دست پر سینما و تلویزیون برای نقش زنان ۵۰ساله
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | لعیا زنگنه یکی از نقشهای اصلی سریال آقازاده را دارد؛ رویا نونهالی مشغول بازی در سریال ملکه گدایان است که به زودی منتشر میشود. این شبها فاطمه گودرزی را در سریال شرم میبینیم. مرجانه گلچین مدتی است مشغول بازی در سریال ویلاست … . این یعنی نسلی از بازیگران زن که عمدتا در دهه ۶۰ قد علم کردند، حالا ستونهای اصلی سریالها و فیلمها هستند. این یعنی دست سینما و تلویزیون برای نقش زنان ۵۰ ساله پر است.
بااینحال برخی از بازیگران، سالهاست در نقشهای بالاتر از خود بازی میکنند؛ مثل فاطمه گودرزی و فاطمه معتمدآریا که خیلی زود شمایل مادر بودن بر تن کردند. برخی دیگر، هرچند بارها نقش مادر را پذیرفتهاند، اما نه مادرانی مسن که مادرانی متمایل به جوان هستند. این چند بازیگر که نام برده شد، بهانهای است تا به وضعیت بازیگرانی بپردازیم که سالهاست در سریالها و فیلمها حضوری فعال و موفق دارند.
*** فاطمه معتمدآریا / ۵۸ سال
هشت سال پس از اینکه فاطمه معتمدآریا پا به ۵۰ سالگی گذاشته، مجموعه آثار او به ۱۰ فیلم و ۴ تئاتر رسیده است. او قرار بود بعد از مدتها در سریال لحظه گرگومیش همایون اسعدیان هم بازی کند که این اتفاق رخ نداد. بیایید فیلمهای معتمدآریا در دوران ۵۰ سالگی را مرور کنیم: بهمن ساخته مرتضی فرشباف، یحیی سکوت نکرد کاوه ابراهیمپور، نبات الچین موسیاوغلو، در سکوت ژرژ هاشمزاده، حکایت دریا بهمن فرمانآرا، آباجان هاتف علیمردانی، بنفشه آفریقایی مونا زندیحقیقی، جاندار حسین امیریدوماری و پدرام پورامیری، عامهپسند سهیل بیرقی و مجبوریم رضا درمیشیان. او در تئاترهای بچه، خنکای ختم خاطره، تونل و ننهدلاور و فرزندان او هم بازی کرده است.
برای اینکه بدانیم فاطمه معتمدآریا کجای نقطه بازیگری ایستاده کافی است فیلمهای سالهای اخیر او را مرور کنیم. او در یحیی سکوت نکرد، آباجان، بنفشه آفریقایی و جاندار نقشهایی متفاوت از هم بازی کرده و تحسین خاص و عام را به خود دیده است. عامهپسند که سال پیش در جشنواره رونمایی شد، وجه دیگری از توانمندی این بازیگر را نشان میدهد. معتمدآریا همچنان در اوج خواهد ماند.
معتمدآریا در دهه ۷۰ پرکارتر از همیشه بود و در بیش از ۲۰ فیلم و سریال بازی کرد.
دو سیمرغ مکمل برای فیلمهای برهوت و مسافران، سیمرغ نقش اول بهخاطر بازی در هنرپیشه، تندیس جشن خانه سینما برای اینجا بدون من، تندیس حافظ بهترین بازیگر زن بهخاطر آباجان و جایزه ۳۰ سال فعالیت در سینما از جشن انجمن منتقدان بخشی از موفقیتهای معتمدآریا بوده است.
معتمدآریا بارها گرفتار حواشی شده است، اما بهخوبی آنها را پشتسر گذاشته. او اخیرا با تهیه یک فیلم مستند، تهیهکنندگی را هم به تجربیات خود افزوده.
