داغ قوانین عجیب روی دل راننده‌های تاکسی
روزنامه هفت صبح | راننده‌های خطی و گردشی تاکسی‌های شهری نباید طلاق بگیرند، باید مراقب سنشان باشند و جزئیاتی دیگر که اغلب ما خبر نداریم. اغلب راننده‌های تاکسی از چند مسئله شاکی هستند که همه ما از آنها خبر داریم؛ از روش اعتراضی مسافران به بالا رفتن کرایه‌ها که با کوبیدن در ماشین همراه است تا بحران پول خرد که حتی بازار سیاه خرید و فروش پول خرد را بین راننده‌ها راه انداخته است اما با مراجعه به آیین نامه‌ها و قوانین رانندگی تاکسی شهری و البته نشستن پای درد دل راننده‌ها می‌بینیم که آنها با مسائل عجیب و غریب دیگری هم دست به گریبان هستند.
*** بین طلاق و تاکسی یکی را انتخاب کن
یکی از قوانینی که برای خیلی از راننده‌های تاکسی مشکل درست می‌کند شرط متاهل بودن است. شاید اگر ما این شرط را روی کاغذ ببینیم خیلی به پیچیدگی‌هایی که ممکن است برای راننده‌ها به وجود بیاورد پی نبریم اما گویا همینطور که آمار طلاق بالا می‌رود این موضوع برای راننده‌ها داستان‌های زیادی درست می‌کند.
علی اکبر که راننده یکی از خطوط مرکز شهر است در مورد این موضوع می‌گوید: «راننده‌ها باید هر سال برای تمدید مجوز کارشان به تاکسیرانی مراجعه کنند و هر بار هم باید مدارکشان را ببرند. یکی از این مدارک هم اصل شناسنامه به همراه کپی تمام صفحات است. برای اینکه مسئول مربوطه از متاهل بودن راننده اطمینان کامل حاصل کند وگرنه کارنامه‌اش تمدید نمی‌شود. برای همین هم خیلی از بچه‌ها جدا شدن از همسرشان را ثبت نمی‌کنند. بعضی‌ها هم برای ثبت طلاق از شناسنامه المثنی استفاده می‌کنند و شناسنامه قبلی که اسم همسرشان در آن وجود دارد ارائه می‌کنند.»
او در جواب اینکه آیا این قاعده در مورد فوت همسر هم صدق می‌کند یا نه، می‌گوید: «تا جایی که می‌دانم فرقی نمی‌کند که راننده به چه دلیل مجرد شده باشد اما این را هم می‌دانم که در مورد راننده‌هایی که سنشان بالاست و همسرشان فوت شده سختگیری نمی‌شود اما جوان‌تر‌ها را اذیت می‌کنند. این را مطمئنم که تا همین چند سال پیش اگر کسی همسرش فوت می‌کرد دیگر جواز تاکسی گردشی به او نمی‌دادند و تا زمانی که متاهل محسوب نمی‌شد در بهترین حالت باید به خط بر می‌گشت و به عنوان تاکسی خطی کارش را ادامه می‌داد، متاسفانه این اتفاق در مورد یکی از دوست هایم افتاد.»
*** حواست به سنت باشد
طبق آیین نامه اعطای مجوز تاکسیرانی کسی که تقاضای مجوز می‌کند باید بین ۲۳ تا ۵۰ سال سن داشته باشد. اینطور که راننده‌های سن و سال دار می‌گویند برای آنها که قدیمی هستند خیلی سختگیری نمی‌شود اما برای تازه وارد‌ها اصلا ممکن نیست. این را یکی از راننده‌های خطی میدان آزادی توضیح می‌دهد و می‌گوید:
«رانندگی برای خیلی‌ها شغل زمان بازنشستگی است اما اغلب نمی‌دانند که اگر بعد از ۵۰ سالگی تاکسی بخرند و درخواست مجوز کنند با درخواستشان موافقت نمی‌شود برای همین هم خیلی‌ها مجوز را به نام کس دیگری می‌گیرند مثلا پسرشان، برادرشان و… که این هم می‌تواند برایشان مشکل ایجاد کند. یکی از راننده‌های قدیمی‌خط ما که مجوزش به نام برادرش بود با فوت ناگهانی برادرش و ادعای ورثه او حسابی به مشکل خورد.»
او از مشکلات دیگری که همین محدودیت سن برایشان ایجاد می‌کند، می‌گوید: «هر سال که یک راننده برای تمدید کارنامه‌اش اقدام می‌کند انگار اولین بار است که درخواست می‌دهد اما اغلب به راننده‌هایی که مجوزشان قدیمی است سخت نمی‌گیرند با این حال مسئله سن مشکل دیگری هم ایجاد کرده یعنی مسئله بیمه.
سازمان بیمه تامین اجتماعی به خاطر همین مسئله تا همین الان زیر بار بیمه کردن راننده‌های بالای ۵۰سال نمی‌رود و این خیلی برای راننده‌ها سخت است، خیلی از آنها اصلا مدتی که از بیمه‌شان می‌گذرد به‌درد بازنشستگی نمی‌خورد. کلا مسئله بیمه راننده‌ها یک موضوع خیلی پیچیده است و هر چند وقت یک‌بار مشکلی در این رابطه درست می‌شود اما این یکی از قدیمی‌ترین مشکل‌هاست و گویا قرار نیست حل شود.»
*** برگرد از اول
تا قبل از اینکه تصمیم به جمع‌آوری تاکسی‌های گردشی و تبدیل آنها به انواع دیگری از تاکسی گرفته شود، دست پیدا کردن به مجوز تاکسی گردشی کار هرکسی نبود در واقع اغلب کسانی که به این مجوز دست پیدا می‌کردند یا یک سری شرایط ویژه داشتند یا جزو قدیمی‌های تاکسیرانی بودند و بعد از سال‌ها کار روی خط می‌توانستند مجوز تاکسی گردشی بگیرند اما وقتی تصمیم به فروش تاکسی و خط می‌گرفتند انگار نه انگار که آنها توانسته‌اند این همه راه را طی کنند.
کسی که تاکسی را از آنها می‌خرید باید برمی‌گشت و کارش را از همان تاکسی خطی شروع می‌کرد. این موضوع هم برای راننده‌ها گران تمام می‌شد چون دست پیدا کردن به مجوز تاکسی گردشی برایشان یکجور سرمایه بود که راحت به دست نیامده بود؛ سرمایه‌ای که با بازنشستگی راننده و فروش تاکسی دود می‌شد به هوا می‌رفت. حالا هم با تبدیل شدن تدریجی تاکسی‌های گردشی به انواع دیگر تاکسی، همین قاعده پابرجاست.
*** سلامت کامل، شرط رانندگی
در آیین نامه تاکسیرانی آمده که راننده باید از سلامت کامل جسمی و روحی برخوردار باشد و این اغلب به معنی بسته بودن مسیر برای راننده‌های معلول است. در حالی که بسیاری از معلولان مخصوصا کسانی که به ضایعه‌های نخاعی دچار شده‌اند می‌توانند گواهینامه بگیرند و با ایجاد تغییرات فنی در خودرو به راحتی رانندگی کنند اما با وجود چنین قانونی در تاکسیرانی عملا رانندگی تاکسی که می‌تواند شغل مناسبی برای بعضی از معلولان محسوب شود به کلی از روی میز برداشته می‌شود.
