دو داروی جدید برای درمان کرونا در ایران
روزنامه هفت صبح، نگین باقری | روز چهارشنبه رئیس کمیته علمی ستاد کرونا خبر داد که دو داروی جدید در دستورالعمل درمان بیماران مبتلا به کووید-۱۹ قرار گرفته است. مصطفی قانعی با اعلام این خبر گفت که از این به بعد این ستاد دو دارو به نام‌های «اینترفرون» و «کورتیکوئید استروئید» را در پروتکل درمانی اضافه کرده و اجازه استفاده از آنها را به بیمارستانها داده است.
از زمان تشکیل کمیته علمی ستاد کرونا تا به حال هشت پروتکل درباره داروها و نحوه درمان کرونا ابلاغ شده است. در کنار این پروتکل‌ها، بیمارستانها داروهایی را هم به عنوان درمان جانبی برای بیماران استفاده کرده‌اند. بر اساس توضیحات این عضو ستاد علمی کرونا آثار دو داروی جدید هم به تازگی اثبات شده و وارد این پروتکل شده‌اند. قانعی در این رابطه توضیح می‌دهد: «داروی «اینترفرون» دارویی است که می‌تواند با ویروس مقابله کند و «کورتیکوئید استروئید» هم به عنوان دارویی برای مقابله با التهاب ریه تجویز می‌شود.»
*** ۱۰۰ هزار تومان برای هر دوره درمان
یکی از داروهای جدید همان کورتون است. این دارو هم به صورت خوراکی و هم به صورت تزریقی در بیمارستانها موجود بوده و در عین حال به گفته پزشکان اثر بسیار چشمگیری هم دارد. به گفته دبیر کمیته علمی ستاد کرونا قیمت آن در پنج روزی که بیمار در بیمارستان باید بستری بماند با بیمه حدودا به ۱۰۰ هزار تومان می‌رسد. قانعی درباره استفاده از داروی کورتیکوئید استروئید (کورتون) می‌گوید: «اسفند ماه من اسم داروی کورتون را دادم و گفتم که این دارو در درمان کرونا موثر است.
همان زمان، هم آمریکا و هم اروپا با این دارو مخالفت کردند. در داخل کشور هم برخی از همکارانم مخالف دریافت کورتون بودند. با این حال نتایج تحقیق‌‌ها به مرور نشان داد که این دارو موثر بوده است. الان بعد از اینکه از شروع این بیماری شش ماه گذشته در دنیا مشخص شده است که کورتون بهترین داروی اثرگذار در درمان این بیماری به شمار می‌رود. به همین دلیل ما امروز آن را وارد پروتکل خودمان کردیم تا در بیمارستانها از آن استفاده شود.»
*** اینترفرون، تنها داروی ضدویروس
اینترفرون دومین داروی اضافه شده به پروتکل درمان کروناست. «این دارو در لیست بیمه قرار دارد و بیماران آن را با ۱۰۰هزار تومان می‌توانند در دوره بیماری تهیه کنند. اینترفرون تولید داخل کشور بوده و در دسترس همگان قرار دارد.» این دارو اگرچه پیش از این در پروتکل درمانی کرونا وجود نداشت اما مطالعات و بررسی‌های زیادی درباره اثربخشی آن انجام شده بود.
برای مثال یک تحقیق در خرداد ماه در بیمارستان مسیح دانشوری نشان داده بود که اینترفرون بتا ۱-آ مرگ‌و میر بیماران بدحال کووید-۱۹ را تا پنج برابر کاهش داده است. عضو ستاد علمی کرونا حالا با خبر اضافه شدن این دارو به لیست پروتکل درمان کرونا می‌گوید:«بر اساس مطالعاتی که در داخل کشور انجام دادیم، این تنها دارویی است که به عنوان داروی ضد ویروس به اثربخشی آن مطمئن شده‌ایم.»
پیش از این هم زمزمه نام اینترفرون در پژوهش‌های مرتبط با کرونا شنیده می‌شد و نتایج تحقیقات چند بیمارستان درباره اثربخشی این دارو ارائه شده بود. اینترفرون‌ها قبلا برای درمان سارس در سال ۲۰۰۳ به کار رفته بودند. استفاده از اینترفرون آلفا در جریان همه‌گیری سارس در تورنتوی کانادا هم باعث بهبود سریع‌تر عوارض ریوی در بیماران شد. قانعی می‌گوید که در کشورهای دیگر هم از این دارو استفاده می‌شود و علاوه بر این قیمت آن هم مناسب است.