*** افسانه بایگان / ۵۹ سال
۶ فیلم و ۵ سریال مجموعه آثاری هستند که افسانه بایگان در دوران ۵۰ سالگی در آنها بازی کرده است. فیلمهای پی ۲۲ حسین قاسمیجامی، خبر خاصی نیست مصطفی شایسته، ۵۰ کیلو آلبالو مانی حقیقی، «نگار» رامبد جوان، میلیونر میامی مصطفی احمدی و سیاهباز حمید همتی کارهای سینمایی بایگان هستند. نقش او در این فیلمها پررنگ بوده است. بایگان در این دوران سریالهای راه طولانی رضا کریمی، پریا حسین سهیلیزاده، گمشدگان رضا کریمی، تعطیلات رؤیایی علیرضا امینی، روزهای بیقراری کاظم معصومی و دل منوچهر هادی را هم بازی کرد. این میزان فیلم و سریال نشان میدهد بایگان در دوران ۵۰ سالگی مثل گذشته با پیشنهادهای زیادی مواجه بوده است.
آنچه مشخص است اینکه افسانه بایگان تا سالهایسال میتواند نقشی پررنگ در فیلم و سریالها داشته باشد و به موفقیت خود تداوم دهد. تازهترین فیلمی که بازی کرده، سیاهباز ساخته حمید همتی است که بایگان در آن با گریمی عجیب ظاهر شده است. او چندی پیش سریال دل را در شبکه خانگی داشت که بهرغم همه ضعفها، دیده شد و بازی بایگان توسط طیف زیادی از مخاطبان مورد قضاوت قرار گرفت.
بایگان در دهه ۶۰ تبدیل به ستاره شد و در دهه ۷۰ با حضور در ۲۱ فیلم و ۸ سریال پرکارترین دوره حرفهای خود را تجربه کرد.
او در ۵۳ فیلم و ۲۲ سریال بازی کرده و کلی فیلم و سریال موفق در کارنامهاش دیده میشود؛ مثل سربداران، تنهاترین سردار، سرنخ، وضعیت سفید، خواهران غریب، کافهستاره، دبیرستان، کنعان و … افسانه بایگان برای بازی در کافهستاره و دو فیلم با یک بلیت نامزد دریافت سیمرغ بوده و بهخاطر خواهران غریب دیپلم افتخار گرفته است.
شخصیتهایی که بایگان بازی میکند، زنان امروزی جامعه هستند. او حتی وقتی نقش مادر را بازی میکند، شمایل زن میانسال ندارد.
*** فاطمه گودرزی / ۵۷ سال
۱۰ سریال و پنج فیلم مجموعه آثاری هستند که فاطمه گودرزی در ۵۰ سالگی بازی کرده است. کارنامه سینمایی او در این دوران قابل دفاع نیست، اما نام چند سریال خوب به کارنامهاش افزوده شده است. او در سینما در فیلمهای گنجشکک اشیمشی وحید نیکخواهآزاد، آنچه مردان درباره زنان نمیدانند قربان محمدپور، سایه مسعود نوابی، دخترعمو و پسرعمو روحانگیز شمس و داشآکل محمد عرب بازی کرده است.
آنچه مردان درباره زنان نمیدانند بهرغم همه ضعفها فیلمی پرفروش شد و از این منظر در کارنامه گودرزی قابلتوجه است. او در این سریالها هم بازی کرده: خانهای روی تپه داریوش یاری، جاده چالوس احمد معظمی، ما فرشته نیستیم فلورا سام، دوردستها جواد ارشاد، پرستاران علیرضا افخمی، نفس جلیل سامان، لحظه گرگومیش همایون اسعدیان، ایلدا راما قویدل، شرم احمد کاوری و ممنوعه امیر پورکیان. گودرزی در سریال لحظه گرگومیش وجهی تازه از توانایی خود را به رخ کشید و یک مادر متفاوت را به نمایش گذاشت. او را این شبها در سریال شرم میبینیم که شمایل یک مادر متفاوت را دارد.
فاطمه گودرزی هم توانمند است و هم محبوب. او تا سالهایسال میتواند نقش اصلی سریالهای تلویزیونی را بازی کند. موفقیت او در سریال شرم شاهدی است بر این ادعا.
گودرزی در دهه نود ۱۵ فیلم و سریال بازی کرده و پرکارترین دوران حرفهایاش را سپری میکند.
سیمرغ بهترین بازیگر نقش اول زن از چهاردهمین جشنواره فیلم فجر برای بازی در فیلم غزال مهمترین جایزهای است که فاطمه گودرزی به دست آورده. او دوبار در جشنواره فجر و دوبار در جشن خانه سینما نامزد دریافت جایزه شده است.
