دردسرهای بی‌پایان پزشکان
روزنامه هفت صبح | با وجود مخالفت جامعه پزشکی امروز قرار است طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی در صحن مجلس بررسی شود.
اوایل مردادماه بود که خبر امضای ۸۶نماینده برای طرح دو فوریتی «افزایش صددرصدی ظرفیت‌های پزشکی و انتقال به داخل دانشجویان علوم پزشکی در صورت داشتن شرایط» منتشر شد. در همان زمان، این خبر سروصدای زیادی به پا کرد و جامعه پزشکی که در شوک الزام نصب کارتخوان‌ها بودند، با خبر بهت‌آور جدیدی رو‌به‌رو شدند و برخی آن‌ها این طرح را به قبولی فرزند برخی مسئولان در رشته پزشکی، رویای پولدار شدن آقازاده‌ها و مافیای کنکور مرتبط دانستند که در تلاش هستند تا برخی دانشجویان را از خارج کشور برای تحصیل پزشکی به ایران بازگردانند!
مجلسی‌ها اما می‌گفتند بسیاری از مشکلات پزشکی کشور به این دلیل است که سرانه تعداد پزشکان نسبت به تعداد جمعیت کم است و بنابراین باید تعداد پزشکان را در کشور افزایش دهیم تا انحصار از جامعه پزشکی برداشته شود. پزشکان در آن زمان با ارائه آمارهای مختلف با تمام قوا وارد میدان شدند گفتند نه تنها پزشک کم نداریم بلکه زیاد هم هست! در این ماجرا برخلاف ماجرای کارتخوان‌ها، سازمان نظام پزشکی و وزارت بهداشت پشت سر پزشکان درآمدند و با افزایش ظرفیت پزشکی مخالفت کردند.
با وجود همه این مخالفت‌ها اما امروز مجلسی‌ها قرار است طرح دو فوریتی افزایش ظرفیت رشته‌های پزشکی را تصویب کنند و برخی‌ها می‌گویند با این عجله‌ای که مجلسی‌ها دارند شاید این طرح حتی به مهر همین امسال برسد! گزارش هفت‌صبح از دلایل مخالفان و موافقان این طرح را بخوانید.
*** مخالفان افزایش ظرفیت چه می‌گویند؟
* یک: سعید نمکی وزیر بهداشت با بیان اینکه مخالف طرح افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی هستیم،گفت: «باید توجه داشت که افزایش ظرفیت پذیرش علوم پزشکی باری بر دوش مراکز درمانی می‌گذارد که نتیجه نامطلوبی برای نظام سلامت، سیاسی و اجتماعی کشور به دنبال خواهد داشت.»
او درباره مسئله کمبود پزشک به ویژه در مناطق محروم نیز گفته:«کمبود پزشک ناشی از توزیع نامناسب فارغ‌التحصیلان رشته پزشکی در کشور است و اکنون بسیاری از پزشکان در کشور بیکار هستند و باید با برنامه‌ریزی‌های دقیق‌تر تلاش کنیم تا مشوق‌های مختلف ماندگاری پزشکان را در مناطق محروم افزایش دهیم.
تا دو الی سه سال آینده پزشکان زیادی فارغ‌التحصیل خواهند شد و مشکل کمبود پزشک در مناطق محروم برطرف می‌شود؛ اگر وزارت بهداشت تشخیص بدهد ظرفیت پذیرش نیرو‌های بومی را افزایش خواهد داد اما در شرایط کنونی افزایش ظرفیت پذیرش پزشکی به خیر و صلاح کشور نیست.»
* دو: محمدرضا ظفرقندی رئیس سازمان نظام پزشکی با اشاره به سرانه پزشک در ایران و مقایسه آن با سایر کشور‌ها گفت: «آمار پزشکان ایرانی در مقایسه با کشورهای همسایه خودمان، نسبت قابل قبولی دارد و حتی بالاتر از بعضی از کشورهای پیشرفته است، به ازای هر هزار نفر جمعیت الان ۱/۷۴ پزشک داریم در حالی که این نسبت در کشورهای عربستان ۱/۴، چین ۰/۷، سنگاپور ۰/۷ و کانادا ۱/۹ است.
