت کرده است و از سال 2016 در اسپیس ایکس مشغول به کار شده. عبادی در سال 2019 شرکتی به نام UTVATE را راه‌اندازی کرد که در زمینه اینترنت ماهواره‌ای فعالیت می‌کند.
سورن شمسی‌نژاد هم مانند علیرضا نیما ماهان‌فر کارشناسی خود را در رشته مهندسی برق از دانشگاه امیرکبیر دریافت کرد و کارشناسی ارشد را در دانشگاه صنعتی ایران خواند. حدود چهار سال بعد از تمام کردن کارشناسی ارشد در سال 2011 به کانادا مهاجرت کرد و برای دکترا در دانشگاه آلبرتا ادمونتون شروع به تحصیل کرد. در پایان دکترا وارد شرکت اسپیس ایکس شد و به عنوان مهندس ارشد آنتن مشغول شد. او در حال حاضر به عنوان مهندس ارشد آنتن در شرکت آمازون به صورت تمام وقت کار می‌کند.