فاطمه گودرزی خیلی زود نقش مادر را پذیرفت. حتی پیش آمده که اختلاف سنیاش با نقش فرزند، ۱۰ سال بوده. از جمله دستهای خالی که نقش مادر مریلا زارعی را داشت.
*** رویا تیموریان / ۶۱ سال
۱۳ فیلم، ۱۰ سریال و ۶ تئاتر آثاری هستند که رویا تیموریان بعد از ورود به ۵۰ سالگی بازی کرده است. در میان پروژههای تیموریان ، آثار موفقی به چشم میخورند و این نشان میدهد او علاوهبر پرکاری، کارنامهای رو به جلو دارد. خانه دختر شهرام شاهحسینی و خداحافظ دختر شیرازی افشین هاشمی موفقترین فیلمهای تیموریان است. در میان سریالهای موفق او میتوان به این موارد اشاره کرد: شمسالعماره سامان مقدم، یه تیکه زمین مهدی کرمپور، نفس گرم محمدمهدی عسگرپور، دیوار به دیوار سامان مقدم و همگناه مصطفی کیایی.
رویا تیموریان بازیگر توانمندی است. او این توان را دارد که وارد جلد شخصیتهای مختلف شود. بنابراین نقش خوب تا اطلاع ثانوی از سوی کارگردانها برای تیموریان کنار گذاشته میشود. بازی در نقشهای سخت تئاتری نشان از توان بدنی و تسلط او بر بیان دارد.
تیموریان کمی دیر وارد دنیای حرفهای بازیگری شد، اما رشد او چشمگیر بوده است. او در دهه ۸۰ پرکار بود، اما در دهه ۹۰ رکورد خودش را با ۱۹ فیلم و ۹ سریال شکست.
هفتبار نامزدی در کارنامه رویا تیموریان دیده میشود. او در دوره ششم جشن خانه سینما تندیس زرین نقش اول زن برای فیلم زندان زنان را گرفت. او برای مرد بارانی، گوشواره، تیک و کافهستاره نامزد جایزه جشن خانه سینما و جشنواره فجر بوده است. بااینحال این فیلمها و سریالها هم در کارنامهاش فراموشناشدنی است: مدار صفر درجه، شب دهم، دوران سرکشی، ساعت شنی، پستچی سهبار در نمیزند، سنتوری، زادبوم و …
رویا تیموریان جزو معدود بازیگرانی است که از حجم صدای بالا برخوردار است و این به تربیت تئاتری برمیگردد. او همچنان از این مشخصه روی صحنه بهره میبرد.
*** رویا نونهالی / ۵۷ سال
۱۱ فیلم، ۴ سریال و ۴ تئاتر حاصل کارنامه رویا نونهالی در دهه ۵۰ از زندگانی است. او بازیگر توانمندی است و همچنان با نقشهای متنوع مواجه میشود. فیلمهای تراژدی آزیتا موگویی، دلم میخواد بهمن فرمانآرا، نیمرخها ایرج کریمی، اعترافات ذهن خطرناک من هومن سیدی، داره صبح میشه یلدا جبلی، کفشهایم کو؟ کیومرث پوراحمد، نیمهشب اتفاق افتاد تینا پاکروان، مشکل گیتی بهرام کاظمی، هلن علیاکبر ثقفی، حکایت دریا بهمن فرمانآرا و دستانداز کمال تبریزی آثاری هستند که نونهالی در آنها بازی کرده است. دو سریال زاویه هفتم و بوی باران دستاورد چندانی برای این بازیگر نداشتند، اما سریال خانگی شهرزاد از آثار خوشنام کارنامه نونهالی است. دومین سریال خانگی او؛ یعنی ملکه گدایان به زودی توزیع میشود. نونهالی در این سالها دو ئئاتر بازی و کارگردانی کرده و در دو نمایش به عنوان بازیگر روی صحنه رفته است.
سریال ملکه گدایان میتواند تداوم موفقیت نونهالی باشد. بهویژه اینکه سریالهای خانگی با استقبال مواجه میشوند و شواهد خبر میدهند که ملکه گدایان اثری مخاطبپسند است. نونهالی در سالهای اخیر در قامت داور مسابقه عصر جدید شبکه سه حاضر شده است و محبوبیتی دوچندان به دست آورده. تداوم این مسابقه یعنی دامنهدار بودن محبوبیت نونهالی.