*** فاویپیراویر در درمان کرونا موثر نیست
در آخرین جلسه ستاد علمی کرونا نتایج تحقیق‌های قبلی درباره داروهای قدیمی مرتبط با این بیماری هم ابطال شده است. به گفته مصطفی قانعی «داروی «فاویپیراویر» هیچ اثری در درمان بیماران مبتلا نداشته و حتی ممکن است مصرف آن برای بیماران آسیب‌رسان نیز باشد.» از حدود تیرماه فاویپیراویر در بیمارستانها به بیمار‌ها داده می‌شد. پس از گذشت سه ماه رئیس ستاد علمی کرونا به هفت صبح می‌گوید که این دارو عوارضی داشته و دیگر نباید به بیماران داده شود.
او درباره این عوارض توضیح می‌دهد: «براساس مطالعاتی که ما روی ۱۳ مرکز کشور انجام دادیم دیدیم افرادی که فاویپیراویر را گرفته‌اند بیشتر از آنهایی که این دارو را نگرفته‌اند کارشان به آی‌سی‌یو کشیده شده است. بنابراین اگر منظورمان از درمان بیمار این باشد که ورودش را به آی‌سی‌یو کمتر کنیم، این دارو نه تنها ما را به مقصد نرسانده بلکه برعکس هم عمل کرده است.»
*** چرا « رمدسیویر» در پروتکل درمان قرار ندارد؟
از بین همه داروهای موجود در پروتکل، نام یکی از داروهای پرسروصدا در پروتکل درمانی کرونای ایران دیده نمی‌شود. با اینکه کشورهای زیادی از «رمدسیویر» به عنوان داروی اثربخش برای درمان کووید-۱۹ یاد می‌کنند، رئیس ستاد علمی کرونا در ایران می‌گوید: « داروی رمدسیویر داروی پیشنهادی آمریکا بود و پشت آن شرکت داروسازی گیلیاد داشت.
این دارو در غرب سر و صدای زیادی کرد و در پروتکل چند کشور قرار گرفت. ایران هم آن را وارد کشور و در بیمارستانها توزیع کرد اما در پروتکل درمانی کرونا قرار نداد چراکه تحقیقات داخلی ما نشان‌دهنده اثربخشی جدی این دارو در مرحله بستری نبود. یعنی بهبودی بیماری را نشان می‌داد اما در کاهش مرگ بیماران تاثیری نداشت.»
با اینکه در کشورهای زیادی رمدسیویر توجه‌های زیادی را جلب کرد اما قانعی دلایل زیادی دارد که اثبات می‌کند تجربه این دارو در ایران موفقیت‌آمیز نبوده است. او همچنین می‌گوید: «نکته دیگر اینکه داروهای ارزان‌تر مشابه آن وجود داشتند که همان آثار را داشته باشند. از سوی دیگر رمدسیویر حتما نیاز به بستری بیمار دارد. در نهایت مشکل دیگر این دارو این بود که بر بیماری که کارش به آی سی یو کشیده شد اثری نداشت و حتی ممکن بود بر او اثر عکس هم بگذارد.
برای همین اگر مقصود این باشد که بیماران بدحال آن را دریافت کنند، این دارو چنین اثری برای درمان آنها نخواهد داشت و نباید در این مرحله به آنها داده شود. با این حال به عنوان یک مولفه، قبل از شدت گرفتن بیماری، ذکر شد تا پزشکان از آن استفاده کنند.» به همین دلیل در اصلاحات جدید پروتکل درمان کرونا داروی «رمدسیویر» فقط به عنوان موردی ذکر شده که پزشک «اختیار» استفاده از آن را دارد و می‌تواند آن را برای بیماران مبتلا تجویز کند.
*** هیدروکسی کلروکین داروی بیماران سرپایی کرونا
در ماه‌های گذشته «هیدروکسی کلروکین» نام یکی دیگر از داروهای مطرح در درمان کرونا بوده است. با اینکه دبیر کمیته علمی ستاد کرونا در آخرین گفت و گو اشاره‌ای به آن نداشته اما مسعود مردانی عضو دیگر این کمیته توضیح می‌دهد: «این دارو در پروتکل درمان بیماران سرپایی مورد استفاده قرار می‌گیرد اما از اکثر پروتکل‌های دنیا حذف شده است.» او تاکید می‌کند که این دارو برای بیماران بستری هیچ فایده‌ای ندارد.
علاوه بر این داروها، پروتکل درمان کرونا همچنین شامل استفاده از دستگاه اکسیژن و داروی ضد انعقاد خون هم می‌شود اما تا اطلاع ثانوی و از راه رسیدن تحقیق‌های بعدی، اعضای ستاد علمی کرونا در بلوار ایوانک داروی دیگری را به جز کورتون، اینترفرون، هیدروکسی کلروکین برای بیماران سرپایی و تجویز «اختیاری» رمدسیویر قبول ندارند و برای توزیع در بیمارستانها توصیه نمی‌کنند.
