رابطه شریرانه بیتکوین و مازوت و آلودگی هوا
روزنامه هفت صبح | هفته پیش که سخنگوی صنعت برق کشور اعلام کرد به کسانی که مراکز غیرقانونی استخراج رمز ارز را معرفی کنند ۲۰ میلیون تومان جایزه داده میشود، میشد حدس زد که بین خاموشیهای اخیر و آلودگی هوا با استخراج بیتکوین ارتباطی باید وجود داشته باشد. این زنجیره را میتوانیم اینطور توصیف کنیم که الان با افزایش لجامگسیخته قیمت بیتکوین در جهان که حدود ۳۲ هزار دلار شده (بیش از ۸۰۰ میلیون تومان)، استخراج این رمز ارز در ایران شدت بیشتری گرفته.
با بالا رفتن مصرف برق در کشور، نیاز نیروگاهها به سوخت هم بالا میرود. در نتیجه وقتی سوختهای دیگر به حد کافی وجود ندارد، نیروگاهها مجبور به استفاده از مازوت میشوند. مازوت هم که متهم ردیف اول آلودگی هوا در روزهای اخیر است. حالا اگر بخواهیم کمتر مازوت مصرف کنیم، خاموشی و قطعی برق بیشتر میشود.
در نتیجه مسئولان توصیه میکنند در مصرف گاز خانگی صرفهجویی کنیم تا مقدار بیشتری از این سوخت برای نیروگاهها بماند. پس الان با این فرضیه جدید یک راهحل دیگر هم وجود دارد؛ اینکه جلوی استخراج بیرویه بیتکوین را در کشور بگیریم. اینکه عدهای با استفاده از صعود دیوانهوار قیمت بیتکوین به فکر سوداگری و تجارت این رمز ارز افتادهاند، چرا باید تاوانش را دیگر شهروندان بدهند؟
درحالحاضر ۲۴ مرکز استخراج رمز ارز در کشور وجود دارد که با ظرفیت بیش از ۳۱۰ مگاوات برق مجوز فعالیت گرفتهاند. مابقی این مزرعههای استخراج بیتکوین اما آیا میتوانند مقصر آلودگی هوای تهران باشند؟ مصطفی رجبیمشهدی، سخنگوی صنعت برق در پاسخ به این فرضیه میگوید: «یکی از عواملی که موجب افزایش مصرف برق که منجر به قطعی شده، مراکز استخراج رمز ارز غیرمجازند.
حدود ۱۶۰۰ مرکز غیرمجاز را شناسایی کردیم که دستگاههای ماینینگ آنها جمعآوری، خسارت برق مصرفی از آنها اخذ و به مراجع قضایی معرفی شدند. این مراکز باید مجوزهای لازم را از وزارت صمت و نیرو دریافت و به صورت قانونی فعالیت کنند. ماینرها تعرفه مخصوص خود را دارند و در این ماهها، ۵۰ درصد قیمت آزاد را باید بپردازند.» بنابراین خود سخنگوی صنعت برق تایید میکند که این مراکز غیرقانونی استخراج بیتکوین که تعداد آنها ۱۶۰۰ مورد برآورد شده، بلای جان دیگر شهروندان شدهاند.
اگرچه پیام باقری، نایبرئیس هیأتمدیره سندیکای صنعت برق دیدگاه دیگری دارد و در مصاحبهای با وبسایت تجارتنیوز گفته:«صنعت ماینینگ در ایران گسترش چندانی نیافته است و فشار قابلتوجهی به شبکه برق کشور وارد نمیکند؛ آن هم در زمستان. استخراج رمز ارز در تابستان و شرایط پیک مصرف، ممکن است مشکلاتی را برای شبکه ایجاد کند، اما در زمستان که مصرف برق کاهش مییابد و ۲۰هزار مگاوات از تولیدات صنعت برق نسبت به تابستان آزاد میشود، ماینینگ نمیتواند فشاری برای شبکه باشد.»
حالا اگر بپذیریم استخراج بیتکوین مصرف برق و در مرحله بعد گاز کشور را بالا برده، چرا با رصد کردن مصرف مشترکان، این مراکز شناسایی و تعطیل نمیشوند؟ برای این سوال هم یک گمانهزنی دیگر در شبکههای اجتماعی مطرح شده. استخراج بیتکوین در اختیار افراد نزدیک به نهادهای دولتی و حکومتی است و نه شهروندان عادی.
امیر بیات، فعال صنعت ماینینگ در این زمینه به تجارتنیوز گفته: «بر اساس آمارها، حداقل هشت درصد از ماینینگ دنیا در ایران انجام میشود و بسیار بعید است که این حجم از استخراج، با روشهای غیرقانونی و خانگی صورت بگیرد؛ بنابراین به احتمال قوی، برخی نهادهای دولتی که به برق پرقدرت دسترسی دارند در حال انجام ماینینگ صنعتی هستند. ماینرهای معمولی به منابعی مثل برق پنجمگاواتی دسترسی ندارند و چنین امکانی در کارخانههای بزرگ، نهادهای دولتی یا در جوار نیروگاهها یافت میشود. در این شرایط میتوان نتیجه گرفت که یا مراکز دولتی به صورت مستقیم در حال ماینینگ هستند یا این امکان را در اختیار افرادی قرار دادهاند که از روابط ویژهای برخوردارند.»