نونهالی در دهه ۸۰ با بازی در ۹ فیلم و سه سریال پرکارترین دوران حرفهایاش را تجربه کرد. شهرت عمومی او در تلویزیون در همین دوران و با سریال خواب و بیدار و نقش ناتاشا به دست آمد. نونهالی در تلویزیون سریال خوب ساعت شنی را هم بازی کرده. او تجربه بازی در ۴۱ فیلم سینمایی را هم دارد.
نونهالی سیمرغ بلورین هفتمین جشنواره فیلم فجر را برای بازی در فیلم عروسی خوبان از آن خود کرد. این جایزه بهخاطر بازی در فیلم بوی کافور عطر یاس تکرار شده است.
نونهالی جزو بازیگرانی است که نقش مادر را بازی میکند، اما نه مادری سالخورده.
*** مرجانه گلچین / ۵۲ سال
چهار سریال را در دو سال اخیر بازی کرده: زوج یا فرد، آرماندو، موچین و ویلا که این روزها به کارگردانی علیرضا نجفزاده در حال ساخت است. مرجانه گلچین سال ۹۶ هم در سریال پرگار بازی کرد که امسال روی آنتن رفت.
مرجانه گلچین بازیگری محبوب است. او بهخاطر بازی در نقشهای «شیرین» توانسته به موفقیتهای فراوانی نزد طیف زیادی از مخاطبان دست یاید. گلچین درعینحال در نقشهای جدی هم موفق عمل کرده است. با این حساب، او را تا سالهایسال در قامت بازیگر سریالها خواهیم دید. گلچین البته چندی پیش کنایهای به شرایط بازیگری هم زده بود: مافیای انتخاب بازیگران سینما سالهاست حضور داشته و افرادی در این میان هستند که همواره به قول معروف نان به هم قرض میدهند، درحالحاضر میبینیم که بسیاری از بازیگران سلبریتی سینما تئاتر را هم در دست گرفتهاند و به صورت گروهی از آثار سینمایی راهی تئاترهایی با سرمایه تولید بالا میشوند.
مرجانه گلچین در دهه ۶۰ وارد دنیای بازیگری شد و با سریال آینه به شهرت رسید. فیلم شب بیستونهم شاخصترین اثر او در این سالهاست. او مدتی از بازیگری دور بود و در دهه ۸۰ و ۹۰ بار دیگر پرکار بود. شهرت دوباره گلچین به حضور در سریال بزنگاه، ساخته رضا عطاران است.
در میان افتخارات گلچین میتوان به این موارد اشاره کرد: برنده بهترین بازیگر نقش اول زن از چهاردهمین جشن دنیای تصویر برای سریال شاهگوش، برنده بهترین بازیگر۱۰ سال گذشته در برنامه سه ستاره شبکه در سال ۱۳۹۲، برنده بهترین بازیگر زن برنامه سه ستاره در سال ۱۳۹۴، برنده بهترین بازیگر نقش اول زن در جشنواره تلویزیونی جامجم برای سه دنگ سه دنگ و شمسالعماره.
گلچین در جان دادن به نقشهای جدی و کمدی صاحب تبحر است. او وقتی در جلد مادر سریالهای طنز میرود هم امضای منحصربهفرد خود را دارد.
*** فریبا کوثری / ۵۴ سال
دو فیلم و سه سریال در این دوران از زندگی خود بازی کرده است. فریبا کوثری در فیلم عشقولانس، ساخته محسن ماهینی نقش پررنگی نداشت. خود فیلم هم فاقد کیفیت است و از سوی مخاطبان تحویل گرفته نشد. او بهتازگی در فیلم شبانههای ورونیکا به کارگردانی مهدی صاحبی بازی کرده است. سریالهای پرگار شهرام شاهحسینی، بوی باران محمود معظمی و فوقسری مهدی فخیمزاده مجموعههایی هستند که کوثری در آنها حضور داشته است.
فریبا کوثری در سالهای اخیر گزیدهکار شده، اما به دلیل توانایی در بازیگری و سابقه خوب نزد مخاطب، این شانس را دارد که همچنان نقشهای متفاوت بازی کند.
این بازیگر در دهه ۸۰، هشت سریال و سه فیلم بازی کرد. در همین دوره بود که با سریالهای معصومیت ازدسترفته، بیگناهان، بیصدا فریاد کن، دلنوازان و مختارنامه به اوج شهرت رسید.