باید توجه داشت که وقتی به ورودی پزشکی نگاه کنیم، خروجی هفت سال بعد حاصل می‌شود، در سال ۸۸ دانشجویان پزشکی ما حدوداً ۲۲هزار نفر بودند، اکنون ۵۵هزار دانشجوی پزشکی داریم و رشد ۱۲۰درصدی در آمار دانشجوی پزشکی را شاهد هستیم؛ افزایش ظرفیت پزشکی یک اقدام کارشناسی و علمی نیست علاوه بر آن زیرساخت‌های آماده نداریم، طبیعتاً افزایش کمیت در شرایطی که خوابگاه، استاد، بیمارستان و فضای آموزشی لازم وجود ندارد به کاهش کیفیت و استاندارد‌ها منجر می‌شود.
متاسفانه اکنون با مهاجرت پزشکان رو‌به‌رو هستیم چراکه شرایط مناسب نیست، باید قدر جامعه پزشکی دانسته شود اما هر روز یک طرح غیرکارشناسی یا یک جنجال مطرح می‌شود، نمی‌دانم طرح افزایش ظرفیت جامعه پزشکی چرا باید به صورت دو فوریتی مطرح شود، در حالی که طرح دو فوریتی یک طرح اورژانسی است، در صورتی که این طرح نیازمند کار کارشناسی است و کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و وزارت بهداشت با این طرح مخالف هستند.»
*** موافقان افزایش ظرفیت چه می‌گویند؟
* یک: سلمان خدادادی عضو کمیسیون اجتماعی مجلس می‌گوید: «یکی از خلأ‌هایی که در کشور حس می‌شود، کمبود متخصص و فوق تخصص در مناطق دور افتاده است و مردم برای دسترسی به برخی تخصص‌ها به شدت مشکل دارند. در برخی مناطق مردم برای نوبت‌گیری از متخصص، باید چند ماه در انتظار بمانند و برخی پزشکان برای ویزیت بیماران سنگ‌اندازی کرده و از پذیرش بیماران امتناع می‌کنند.
در مورد ظرفیت پزشکی در طول سال‌های گذشته کمی متعصبانه برخورد می‌شود و نیاز‌های جامعه دیده نشده است.عضو کمیسیون اجتماعی مجلس شورای اسلامی اظهار کرد: در آذربایجان شرقی تعداد جراحان قلب انگشت شمار است و بیماران برای وقت جراحی باید چند ماه در انتظار بمانند اما با افزایش ظرفیت می‌توان این مشکلات را برطرف کرد.»
* دو: برخی دیگر از کارشناسان به آمارها و سرانه‌های جهانی نگاه کرده و آن را با ایران مقایسه می‌کنند. این دسته از کارشناسان می‌گویند: «سرانه پزشک در ایران ۱۱ به ازای هر ۱۰۰۰۰ نفر است اما این شاخص در بسیاری از کشورهای پیشرو در حوزه سلامت عموماً بین ۳۰ تا ۴۰ پزشک است. همچنین وضعیت سرانه پزشک در ایران در مقایسه با کشورهای منطقه هم مناسب نیست. به نحوی که از بین ۲۵کشور آسیای میانه و غرب آسیا، ایران در جایگاه بیستم از نظر سرانه پزشک و پایین‌تر از کشورهایی همچون سوریه، تاجیکستان، قرقیزستان، ارمنستان، ازبکستان و حتی فلسطین قرار دارد.
وضعیت ایران در مورد شاخص سرانه پزشکان متخصص به مراتب فاجعه‌بارتر است. در حالی که کشورهای پیشرو در حوزه سلامت بیش از ۱۵پزشک متخصص به ازای ۱۰۰۰۰ نفر دارد، این شاخص در ایران ۵ است. وضعیت بازار سایر گروه‌های پزشکی همچون دندانپزشکی و داروسازی نیز به همین ترتیب است. در صورتی که سرانه دندانپزشک در کشورهای پیشرو بالای ۶۰ به ازای صدهزار نفر است، این شاخص در ایران ۳۳ است.
کمبود پزشک در ایران باعث به وجود آمدن بازار انحصاری در ارائه خدمات سلامت به خصوص خدمات تخصصی و منشأ بسیاری از مفاسد و ناکارآمدی‌ها از جمله کاهش کیفیت خدمات درمانی و افزایش خطاهای پزشکی، قیمت بالا، صف طولانی انتظار برای دریافت خدمات، رفتار نامناسب برخی پزشکان با بیماران، زیرمیزی و همچنین توزیع نامتوازن پزشک در کشور و بی‌عدالتی در دسترسی به خدمات است.»
