درس‌هایی برای سرمایه‌گذاران خرد و خام
روزنامه هفت صبح، آرش پورابراهیمی | جوان بیست و چند ساله هلندی در حالی‌که پشت میز یکی از رستوران‌های شهر لاهه هلند در ساحل دریای شمال نشسته تلفن همراهش را از جیب در می‌آورد تا ارزش سهام شرکت‌های مختلف در بازار بورس نیویورک را بررسی کند. سپس اپلیکیشن ردیت را باز می‌کند تا به آخرین شایعات مربوط به «میم استاک» (Meme Stock) نگاهی بیاندازد. در همان حال که نگاهش به صفحه نمایشگر است برای دیگران که سر میز شام نشسته‌اند، شرح می‌دهد که صرفا سهام شرکت‌هایی را می‌خرد که با آنها آشنایی دارد و بر اساس شناختی که از هر شرکت دارد می‌تواند روند ارزش سهام آن شرکت را پیش‌بینی کند.
خانم چهل و چند ساله‌ای که سر میز حاضر است و به عنوان برنامه‌نویس در یک شرکت مربوط به فناوری رباتیک کار می‌کند در تایید این «استراتژی» سرمایه‌گذاری می‌گوید که اتفاقا او هم بیشتر سبد سهامش را به سهام همان شرکتی اختصاص می‌دهد که در آن مشغول به کار است. تا همین‌جا این دو سرمایه‌گذار خرد دو اشتباه اساسی و البته بسیار متداول در بازارهای سهام را مرتکب شده‌اند.
پول درآوردن به‌وسیله خرید و فروش سهام بر اساس اطلاعات عمومی حداقل در تئوری امکان‌پذیر نیست به این دلیل که آن اطلاعات عمومی همین حالا هم در قیمت سهام بازتاب یافته‌اند و هر اطلاعات جدیدی هم خیلی سریع (چند دقیقه) اثرش را روی قیمت نشان خواهد داد. شاید مثالی از بازار مسکن، بهتر بتواند این پدیده را شرح دهد.
برای مثال تصور کنید که دولت سیزدهم در ایران در اولین روز کاری‌اش اعلام کند که تا فروردین سال ۱۴۰۲ پایتخت را به شهر کرمان منتقل خواهد کرد به طوری‌که دفاتر مرکزی وزارتخانه‌ها و ادارات دولتی به کرمان منتقل خواهند شد. این اطلاعات عمومی است و همه از آن خبر دارند. قاعدتا انتظار می‌رود که انتقال کارمندان دولت به کرمان روی قیمت مسکن در این شهر تاثیرگذار باشد.
اما آیا قیمت مسکن در کرمان تا فروردین ۱۴۰۲ ثابت می‌ماند و درست با آغاز کار وزارتخانه‌ها در کرمان افزایش می‌یابد یا اینکه اعلام این خبر به تنهایی قیمت‌ها را افزایش می‌دهد؟ در واقع تاثیر این اطلاعات جدید درباره بازار مسکن در کرمان از روز اعلام خبر در بازار مسکن کرمان قابل مشاهده خواهد بود.
به طور مشابه، در بازار سهام هم هر اطلاعات تازه‌ای همان موقع در قیمت بازتاب می‌یابد. در نتیجه یک سرمایه‌گذار خرد نمی‌تواند بر اساس شناخت نسبی‌اش از یک شرکت انتظار داشته باشد که بتواند در بازار سهام سود خوبی کسب کند. فروشندگان سهام همچون خریداران به اطلاعات عمومی درباره یک شرکت دسترسی دارند.
اما اینکه شما در یک شرکت کار کنید و سهام همان شرکت را بخرید هم اشتباهی است که می‌تواند برایتان گران تمام شود، به این خاطر که اگر شرکت ناگهان با بحران مواجه شود، شما ممکن است هم شغلتان را از دست بدهید و هم در بازار سهام زیان شدیدی را متحمل شوید.
مجموعه رنگارنگی از وبسایت‌ها و اپلیکیشن‌ها تقریبا در سرتاسر جهان افراد را به سرمایه‌گذاری در بازار سهام تشویق می‌کنند.
حالا می‌توان تقریبا در هر نقطه‌ای از جهان بود (قاعدتا این فعلا شامل حال ایران نمی‌شود) و از طریق تلفن همراه با کمیسیون‌های ناچیز در بازار سهام آمریکا سرمایه‌گذاری کرد. برای این اپلیکیشن‌ها هم اهمیتی ندارد که آیا این سرمایه‌گذاران خرد با اصول اولیه سرمایه‌گذاری آشنایی دارند یا خیر. اتفاقا کاملا برعکس به کاربران تلقین می‌کنند که آنها هم توانایی سرمایه‌گذاری و پول در آوردن از بازار سهام را دارند و اگر وارد خرید و فروش‌های روزانه نشوند از بازاری پر سود جا مانده‌اند. اما خب سرمایه‌گذاران خرد تازه‌وارد هم بالاخره درس‌های مربوط به بازار را خواهند آموخت.