آنچه از فریبا کوثری بازیگری محبوب ساخته، سریالهایی است که بازی کرده. حضور مداوم روی آنتن باعث شده چهرهاش نزد غالب بینندهها آشنا باشد و به دلیل بازیهای روان و سادهاش محبوب طیف زیادی از مخاطبان باشد. در کارنامه خانم کوثری بیش از ۴۰ فیلم و سریال دیده میشود. فیلمهای در مسیر تندباد، دندان مار، پایان کودکی و … از جمله آثار شاخص اوست. تازهترین سریالی که با بازی فریبا کوثری دیدیم، پرگار است. او در این سریال نقش یک مادر که مدیر مدرسه است را بازی کرد. بازی خوب او جزو امتیازهای پرگار است. او در مقام مجری هم در چندسال اخیر زیاد در تلویزیون دیده شده است. اتفاقا در اجرا هم موفق عمل کرده و به دلیل صدای آرام و چهره مهربان محبوب طیف زیادی از مخاطبان شده است.
فریبا کوثری خیلی زود نقش مادر را پذیرفت و حالا جزو نامزدهای اصلی بازی در این نقش است.
*** ماهایا پطروسیان / ۵۱ سال
آخرین کاری که از ماهایا پطروسیان دیدهایم، فیلم سینمایی لسآنجلس تهران، ساخته تینا پاکروان است. این فیلم سال ۹۷ روی پرده رفت و پطروسیان در آن نقش دختری پرجنبوجوش را برعهده داشت. با این حساب، ماهایا پطروسیان تنها بازیگری از جمع بازیگران پرونده امروز هفت صبح است که بعد از ۵۰ سالگی بازی نکرده.
ماهایا پطروسیان بازیگری توانمند است که بارها خود را در فیلمهای مختلف اثبات کرده. اینکه چرا مدتی است گزیدهکار شده ربطی به استعداد بازیگری او ندارد. پطروسیان میتواند همچنان بازیگری مهم در سینمای ما باشد.
مسیر فعالیت ماهایا پطروسیان از نظر تعداد، یکنواخت بوده و دچار تغییر نشده است. او در دوران تحصیل در تئاترهای تجربی و دانشجویی بازی کرد و به تدریج وارد حیطه تئاترهای حرفهای شد. بازی را با «عشق و مرگ» ساخته زندهیاد محمدرضا اعلامی و در سال ۱۳۶۸ در سینما تجربه کرد که جای کار چندانی برای او نداشت. پرده آخر به کارگردانی واروژ کریممسیحی باعث شهرت پطروسیان شد. او با چنین پیشینهای وارد دهه ۷۰ شد و در این دهه ۱۱ فیلم بازی کرد و در دهه ۸۰ هم سهمش از سینما ۱۴ فیلم بود.
بازی خوب ماهایا پطروسیان در پرده آخر برایش سیمرغ مکمل بهترین بازیگر زن جشنواره فجر را به ارمغان آورد. این اتفاق سال ۶۹ رخ داد. بعد از آن، او با پیشنهادهای متنوع مواجه شد. فیلمهای ناصرالدینشاه آکتور سینما، دیگه چه خبر و هنرپیشه شاخصترین کارهای او در سالهای ابتدایی دوران بازیگری است.
ماهایا پطروسیان همچنان نقش شخصیتهایی را بازی میکند که از نظر سنی کوچکتر از سن واقعی او هستند. فیلمهای آخر او؛ یعنی مجرد ۴۰ ساله، خفهگی و لسآنجلس تهران از این موارد هستند. طبعا او را فعلا در قامت زن مسن نخواهیم دید.
*** نسرین مقانلو / ۵۲ سال
زنها فرشتهاند ۲ ساخته آرش معیریان، خون شد به کارگردانی مسعود کیمیایی و نیوکاسل ساخته محسن قصابیان فیلمهایی هستند که نسرین مقانلو طی دو سال اخیر در آنها بازی کرده است. شاخصترین سریال او «دل» منوچهر هادی است که تا چندی پیش در شبکه نمایش خانگی توزیع میشد. او در سریال کمدی افسانه هزارپایان هم بازی کرد و قرار است در سریال خانگی دادزن هم حضور داشته باشد.
