راهنمای کاربردی درمان کرونا؛ از صفر تا بستری
روزنامه هفت صبح | از ۱۴ روز گذشته تا امروز تست ۵۱۷ هزار نفر مثبت شده است؛ یعنی روزانه به‌طور میانگین پی‌سی‌آر تقریبا ۳۷ هزار نفر نشان داده که آنها به کووید-۱۹ مبتلا هستند. در این مدت ما رکورد ابتلای روزانه ۵۰ هزار نفر را هم شکستیم که در کشورمان بی‌سابقه بود. اول شهریور ماه کارگروه درمان کرونای خراسان رضوی یک گایدلاین برای درمان این بیماری ارائه کرد که براساس مجموعه‌ای از پروتکل‌های برتر دنیا نوشته شده است.
فایده این گایدلاین این است که خیلی جمع و جور راهنمای تشخیص و درمان بیماری را از مرحله صفر تا بستری ارائه کرده. قدم به قدم به کمک آن می‌توانیم بفهمیم که در هر مرحله برای درمان این بیماری چه کاری بهتر است و در تمام این روزها دقیقا باید چه کارهایی انجام دهیم تا ماجرا ختم به‌خیر شود.
برای تشخیص کرونا چه تستی بدهیم؟
با اینکه از اول شیوع این بیماری راه‌های مختلفی برای تشخیص کرونا اعلام شده، این کارگروه در مرحله صفر بیماری فقط تست پی‌سی‌آر را قبول دارد. دو شب پیش در جلسه ستاد مقابله با کرونا این تست تحت پوشش بیمه قرار گرفت. بر اساس گایدلاین‌های روز دنیا، تست سرولوژی و اسکن و آزمایش‌ها منبع مناسبی برای تشخیص بیماری در مرحله صفر بیماری نیستند.
لایه اول: تست بیمار مثبت است اما علامت ندارد
در این دستورالعمل اینطور تعریف شده که قدم اول وقتی در مرحله صفر بیماری هستید، این است که باید فاصله خودتان از دیگر افراد را رعایت کنید. حواس بیمار باید هر روز به علائمش باشد یا اصطلاحا خودغربالگری کند.اگر تست او مثبت شد اما علامتی نداشت، نباید رها شود. بلکه تا ۲۰ روز او باید علائمش را چک کند تا غافلگیر نشود. برای این کار روز ششم باید از او یک چک پی سی‌آر گرفته شود و بعد از آن هر سه تا ۵ روز با دستگاه‌های اکسیژن‌سنج میزان اکسیژن خون چک شود.
اگر دستگاه عددی کمتر از ۹۳ را نشان داد، آن‌وقت باید بیمار به پزشک مراجعه کند. اگر هم همه‌چیز سر جای خودش بود و باز علائمی پیدا نشد، بیمار بین ۱۰ تا ۱۴ روز باید خودش را قرنطینه کند. چه زمانی در این مرحله در کنار تست پی‌سی‌آر، باید تست ریه هم داد؟ اگر بیمار نشانه‌های تنفسی سالمی نداشته باشد، می‌شود از او یک اسکن ریه هم گرفت. اینجا یکسری آزمایش‌های دیگری هم برای روز پنجم تا هفتم این نوع بیمار پیشنهاد شده است. نتیجه این آزمایش‌ها مشخص می‌کند که او نیاز به بستری دارد یا نه.
استثناها: بیماران پرخطر
حالا وقتی تست افراد پرخطر مثبت می‌شود باید فرآیند دارودرمانی را شروع کنند. این افراد پرخطر چه کسانی را دربرمی‌گیرند؟ آنهایی که بیماری شدید قلبی، نارسایی کلیه، چاقی مفرط، دیابت کنترل‌نشده، ایدز، نقص ایمنی، بیماری‌های مزمن ریوی و آسم متوسط تا شدید دارند. افرادی که دارای فشار خون هستند، یا داروهای ایمونوساپرسیو، پردنیزولون مصرف می‌کنند یا پیوند مغز استخوان داشته‌اند هم همینطور. نکته جالب اینکه در این پروتکل به افراد سیگاری هم اشاره شده که باید دارودرمانی را شروع کنند.
داروهای آنها چیست؟
یک:روزی یک فاموتیدین ۴۰ میلی‌گرمی به‌جز بیماران کلیوی که باید روزی ۲۰ گرم از آن مصرف کنند.
دو: آتورواستاتین ۲۰ میلی‌گرمی هر ۱۲ ساعت یک بار
سه:مصرف مایعات کافی
چهار: خوردن غذاهای غنی از پروتئین، ویتامین و املاح معدنی
پنج: مصرف ویتامین D، زینک و سلنیوم درصورتی که بیمار کمبود داشته باشد.
لایه دوم: تست مثبت است، علائم هم دارد
حالا فرض کنید که یک بیمار تست می‌دهد و تست او هم مثبت می‌شود. اگر ادعا کند که او علائم کرونا را هم دارد، این علائم در این مرحله شامل تب بالای ۳۸ درجه، گلودرد، سرفه‌های خشک، لرز، سردرد، از دست دادن چشایی و بویایی، تهوع، استفراغ، بی‌اشتهایی، اسهال، بدن‌درد، ضعف و خستگی مفرط می‌شود.
