در عراق چه خبر است؟
روزنامه هفت صبح، مصطفی آرانی | به نظر نمیرسد اعتراضات در عراق تاثیری روی راهپیمایی اربعین داشته باشد. دو هفته مانده به اربعین حسینی و در شرایطی که حدود یک هفته است مشایه یا همان راهپیمایی اربعین از دورترین نقطه در عراق یعنی نواحی جنوبی مثل فاو یا بصره آغاز شده است، ظهور برخی از ناآرامیها در عراق باعث شده که علاوه بر پرسشهایی در خصوص وضعیت دولت عراق به عنوان مهمترین متحد استراتژیک ایران در میان همسایگان، سوالاتی هم در خصوص وضعیت راهپیمایی اربعین به وجود بیاید مخصوصا با توجه به اینکه دو نهاد رسمی (ستاد مرکزی اربعین و وزارت خارجه) از زائران خواستند که سفر خود به عراق را به تاخیر بیندازند. ماجرای این تظاهراتها را با توجه به راهپیمایی اربعین چگونه میتوان توضیح داد؟
* یک: اگر بخواهید ریشه اعتراضات را به درستی متوجه شوید باید به دو سه هفته قبل برگردید. وقتی که شبکه تلویزیونی الحره عراق که در واقع بازوی رسانهای وزارت خارجه آمریکا است (مثل رادیو فردا) گزارشی در خصوص فساد در نهاد مرجعیت در عراق پخش کرد. این گزارش با اعتراضات شدیدی مواجه شد و در نهایت دولت عراق فعالیت شبکه تلویزیونی الحره را به مدت سه ماه تعلیق کرد ولی فساد به یک کلیدواژه در فضای گفتمانی سیاسی عراق تبدیل شد.
پس از آن یک انفجار کم سابقه در نزدیکی شهر کربلا، به دلیل دیگری برای تظاهرات روزجمعه تبدیل شد. بعد از این انفجار، عبدالوهاب الساعدی، فرمانده نیروهای ضد تروریسم عراق که به خاطر رشادتهایی که از خود در جریان عملیات آزادسازی موصل نشان داده بود؛ محبوبیتی در میان مردم داشت برکنار شد. این موضوع توسط بخشهایی از جامعه عراق به عنوان یک اقدام به نفع حشدالشعبی و به ضرر اهل سنت تفسیر شد.
* دو: در گام سوم و در حالی که اردن یک ماه است درگیر اعتصاب معلمان است و مصر حدود دو هفته است با اعتراضاتی دست و پنجه نرم میکند و درست یک روز بعد از آغاز اعتراضات در بیروت علیه دولت سعدالحریری، با توجه به سرایتپذیری بالای تحولات اجتماعی و سیاسی در کشورهای عربی، اعتراضاتی در عراق آغاز شد که البته با برخورد نیروهای امنیتی در همان روز اول (سهشنبه) با دوکشته روبهرو شد و در روز چهارشنبه و پنجشنبه وضع وخیم شد.
* سه: مجموع این تحولات باعث میشود که ناظر بیرونی، به این نتیجه برسد که اگرچه مسایلی مثل عدم دسترسی به خدمات اساسی مثل آب یا برق، بیکاری به خصوص در میان جوانان و فساد مطالبات درستی در عراق است اما نباید از برخی تلاشهای سیاسی و رسانهای در آستانه اربعین نیز گذشت.
برای اینکه معنای واقعی این تلاشها را درک کنید فقط در نظر بگیرید که دیروز در میانه این بلوا، بی.بی.سی به ادعای خود نتیجه تحقیقاتی را منتشر کرد که نشان میداد روحانیون عراقی در کار ازدواج موقت دختران نوجوان نقش دارند. خبرهایی که میتوان آن را هم راستا با شایعه بسته شدن کنسولگری عراق در مشهد در دو روز گذشته، حمله به دو دیپلمات عراقی در این شهر و نیز دو حمله به توریستهای عراقی باز هم به مرکزیت مشهد تفسیر کرد.
* چهار: حال سوال این است که آیا مجموع این شرایط تاثیری روی راهپیمایی اربعین خواهد گذاشت؟ به نظر نمیرسد. شواهد نشان میدهد که مسئولان ایرانی حداکثر احتیاط خود را برای تامین امنیت جانی زائران صورت دادند و به همین خاطر مرز خسروی که به بغداد ختم میشود و از میان مراکز سنینشین عراق میگذرد را بستهاند. با این حال روند حرکت زائران از سه گذرگاه دیگر (چذابه، مهران و شلمچه) عادی است.
معترضان نیز عملا اعتراضی علیه راهپیمایی اربعین ندارند و مسئله آنها اعتراض علیه دولت است. در عین حال سخنرانی نخست وزیر عراق، حمایت آیتالله سیستانی از معترضان و جمعی دیگر از شخصیتهای شیعی مثل صدر و حکیم میتواند در روزهای آینده جو را آرام کند و به این ترتیب بعید است که این ناآرامیها به راهپیمایی آسیبی وارد کند.