راز ارزان ماندن سیگار با وجود تورم ۲۶درصدی
روزنامه هفت صبح، گروه بازار | ای کاش همه قیمت‌ها مثل قیمت سیگار بودند. دو سال یک بار افزایش پیدا می‌کردند و تا مدت‌ها روی همان قیمت‌های گذشته ثابت می‌ماندند. مرکز آمار می‌گوید تورم سالانه بخش دخانیات حدود ۱۵درصد است. مقایسه این رقم با تورم دیگر کالاها و خدمات نشان می‌دهد خرج سیگاری‌ها تغییر زیادی نداشته. چراکه تورم کلی کشور در آخرین گزارش حدود ۲۶درصد اعلام شده است. این مورد را می‌توان در بازار هم مشاهده کرد.
در یک سال گذشته قیمت دلار از ۱۱هزار تومان به حدود ۲۷هزار تومان رسیده ولی قیمت انواع برندهای سیگار در حد دو تا پنج هزار تومان تغییر داشته. یک پژوهش نشان می‌دهد حدود ۱۴درصد ایرانی‌ها یعنی تقریبا ۱۲میلیون نفر در کشور سیگار مصرف می‌کنند. خرج دخانیات آنها در سال به رقمی حدود هشت هزار و ۳۰۰میلیارد تومان می‌رسد. حتی اگر قیمت دلار را ۲۷هزار تومان در نظر بگیریم، می‌توان گفت سیگاری‌ها در سال حدود ۳۲۰میلیون دلار را دود می‌کنند.
با یک نسبت و تناسب می‌توان گفت هر سیگاری به طور متوسط سالانه ۳۰۰هزار تومان پول سیگار می‌دهد و هفته‌ای یک پاکت سیگار می‌کشد. تغییرات قیمت ناچیز سیگار در برابر دیگر کالاها ما را کنجکاو کرد تا سراغ رازهای این بازار برویم. بازاری که بر اساس گزارش‌های وزارت صنعت و معدن امسال شاهد کاهش ۲۰درصدی تولید و افزایش ۸۰درصدی قاچاق است.
*** سیگار ضدضربه در برابر تورم
قیمت سیگار از عجایب بازار این سال‌ها است. از یک سال گذشته تا حالا انگار هیچ اتفاقی نیفتاده باشد، قیمت سیگار نسبت به بقیه محصولات تغییر خیلی کمتری داشته و در برخی موارد ثابت سر جایش ایستاده است. با اینکه در همین یک سال گذشته دلار از حدود ۱۱هزار تومان به ۲۷هزار تومان رسیده است.
این مورد در گزارش‌های تورم هم خودنمایی می‌کند. آخرین گزارش مرکز آمار می‌گوید تورم مردادماه ۲۵٫۸درصد است و در همین ماه تورم بخش دخانیات ۱۲٫۸درصد اعلام شده و نشان می‌دهد افزایش قیمت سیگار تقریبا نصف افزایش قیمت کل محصولات خوراکی، کالاها و خدمات است. ولی از آنجا که ضریب تاثیر دخانیات در تعیین نرخ تورم در حد نیم درصد است، چنین ثباتی در قیمت سیگار نمی‌تواند تاثیر چندانی روی تورم بگذارد.
برای همین سیگار تک و تنها در محدوده تورم ۱۲درصدی افتاده و تورم بقیه کالاها در حدود ۲۶درصد است. تازه شرایط برای سال قبل جالبتر بود. امسال می‌توان گفت تا حدودی قیمت سیگار افزایش داشته اما پارسال این موقع تورم بخش دخانیات روی ۱٫۵درصد متوقف شده بود و نشان می‌دهد ثبات نسبی قیمت سیگار صرفا محدود به یک سال اخیر نیست و سابقه بیشتری دارد.
موضوع زمانی جالبتر می‌شود که تغییرات قیمت سیگار را با محصولات خوراکی مثل شیر مقایسه کنیم. پارسال این موقع قیمت هر بطری یک لیتری شیر در بازار حدود پنج هزار و ۵۰۰تومان بود و این رقم در آخرین اطلاعات به حدود هفت هزار و ۲۰۰تومان رسیده و تقریبا ۳۰درصد افزایش داشته است. در این مدت قیمت یک کیلوگرم مرغ از ۱۴هزار و ۵۰۰ تا ۱۸هزار تومان افزایش داشته .