درمان هر علامت کرونا به زبان ساده
حالا اگر فردی علائمی از خود نشان داد، نیاز به یکسری اقدامات درمانی هم دارد:
یک: اگر ضعف و بی‌حالی داشت: باید استراحت و تمرین‌های تنفسی بکند.
دو: اگر تب و بدن‌درد داشت: هر ۶ ساعت یک استامینوفن ۵۰۰ ، هر ۸ تا ۱۲ ساعت یک بار هم تا زمان رفع علائم یک ناپروکسن بخورد.
سه: اگر بیمار سرفه داشت: برم هگزین (یک شربت خلط‌‌آور)، دکسترومتورفان، ۶ تا ۸ ساعت یک بار دیفن‌هیدرامین یا فرآورده‌های گیاهی مورد تایید مثل توسان و کالیک
چهار: اگر بیمار اسهال داشت: جایگزینی آب و الکترولیت، خوردن دو قرص ضداسهال لوپرامید (اول دو عدد) و سپس به ازای هر بار دفع، یک بار تا اینکه در مجموع ۸ قرص مصرف شود.
پنج:اگر بیمار تهوع و استفراغ داشت: نیم ساعت قبل از مصرف دیگر داروها دیفن‌هیدرامین یا قرص دیمن‌هیدرات داده شود. در این مرحله نباید به بیمار متوکلوپرامید و اندانسترون (داروی تهوع) داده شود.
شش: اگر شما بیمار سرپایی باشید در این مرحله نباید داروی آنتی‌بیوتیک، دگزامتازون و داروهای ضد انعقاد خون مصرف کنید.
لایه سوم؛ بیماران بستری شده چه کنند؟
کلا گفته شده افرادی که میزان درگیری ریه‌شان کمتر از ۵۰درصد باشد و علائم تنفسی خفیف داشته باشند در صورت تمایل می‌توانند بستری نشود ولی از اینجا به بعد پیشنهادات برای بیماران بستری با گرفتگی خفیف تنفسی ارائه شده است. روزانه حداقل سه بار در بیمارستان باید اکسیژن خون شما چک شود. شرایط بالینی بیمار مشخص می‌کند که آزمایش‌های دیگری از این بیمار گرفته شود یا نه. تغییرات در حال عمومی و علائم بالینی بیمار باید هر لحظه اعلام شود.
در چه صورتی بیمار حتما بستری می‌شود؟
اگر بیمار تنگی نفس داشته باشد، هشیاری‌اش پایین آمده باشد، فشار خون او کاهش پیدا کرده، تحمل خوراکی را نداشته باشد و خلط خونی داشته باشد، این بیمار بستری می‌شود. همچنین اگر بیماری تنگی نفس نداشته باشد اما در معرض کووید عارضه‌دار باشد و پزشک در اسکن ریه او به این نتیجه برسد که او باید تحت مراقبت باشد، این فرد هم بستری خواهد شد. این گایدلاین تاکید کرده که در شروع علائم نباید اصلا به بیمار کورتیکواسترویید داد. کورتیکواسترویید یعنی همان بتامتازون و دگزامتازون و دیگر داروهای این گروه که خوراکی یا تزریقی مصرف می‌شوند. ولی اگر علائم کرونا خودش را نشان داده باشد، این داروها برای ۱۰ روز تجویز می‌شود.
فاویپیراویر و آنتی‌بیوتیک تجویز شود؟
در مورد آنتی‌بیوتیک‌ها توصیه شده که از این روش استفاده نشود. فاویپیراویر چطور؟ نوشته شده که فاویپیراویر یا خانواده آن در برخی موارد فایده داشت اما به خاطر هزینه‌های بالا، دسترسی محدود و عوارض توصیه می‌شود که این یکی هم تجویز نشود. تنها دارویی که توصیه کرده رمدسیویر است. آن‌هم ۲۰۰ میلی‌گرم وریدی در روز اول و بعد نصف همین میزان در روزهای بعدی. افراد فقط باید تا ۵ روز رمدسیویر دریافت کنند.
در چه مواردی رمدسیویر نیاز نیست؟
اگر بیمار سرپایی درمان شود و علائمش خفیف باشد و اگر بیمار در بیمارستان بستری شده باشد اما نیاز به اکسیژن ندارد، همچنین اگر او در آی‌سی‌یو بستری باشد نیازی به رمدسیویر ندارد. بیمارانی که در آی‌سی‌یو بستری می‌شوند فقط باید دگزامتازون و سایر داروهای این خانواده را به تنهایی مصرف کنند.
فیزیوتراپی برویم یا نه؟
برخی از بیماران کووید بعد از بهبود نسبی فیزیوتراپی تنفسی را امتحان می‌کنند. در این گایدلاین نوشته شده که درصورت وجود ترشحات و بسته به نیاز بیمار می‌شود فیزیوتراپی تنفسی هم انجام داد.
