راهنمای کاربردی جذب سرمایه در دنیای استارتاپ‌ها
روزنامه هفت صبح | جذب سرمایه آن هم از جنس «سرمایه خطرپذیر» که با ادبیات کسب‌وکارهای آنلاین و استارتاپی همخوان باشد، یکی از سخت‌ترین مراحل موفقیت در اقتصاد نوآوری و دیجیتالی ایران است. استارتاپ‌ها و ایده‌های زیادی بوده‌اند که به‌رغم نوآوری و داشتن تیم خوب، به دلیل شکست در جذب سرمایه نهایتا به لیست کسب‌وکارهای شکست‌خورده اضافه شده‌اند.
از این‌رو اینکه بدانید در چه حوزه‌های استارتاپی شانس بیشتری برای جذب سرمایه دارید و مهم‌تر اینکه گزینه‌های شما برای انتخاب یک سرمایه‌گذار خطرپذیر مناسب چقدر متنوع است، شاید دید بهتری به شما برای ورود به این حوزه بدهد. در این گزارش با نگاهی به عملکرد سرمایه‌گذاران استارتاپی در سال ۹۹ به این سوال جواب خواهیم داد که این روزها بهترین حوزه‌ها برای راه‌اندازی استارتاپ‌هایی که شانس بالایی برای جذب سرمایه دارند، کدام‌ها هستند.
*** حدود ۵۰۰ میلیاردتومان برای استارتاپ‌ها
سال گذشته در اکوسیستم استارتاپی ایران در مجموع رقمی کمتر از ۵۰۰ میلیارد تومان از سوی بخش خصوصی یا غیردولتی روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری شده است. وی‌سی‌های شناخته‌شده‌ای چون صندوق مالی توسعه فناوری، حرکت اول، شرکت دانش‌بنیان برکت، فیروزه و شرکت‌های صنعتی چون ماموت و بوتان و بانک‌های مختلف از جمله آینده و کارآفرین و پاسارگاد مهم‌ترین سرمایه‌گذاران خطرپذیر برای استارتاپ‌ها در این سال بوده‌اند.
اگرچه بیشتر این وی‌سی‌ها گزارش مشخصی از عملکرد خود در این سال ارائه نداده‌اند اما برآوردها نشان می‌دهد بیشترین حجم سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های حوزه تجارت الکترونیک، خدمات مالی و بیمه، حمل و نقل و گردشگری، سلامت و آموزش بوده است. حوزه‌هایی که به‌ویژه در حوزه کسب‌وکارهای بانکی و مالی و خرده‌فروشی بیشترین جذابیت را برای سرمایه‌گذاران داشته‌اند و تعداد زیادی کسب‌وکار در آنها راه افتاده. البته که کرونا دوباره دو حوزه سلامت و آموزش از راه دور را هم به لیست حوزه‌های جذاب سرمایه‌گذاران بازگردانده است.
*** حوزه‌های جذاب استارتاپی در سال ۱۴۰۰
دقت در آمارهای گزارشی که حرکت اول به عنوان یکی از معدود سرمایه‌گذاران استارتاپی است، گزارش نسبتا کاملی از فعالیت خود در سال ۹۹ منتشر کرده که نشان می‌دهد هفت حوزه تجارت الکترونیک و رسانه، خدمات مالی و بیمه، حمل و نقل و گردشگری، تکنولوژی‌های نوآورانه، سلامت، آموزش و ارتباطات و رسانه از حوزه‌های موردتوجه سرمایه‌گذاران است و حوزه‌هایی چون سلامت، خدمات مالی و بیمه، ارتباطات و رسانه و تکنولوژی‌های نوآورانه برای جذب سرمایه در سال ۱۴۰۰ شانس بیشتری دارند.
