رابطه خواب مصنوعی‌ کرونا و مرگ بیماران

روزنامه هفت صبح، نگین باقری | «بیهوشی مصنوعی، خواب مصنوعی و کمای مصنوعی» اینها سه اصطلاح رایجی هستند که از دو سال گذشته برای برخی از بیماران مبتلا به کرونا به کار می‌رفتند. مثلا همین هفته پیش پزشکان در فرایند درمان عزت‌الله مهرآوران که به کرونا مبتلا شده بود، او را به خواب مصنوعی بردند. قبل از او همین اتفاق برای علی سلیمانی هم افتاده بود و پیش‌تر برای علی انصاریان، مهرداد میناوند و نادر دست‌نشان (سرمربی سابق فوتبال).

روح الله رجایی روزنامه نگار شناخته شده ایرانی هم به خواب مصنوعی رفته بود. زمزمه‌های جدیدی در گروه‌های خانوادگی و جامعه پیش آمده که این کمای مصنوعی چیست که اغلب منجر به مرگ افراد شده است؟ در ادامه ‌هم متاسفانه دیشب عزت‌الله مهرآوران پس از چند هفته مقاومت در برابر بیماری کرونا درگذشت.

اوایل انتشار کرونا یک واهمه جمعی از بیمارستان رفتن شکل گرفته بود. آن زمان تصورات کلی بر این بود که بیمارانی که بیمارستان می‌روند جان‌شان را بیشتر از دست می‌دهند. بعد تصوراتی درباره اینتوبه کردن پیش آمد که اینتوبیشن عامل مرگ و میر افراد است. حالا که از آن دو تصور هم عبور کردیم، افراد در فضای مجازی به صورت استقرایی و با کنار هم گذاشتن مشاهدات خود به این نتیجه رسیده‌اند که خواب مصنوعی عامل مهمی در مرگ و میرهای اخیر بوده است.

حالا غافل از اینکه اصلا بیمار را به خواب مصنوعی می‌برند که او را اینتوبه بکنند و اگر بیمار بیهوش نشود رنج زیادی باید تحمل کند. امین بهادران، پزشک عمومی درمورد شرایط بیماری که نیاز به خواب مصنوعی و اینتوبیشن دارد توضیح می‌دهد. او این نکات را درباره خواب مصنوعی می‌گوید که به صورت خلاصه اینجا آورده‌ایم:

ما چند معیار داریم که مشخص می‌کند از نظر تنفسی فرد چه وضعیتی دارد. اول ریت تنفسی‌ که نشان می‌دهد بیمار چند بار در دقیقه نفس می‌کشد. این عدد باید بین ۱۲ تا ۲۰ باشد. اگر این عدد کمتر از ۱۲ بود، لوله ونتیلاتور را اول ریه می‌گذاریم و او را اینتوبه می‌کنیم. حالا چرا برای این کار او را بیهوش می‌کنیم؟ چون لوله گذاشتن کاری عذاب‌آور است. شما انگشت‌تان را ته حلق‌تان می‌کنید حالتان به هم می‌خورد چه برسد به اینکه لوله بگذارید. پس برای اینکه رنج بیمار کمتر شود او را به کمای مصنوعی می‌بریم.

در افرادی که کرونا دارند بخش زیادی از ریه درگیر شده، اکسیژن خون او به زیر ۹۰ آمده (مثلا به ۵۰ و کمتر از آن رسیده) و بیمار ۳۰ بار در دقیقه نفس می‌کشد اما باز هم اکسیژن خون پایین است. در این روش ما با ونتیلاتور اکسیژن را به بدن می‌رسانیم تا ریه خودش را بازسازی کند.

برای این کار به بیمار داروی خواب‌آور شدید یا داروی بیهوشی می‌دهیم و او را به آن کمای مصنوعی می‌بریم. نگه داشتن بیمار در این وضعیت بستگی به عوامل مختلفی دارد. بسته به اینکه تنفس او بهتر شده یا نه، تنظیمات دستگاه را تغییر می‌دهیم. اگر بدن توانست‌ بازیابی کند داروی بیهوشی را کم‌کم قطع می‌کنیم، کم‌کم هوشیاری را بالا می‌آوریم و در نهایت لوله را برمی داریم تا بدن خودش را به نفس کشیدن با لوله عادت ندهد و خودش تنفس بکشد.

این حرف که هر کسی به خواب مصنوعی رفته، جانش را بر اثر آن از دست داده، غیر‌علمی است. اگر اینتوبه برای او گذاشته نمی‌شد، بیمار خیلی زودتر فوت می‌کرد. یا بیماری که در خانه مانده و فوت نکرده حتما نیازی به بیمارستان نداشته. بیماران در بیمارستان بیشتر فوت می‌کنند چون در شرایط اورژانسی‌تری به بیمارستان می‌آیند.

برای مثال ما در مریض‌های دیابتی بیمارانی داشتیم که می‌گفتیم شما باید انسولین بزنید ولی مقاومت می‌کردند و جواب می‌دادند که در فامیل‌مان اوضاع هرکسی انسولین زده بدتر شده است. این در حالی است که مشکل از انسولین نیست، مشکل این است که بدن شما آسیب دیده. ریه بیمار مبتلا به کرونا هم که اینتوبه می‌شود نیاز به کمک دارد وگرنه خود بیهوشی ضرری برای او نخواهد داشت.

ونتیلاتور گذاشتن شانس زنده ماندن افراد را بیشتر می‌کند. اگر اکسیژن به او نرسد و گردش خون درستی نداشته باشد جانش را از دست می‌دهد. در بخش مسمومیت‌های دارویی افراد زیادی بودند که با مشکل مشابهی مواجه می‌شدند و ما با کمای مصنوعی به آنها اکسیژن می‌دادیم تا یک هفته هم او را بیهوش نگه می‌داشتیم که بدن خودش را بازسازی کند. این کار در بیماران مسمومیت دارویی ریسک مرگ و میر نداشت ولی ریسک مرگ و میر در بیهوشی و اینتوبه کردن بیمار کرونایی بالاتر است چون دیگر ریه او تخریب شده و به خاطر این موضوع با خطر بیشتری روبه‌رو است وگرنه خود بیهوشی برایش خطری ندارد.