درباره یک ایراد اساسی برنامه دورهمی
روزنامه هفت صبح، احمد رنجبر | برنامه «دورهمی» قرار است با تغییرات اساسی از سرگرفته شود. این خبری است که چندی پیش مهران مدیری در برنامه‌اش اعلام کرد اما نگفته این اتفاق کی رقم می‌خورد. عجالتا یکی از ایرادهای اساسی فصل چهارم «دورهمی» به میزانسن گفت‌وگو با مهمان برمی‌گردد. موقعیتی که مهمان مقابل مجری قرار می‌گیرد به گونه‌ای است که او را در موضع ضعف و مجری را در موضع قدرت نشان می‌دهد. چگونه؟ این گزارش را بخوانید.
*** مورد اول| موقعیت مجری و مهمان
همانطور که می‌دانید در سری چهارم برنامه «دورهمی» یک میز به دکور اضافه شده و مقابل مهران مدیری قرار گرفته است. یک صندلی چرمی کمی آن طرف‌تر برای نشستن مهمان قرار دارد. این الگویی است که طراحان دورهمی از «لیت نایت تاک شو» های معروف دنیا گرفته‌اند. در این برنامه‌ها شاید در نگاه اول اینطور برداشت شود که مجری برتری ظاهری نسبت به مهمان دارد. دو اتفاق این ذهنیت را از بین می‌برد؛یکی رفتارهای خودمانی مجری است که مثلا گاه و بی گاه روی میز خم می‌شود (کاری که جیمی فلن زیاد انجام می‌دهد) .
این رفتار نوعی کرنش مقابل مهمان تعبیر می‌شود. اتفاق دیگر به موقعیت مجری و مهمان برمی‌گردد که فاصله بین‌شان اندک است. نزدیک بودن به هم باعث از بین رفتن حس رئیس و مرئوسی می‌شود. اولا مهران مدیری مقابل مهمان اکت بدنی ندارد (ایرادی هم از این منظر به او وارد نیست). از آن طرف فاصله‌اش با مهمان زیاد است. گاهی خود مدیری از وجود میز و این میزانسن معذب به نظر می‌رسد. به همین خاطر است که مقابل برخی مهمان‌ها دست را روی دست می‌گذارد و لحنش رسمی و توام با ادب است. نمونه‌اش گفت‌وگو با سعید سهیلی.
*** مورد دوم| وضعیت صندلی مهمان
صندلی «دورهمی» به گونه‌ای است که مهمان روی آن راحت به‌نظر نمی‌رسد. اگر مهمان بخواهد تکیه کند باید قدی بلند داشته باشد و گرنه پایش به زمین نمی‌رسد ! دلیل این که برخی مهمان‌ها از جمله مسعود فراستی، ژیلا صادقی، محمد رضا شریفی نیا و … را لبه صندلی دیده‌ایم به همین خاطر است. حتی بعضی مهمان‌ها ایراد صندلی را به مدیری متذکر شده‌اند مثل سیما تیرانداز. آن‌ها بر عکس مدیری، میزی مقابل خود ندارند تا مشکل صندلی را با کمک آن برطرف کنند.
*** مورد سوم| ایجاد یک شائبه
چنین موقعیتی در «دورهمی» یک شائبه ایجاد می‌کند؛ مهران مدیری می‌خواهد مهمان خود را در موقعیت ضعف قرار دهد! این شائبه وقتی جدی می‌شود که می‌دانیم یکی از ارکان جذابیت برنامه‌ای مثل «دورهمی» به یکه تازی مجری و مچ گیری‌های او از مهمان برمی‌گردد. مقابل مدیری یک میز قرار دارد که می‌تواند دستش را روی آن قرار دهد، هر جور راحت است پاهای خود را تنظیم کند و …
مهمان اما فاقد این آزادی عمل است و طبیعی است که مقابل مجری معذب باشد. حتی اگر بپذیریم این میزانسن به شکل اتفاقی شکل گرفته و مدیری دنبال هدفی از چنین موقعیتی نیست، نمی‌توان آن را به عنوان یک نقطه ضعف نادیده گرفت. مگر در یک برنامه نباید در وهله اول مهمان راحت باشد؟
*** مورد چهارم| میزانسن سه فصل گذشته
مرور موقعیت گفت‌وگوی مهران مدیری با مهمان‌ها در دوره‌های گذشته نشان می‌دهد، در طراحی بیش از همه بر راحت بودن مهمان تاکید وجود داشته است. در فصل یک مهران مدیری روی یک مبل تک نفره می‌نشست و مبلی سه نفره به مهمان اختصاص داشت. این اتفاق در فصل بعد هم تکرار شد؛ با این تفاوت که رنگ مبل تغییر کرد. در فصل سه دو مبل تک نفره یشمی رنگ برای مهمان و مجری تعیبه شده بود. یعنی موقعیت آن‌ها کاملا برابر بود.
***مورد پنجم| قیاس با نمونه‌های خارجی
«دورهمی» از برنامه‌های «گفت‌وگو محور آخر شب» ( Late-night talk show ) الگو گرفته است. نمونه‌های مطرح این برنامه‌ها را مجریان شاخصی چون الن دی‌جنرس ، جیمی فلن و جیمی کیمل اجرا می‌کنند. موقعیت الن با مهمان برابر است؛ دو مجری دیگر اما پشت میز قرار گرفته‌اند. اشاره کردیم رفتارهای مجری به همراه فاصله نزدیک باعث می‌شود از میز حس برتری مجری استنباط نشود.
مهم‌تر این که صندلی مهمان در این دو برنامه چیزی شبیه کاناپه است. مهمان با هر قد و اندازه‌ای روی آن جا می‌شود و معذب نیست. از دسته‌های آن هم برای راحت بودن بیشتر استفاده می‌کند… «دورهمی» حتی پیش از ورود به سری جدید باید فکری برای تغییر صندلی مهمان بکند.