نسرین مقانلو حالا در اوج پختگی است و میتواند نقشهای مهمی را ایفا کند. نمونه متاخرش بازی در فیلم «خون شد» مسعود کیمیایی است که توانست ایفاگر نقش یکی از شخصیتهای اصلی باشد. مقانلو جزو بازیگرانی است که همچنان با پیشنهادهای متنوع بازیگری مواجه است. هرچند برخی انتخابهای او مثل نیوکاسل جای دفاع ندارند، اما همین که در سینما و تلویزیون حضوری فعال دارد، نشانهای از تداوم موفقیت اوست.
در دهه ۸۰ مقانلو در ۱۴ فیلم و سریال بازی کرد. او در دهه ۷۰ وارد عرصه بازیگری شد، اما چندسالی به دلیل مهاجرت، از بازیگری دور بود.
تندیس بهترین بازیگر نقش دوم زن از هشتمین جشن خانه سینما برای فیلم مهمان مامان، ساخته داریوش مهرجویی مهمترین جایزهای است که مقانلو به دست آورده. بااینحال در کارنامه او فیلم و سریالهای تحسینشده زیادی دیده میشود. از جمله مسافری از هند و ساعت شنی که دومی در زمان پخش با واکنشهای زیادی مواجه بود. مقانلو در این سریال یکی از متفاوتترین نقشهای کارنامهاش را رقم زد. مختارنامه، حس سوم و سریال خانگی قلب یخی دیگر تجربیات موفق او در عرصه بازی در سریال است. فیلمهای نفوذی، سوپراستار و گناهکاران هم جزو آثار خوب کارنامه مقانلو محسوب میشوند.
کارنامه نسرین مقانلو افتوخیز محسوس نداشته است. او در یک مدار پیش آمده.
*** لعیا زنگنه / ۵۵ سال
چهار فیلم و شش سریال در دوران ۵۰ سالگی بازی کرده. این تعداد پروژه طی پنج سال رقم قابلتوجهی است و نشان از حضور لعیا زنگنه در سطح اول بازیگری میدهد. فیلمهای «این زن حقش را میخواهد» ساخته محسن توکلی و عشقولانس به کارگردانی محسن ماهینی برایش آورده چندانی به همراه نداشتند. زنگنه در قاتل اهلی مسعود کیمیایی اما یکی از نقشهای خوب کارنامهاش را تجربه کرد. این بازیگر در فیلم زنانی که با گرگها دویدند ساخته امیراطهر سهیلی هم بازی کرده که هنوز اکران عمومی نشده است.
سریالهای پشتبام تهران بهرنگ توفیقی، آرام میگیریم روحالله سهرابی، «پدر» بهرنگ توفیقی، برادرجان محمدرضا آهنج، کامیون مسعود اطیابی و آقازاده بهرنگ توفیقی آثاری هستند که زنگنه طی سالهای اخیر در آنها حضور داشته. به غیر از کامیون، بقیه سریالهای موفقی هستند. سال پیش لعیا زنگنه پس از ۲۷ سال دوری از تئاتر با نمایش اتینا به نویسندگی رسول کاهانی بار دیگر روی صحنه رفت.
آنچه مشخص است اینکه لعیا زنگنه همچنان بازیگری فعال خواهد بود.
زنگنه در دهه ۹۰ در ۱۰ فیلم و ۹ سریال بازی کرد.
چند نمایش حرفهای بازی کرد و بعد از آن مورد توجه حمید لبخنده برای سریال در پناه تو قرار گرفت. نقش مریم افشار در «در پناه تو» شهرتی فراوان برای لعیا زنگنه به همراه داشت. سریال بعدی لبخنده «در قلب من»، برای تکمیل شهرت زنگنه لازم بود، اما انتخابهای سینماییاش غالبا جای دفاع ندارند. کمی که گذشت دایره فیلمها و نقشهای بد او گسترده شد و او از نقطه اوج فاصله گرفت. زنگنه در دهه ۹۰ چند سریال بازی کرد که مورد توجه قرار گرفتند و موقعیت این بازیگر نزد مخاطب بهتر از پیش شد.
لعیا زنگنه از ۴۰ سالگی نقش مادر را بازی کرده است، اما نه مادران پابهسن گذاشته.