درباره زبان بدن خوانندگانی که آنها را می‌شناسیم
روزنامه هفت صبح، بهنام مظاهری | اگر به عنوان هنرجو به کلاس آواز بروید، اولین چیزی که به شما آموزش می‌دهند طریقه درست نشستن یا درست ایستادن هنگام خواندن است. چیزی شبیه قانون صکادرات که از اولین اصول در یادگیری رانندگی است. خواننده‌ها هنگام خواندن ارتباط قوی‌ای با بدن خود دارند و کوچک‌ترین اسپاسم‌ها یا تغییر فرم بدن می‌تواند تاثیر زیادی در خواندن شما داشته باشد و این چیزی است که استاد در اولین جلسه آواز به شما یاد می‌دهد.
اما این ابتدای ماجراست و پس از مدتی خواننده، بسته به شخصیت و کاراکتری که دارد، زبان بدن خود را هنگام آواز پیدا می‌کند. زبانی که مثل اثر انگشت تنها و تنها متعلق به خود اوست. حتما الان یاد همان خواننده لس‌آنجلسی افتادید که شانه‌هایش به لرزش می‌افتد و مدام مچاله و باز می‌شود. یا آن یکی که تکان‌های سرش هنگام خواندن دیگر از آهنگ‌هایش هم معروف‌تر است. این هفته به زبان بدن خواننده‌های داخل ایران می‌پردازیم و چند نفری را مورد بررسی قرار می‌دهیم. از چه کسی شروع کنیم؟
همایون شجریان: معمولا در اجراهای زنده می‌نشیند. کاملا مشخص است که اصول ابتدایی درست در ذهنش حک شده. هنگام خواندن تنها سرش کمی تکان می‌خورد و اگر روی صندلی نشسته باشد با پای راستش ریتم را نگه می‌دارد. هنگام خواندن نتهای بالا تکان‌هایش بیشتر نمی‌شود و در عوض رگ‌های گردنش متورم می‌شود و صورتش هم کمی سرخ.
با این حال محال است وقتی نتهای بالا را می‌خواند دهانش از حد عادی بیشتر باز شود. نکته‌ای که تنها برخی خوانندگان سنتی آن را رعایت می‌کنند و در اصول آواز‌خوانی ایرانی رعایت می‌شود. در گذشته خوانندگان وقتی برای شاهان می‌خواندند نباید دهان‌شان بیش از حد باز می‌شد و این کار به نوعی بی‌احترامی محسوب می‌شد. همایون از معدود خوانندگانی است که بالاترین نت‌ها را تقریبا با دهان بسته می‌خواند.
علیرضا قربانی: عجیب‌ترین زبان بدن را دارد. قربانی هنگام خواندن مثل خط‌کش صاف می‌ایستد و با صلابت می‌خواند. در اجراهای نشسته‌اش هم آنچنان قائم می‌نشیند که زاویه مهره‌های کمرش با زمین فیکس، ۹۰ درجه است. پاهایش اصلا تکان نمی‌خورد و بدنش هیچ تنش یا لرزشی ندارد. او هم هنگام خواندن نتهای بالا عضلات فکش را طوری فیکس می‌کند که دهانش بیشتر از معمول باز نشود.
در اجراهای زنده‌ای که از او دیدم گاهی تقریبا دو ساعتی را در همین وضعیت ثابت می‌خواند. احساس در صدایش موج می‌زند اما بدنش شق و رق و بدون کوچک‌ترین حرکت است. طوری که می‌شود به عنوان اصول درست نشستن و ایستادن در جلسات اول آموزش خوانندگی از فیلم اجرای زنده قربانی به عنوان فکت استفاده کرد و از روی او یاد گرفت که چطور بایستیم.
قربانی در نتهای بالا تنها با انگشتان دستش حرف می‌زند و گویی با حرکت انگشتانش روی پیانوی مجازی نت‌ها را پیدا می‌کند و در کمتر از ثانیه‌ای به آوایی زیبا تبدیل می‌کند. حامی: بین خواننده‌های پاپ جزو معدود افرادی است که در بدنش تنش دیده نمی‌شود. معمولا ایستاده و با دست‌هایی باز می‌خواند.
گویی تمام انرژی‌اش در عضلات صورتش جمع می‌شود و نقطه اتکای صوت صدایش بعد از حنجره در عضلات فک و صورت است. به لب‌هایش وقت خواندن دقت کنید که واژه‌ها و آوا‌ها به درست‌ترین شکل ممکن خارج می‌شوند و به نظر می‌رسد حامی روی پرتاب یا خارج کردن درست کلمه‌ها حساسیت زیادی دارد.
سیروان خسروی: در اجراهایش معمولا ایستاده می‌خواند و اگر ایستاده باشد پایه میکروفون یار صمیمی‌اش است. دست‌هایش محکم روی میکروفون و پایه قرار می‌گیرد و پاهایش را معمولا کمی باز می‌کند. صدایش را کمپرس شده بیرون می‌دهد و کمی گردنش را موقع خواندن کج می‌کند.
فیزیکش را هنگام اجرا حفظ می‌کند و خمودگی و کج و راست شدن بیش از حد در اجرایش نیست. عضلات صورتش هم حسی کمتر یا بیشتر از معنی کلماتی که می‌خواند را بیرون نمی‌دهند اما در اجراهای سیروان پایه میکروفون نقطه اتکا و اعتماد به نفس او است و رابط تخلیه عصبی‌اش در خواندن سه‌پایه است.
کاوه آفاق: هیجان بالایی در اجراهایش دارد و این هیجان را با راه رفتن، دویدن، پریدن و اکت‌های خاص خودش تخلیه می‌کند. چه با پایه و چه بی‌پایه میکروفون به نظر می‌رسد ترجیح آفاق این باشد که هیچ وقت در حد امکان نشسته نخواند. در اجراهایش مثل بچه‌های پرتحرک یک جا بند نیست و مدام در حال تعامل با نوازنده‌های روی صحنه و مخاطبان حاضر در سالن است.
نمی‌تواند روی استیج بماند و گاهی بین تماشاچی‌ها می‌آید و انرژی‌اش را با آنها به اشتراک می‌گذارد. آفاق اکت خوبی هم دارد و معمولا هنگام خواندن مثل یک بازیگر تئاتر موزیکال است. خوب می‌داند چطور سالن را به دست بگیرد و ستاره شب کنسرت باشد.
پی‌نوشت: در شماره‌های آینده و لا‌به‌لای مطالب سعی می‌کنیم زبان بدن چند خواننده معروف دیگر را هم بررسی کنیم.