البته با داغ شدن تب کسب‌وکارهای بلاکچینی و پلتفرم‌های مرتبط با رمزارزها، تعدادی از وی‌سی‌های جسورتر به این حوزه هم توجه خاصی نشان داده‌اند. راه‌اندازی پلتفرم‌های نوآورانه برای انجام مبادلات مالی در این حوزه، راه‌اندازی کسب‌وکارهای استارتاپی مبتنی بر فناوری بلاکچین و البته کسب‌وکارهای بین‌المللی که شانس درآمدزایی با استفاده از ظرفیت مبادلات مالی رمزارزها را دارند، گزینه‌هایی هستند که این روزها سرمایه‌گذارهای استارتاپی به‌راحتی به آنها «نه» نخواهند گفت.
*** دولت بزرگ‌ترین سرمایه‌گذار استارتاپی؟
درست است که در سال ۹۹ چیزی حدود ۵۰۰ میلیارد تومان روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری شده اما فکر نکنید این تمام سرمایه‌ای است که در این سال به سمت کسب‌وکارهای حوزه نوآوری آمده. صندوق نوآوری و شکوفایی که زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری محسوب می‌شود، به‌تنهایی در این سال بیش از ۵۳۰۰ میلیارد تومان سرمایه به کسب‌وکارها تزریق کرده. این جدا از وام‌های ۵۰ میلیارد تومانی است که به استارتاپ‌های بزرگ داده.
مدیر این صندوق گفته در سه سال گذشته درمجموع و با همکاری صندوق‌های پژوهش و فناوری دانشگاه‌های مختلف، بیش از ۱۳ هزار میلیارد تومان سرمایه و تسهیلات به شرکت‌های دانش‌بنیان تزریق کرده‌اند. درست است که شرط برخورداری از این سرمایه‌ها کسب مجوز « دانش بنیان» از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری است اما اگر با پول و سرمایه دولتی مشکلی ندارید و حاضرید صابون دردسرهای آن را به تن‌تان بمالید باید بدانید که دانش بنیان شدن به جز دردسرهای رایج کارهای اداری در ایران، چندان گرفتاری خاصی ندارد!
*** ماموت و بوتان و شرکت نفت و …
شرکت‌هایی مثل ماموت، کاله، بوتان، همکاران سیستم، هلدینگ‌های مطرح معدنی و انرژی، اپراتورهای تلفن همراه، شرکت نفت و بسیاری از نام‌های مطرح صنعتی و اقتصادی این روزها تلاش دارند بخشی از سرمایه خود را به سرمایه‌گذاری روی ایده‌ها و کسب‌وکارهای استارتاپی و نوآورانه اختصاص دهند. اگرچه تا زمانی که یک کسب وکار بزرگ و بالغ نشده‌اید چندان عاقلانه نیست که سراغ این دست سرمایه‌گذارهای بزرگ و تنومند بروید اما برخی از آنها در سطوح کوچک و ابتدایی هم روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند؛ اگرچه شاید میزان سهام درخواستی آنها از استاندارد استارتاپی خیلی بیشتر باشد.
*** حاجی‌بازاری‌های مدرن!
آخرین انتخاب شما برای جذب سرمایه استارتاپی هم می‌تواند برخی بیزنس‌های سنتی باشد که هنوز ساختار شرکتی چندان روشنی ندارند اما پول بلااستفاده زیادی دارند و بدشان نمی‌آید بخش کوچکی از آن را روی استارتاپ‌ها سرمایه‌گذاری کنند. آدم‌ها و کسب‌وکارهایی که در سال‌های اخیر رشد خیره‌کننده اسنپ و دیجی‌کالا و برخی آنلاین‌های مشهور دیگر آنها را وسوسه کرده، از این حوزه هم نصیبی ببرند. اگر به سراغ این گزینه‌ها می‌روید فقط باید حواستان جمع باشد همه‌چیز را از ابتدا «طی» کنید و هیچ نکته مبهمی را باقی نگذارید و فراموش نکنید بیشترین دعواهای استارتاپی در سال‌های گذشته بین این سرمایه‌گذارها و بنیانگذاران استارتاپ‌ها اتفاق افتاده!