تقریبا اغلب محصولات غذایی شرایط مشابهی را پشت سر گذاشته‌اند. با همه این تفاسیر، افزایش قیمت سیگار طی یک سال گذشته قابل مقایسه با این اعداد و ارقام نیست. تازه باید توجه داشته باشید که ایران واردات سیگار ندارد و تولید داخلی حدود ۷۰درصد مصرف کشور را پوشش می‌دهد. با این وجود ۳۰درصد قاچاق سیگار چندان تاثیری از افزایش قیمت دلار نگرفته است.
*** تغییرات قیمت انواع سیگار در یک سال گذشته
چرا راه دور برویم؟ در گزارشی که یک سال پیش درمورد قیمت سیگار نوشته بودیم، قیمت سیگار بهمن بین پنج تا شش هزار تومان بود. تازه در آن گزارش گفته بودیم قیمت بهمن نسبت به یک سال
و نیم گذشته ثابت مانده. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد هر پاکت سیگار بهمن این روزها هم بین پنج تا شش هزار تومان قیمت دارد و در دو سال گذشته تغییر چندانی نداشته است. بقیه برندهای سیگار ولی افزایش قیمت حدود پنج هزارتومانی را پشت سر گذاشته‌اند.
سال پیش هر پاکت وینستون در سوپرمارکت‌ها ۱۰هزار تومان فروخته می‌شد و قیمت آن در حال حاضر به حدود ۱۵هزار تومان رسیده است. البته برخی سوپرمارکت‌ها آن را ۱۲هزار تومان می‌فروشند. سیگارهای باریک وینستون و همچنین وینستون XS گران‌تر هستند و قیمت هر پاکت آنها تقریبا ۱۷هزار تومان است. شاید برایتان جالب باشد که بدانید سیگارهای باریک وینستون قیمت بالاتری نسبت به سیگارهای معمولی دارند.
سیگار کمل یک سال پیش هفت هزار تومان قیمت داشت و الان قیمت آن به حدود ۱۰هزار تومان رسیده است. هرچند برخی سوپرمارکت‌ها آن را ۱۲هزار تومان می‌فروشند. اطلاعات قدیمی‌تر نشان می‌دهد هر پاکت سیگار کمل در سوپرمارکت‌ها حدود دو سال پیش هفت هزار تومان بود و در این دو سال حدود سه هزار تومان گران شده است.سیگار کنت که پارسال تقریبا ۱۰هزار تومان بود، بعد از یک سال حدود دو هزار تومان افزایش قیمت داشته و این روزها در سوپرمارکت‌ها با قیمت ۱۲هزار تومان فروخته می‌شود.
این نوع سیگار بیشترین تنوع را به خاطر طعم‌های مختلف دارد اما همه آنها در محدوده ۱۱ تا ۱۲هزار تومان قیمت دارند. هرچند قیمت روی بسته‌بندی این سیگارها همان ۱۰هزار تومان باقی مانده.
سیگارهای مارلبرو که عموما قاچاقی هستند و بدون برچسب در بعضی دکه‌ها و مغازه‌ها فروخته می‌شوند، افزایش قیمت بیشتری در مقایسه با دیگر انواع سیگار دارد.
دو سال پیش هر پاکت سیگار مارلبرو ۱۵هزار تومان بود، پارسال به ۲۵هزار تومان رسید و این روزها با قیمت ۳۶هزار تومان در برخی دکه‌ها فروخته می‌شود. قیمت انواع پایهبلند این سیگار در بازار به حدود ۶۰هزار تومان می‌رسد. سیگارهای فیلتر پلاس مارلبرو هم تقریبا در همین محدوده قیمت دارند.ارزان‌ترین برندهای سیگار، یعنی مگنا و پال‌مال نسبت به پارسال تقریبا دو هزار تومان گران شده‌اند. هر پاکت مگنا یا پال‌مال این روزها حدود هشت هزار تومان قیمت دارد. پارسال سوپرمارکت‌ها و دکه‌ها این نوع سیگار را با قیمت حدود شش هزار تومان می‌فروختند.
*** هشت هزار میلیارد تومان هزینه سالانه سیگار
آخرین گزارش مرکز آمار از بودجه خانوار نشان می‌دهد هر خانواده در سال ۹۸ به طور متوسط ۳۰۰هزار تومان برای خرید انواع دخانیات پول خرج کرده. اگر این رقم را در تعداد ۲۴میلیون خانوار ضرب کنیم، می‌بینیم ایرانی‌ها در سال رقمی حدود هفت هزار و ۲۰۰میلیارد تومان برای دخانیات هزینه می‌کنند. با توجه به تورم ۱۵درصدی بخش دخانیات، احتمالا این رقم برای امسال به حدود هشت هزار و ۳۰۰میلیارد تومان برسد.
اگر قیمت دلار را ۲۶هزار تومان در نظر بگیریم، می‌توان گفت ایرانی‌ها سالانه رقمی حدود ۳۲۰میلیون دلار خرج محصولات دخانی می‌کنند.یک طرح پژوهشی نشان می‌دهد حدود ۱۴درصد ایرانی‌ها در حال حاضر سیگاری هستند. با این حساب می‌توان جمعیت سیگاری‌های کشور را حدود ۱۲میلیون نفر برآورد کرد. با توجه به هزینه سالانه هشت هزار و ۳۰۰میلیارد تومانی برای محصولات دخانی در کشور می‌توان گفت هر سیگاری سالانه حدود ۷۰۰هزار تومان و ماهانه حدود ۶۰هزار تومان برای خرید سیگار هزینه می‌کند. با توجه به اینکه قیمت هر پاکت سیگار تقریبا ۱۵هزار تومان است، می‌توان گفت سیگاری‌ها به طور متوسط هفته‌ای یک پاکت سیگار می‌کشند.
هر خانواده به طور متوسط در سال ۴۲۱نخ سیگار ایرانی و ۴۸۸نخ سیگار خارجی مصرف می‌کند. البته باید توجه داشته باشید که منظور از سیگار خارجی، صرفا برند خارجی است. چراکه اغلب سیگارهایی که به صورت قانونی فروخته می‌شود، در داخل کشور تولید شده‌اند و صرفا با نام خارجی بسته‌بندی می‌شوند. بخش دیگری از سیگارهای خارجی موجود در بازار هم حاصل قاچاق است. چراکه ایران واردات رسمی سیگار ندارد.
*** افزایش ۸۰درصدی سیگار قاچاق در بازار
گزارش‌های وزارت صمت نشان از کاهش تولید سیگار به خاطر شیوع ویروس کرونا دارد. این گزارش می‌گوید در سه ماه اول امسال حدود ۱۰میلیارد نخ سیگار در کشور تولید شده که نسبت به تولید ۱۲٫۷میلیارد نخ سیگار در مدت مشابه سال گذشته، حدود ۲۱درصد کاهش داشته است. وزارت صنعت، معدن و تجارت برآورد می‌کند که مصرف سیگار در ایران سالانه حدود ۶۵میلیارد نخ است و در سه ماه اول امسال قاعدتا باید ۱۶میلیارد نخ سیگار مصرف شده باشد.
این یعنی تقریبا شش میلیارد نخ سیگار قاچاق معادل ۳۷درصد برآورد مصرف وارد کشور شده است. این رقم در گزارش مشابه سال قبل ۳٫۵میلیارد نخ سیگار برآورد شده بود و این یعنی قاچاق سیگار امسال ۷۸درصد افزایش پیدا کرده است. کاهش تولید، روی صادرات دخانیات هم تاثیرگذار بوده. گزارش وزارت صمت نشان می‌دهد در سه ماه اول امسال حدود ۵۲۰تن توتون به کشورهای خارجی صادر شده که نسبت به صادرات ۷۴۰تنی مدت مشابه پارسال حدود ۳۰درصد کاهش داشته است.
همچنین صادرات تنباکو با کاهش ۸۳ تا ۹۳درصدی روبرو شده و تقریبا نزدیک به صفر رسیده است.
شرکت ملی دخانیات ایران در آمار جداگانه‌ای می‌گوید در سه ماه اول امسال تولید سیگار در این شرکت تقریبا سه برابر شده و به ۲٫۴میلیارد نخ رسیده است. بر اساس اطلاعات این شرکت، فروش سیگار در چهارماه اول امسال ۳۷درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل افزایش داشته است. البته این آمار صرفا مربوط به شرکت ملی دخانیات است و نمی‌توان آن را به کل کشور تعمیم داد.
