جنگ ماسک‌ها
روزنامه هفت صبح | خبرهایی که از گوشه و کنار جهان می‌رسند نشان می‌دهند که فقط ما در ایران با مشکلی به نام کمبود و گرانی ماسک مواجه نیستیم.حجم خبرهای منفی زیاد است. اینکه ماسک و ژل ضدعفونی کمیاب شده و می‌شنویم بعضی صدها هزار و میلیون‌ها ماسک احتکار کرده‌اند خبر غم‌انگیزی است اما خب بقیه دنیا را هم نگاه کنیم. الان در لندن هنوز کرونا آنچنان شیوع پیدا نکرده قیمت ماسک ۳ تا ۴ برابر شده. اکثر کشورهای اروپایی مشکل کمبود ماسک و ژل ضدعفونی دارند. در ایتالیا که مردم فروشگاه‌ها را هم خالی کردند. یک دانشجوی ایرانی در هلند به هفت‌صبح می‌گوید عده‌ای رفتند کل ماسک‌های موجود در انبار بیمارستانی که او کار می‌کند را سرقت کردند.
حالا ما اینجا با آب و تاب می‌نویسیم سلطان ماسک دستگیر شد، ایرادی هم ندارد اما به این هم حواسمان باشد در هلند کار به ماسک دزدی رسیده. این کمبود اقلام بهداشتی تا حدودی طبیعی است. به طور ناگهانی تقاضا بالا رفته و تا بیاید تعادل عرضه و تقاضا برقرار شود یک مقدار زمان لازم است. بزرگترین کارخانه تولیدکننده ماسک در دنیا با ظرفیت ۲۰میلیون ماسک در روز گفته که الان با ۵۰ تا ۶۰ میلیون تقاضای ماسک در روز فقط در خود چین مواجه شده. در کل اینکه بهتر است به جای مشغول شدن به جنگ و‌یس و ماسک به آرامش خودمان و اطرافیانمان کمک کنیم.
طی روزهای گذشته که ترس از ابتلا به کرونا در جان همه افتاده، در حالی که هنوز نمی‌دانیم بالاخره ماسک زدن کار مفید و خوبی هست یا نه، جواب اغلب داروخانه‌ها و فروشگاه‌ها به درخواست خرید ماسک منفی است،چرا؟ چون انبارها خالی هستند. اینطور که کاربران در شبکه‌های اجتماعی گزارش می‌کنند اگر هم جایی ماسک داشته باشد به قیمتی عجیب و غریب می‌فروشد. البته فروشگاه‌های اینترنتی، داروخانه‌های بزرگ دولتی و خانه‌های بهداشت ممکن است در ساعات اولیه صبح که محصول به دستشان رسیده و هنوز تمام نشده، دست رد به سینه خریداران نگران نزنند. اینطور که رسانه‌های خارجی و ایرانیان ساکن کشورهای اروپایی تعریف می‌کنند، وضعیت کشورهای دیگر هم چندان از ما بهتر نیست و معلوم است کمبود ماسک به بحرانی عالم گیر تبدیل شده است.
*** افزایش بیشتر از هشت برابری قیمت
اینطور که بررسی قیمت ماسک در سایت آمازون نشان می‌دهد، طی روزهای گذشته قیمت نوع پیشرفته‌ای از این محصول در بزرگترین فروشگاه اینترنتی جهان از ۹ دلار به ۸۴ دلار رسیده است. خبرنگار AFP هم در توئیتی نوشته که توانسته در داروخانه‌ای در مرکز لندن یک عدد ماسک را به قیمت ٣.٢۵ پوند (معادل ۶۵ هزار تومان) بخرد! اینطور که اهالی لندن پای پست او کامنت گذاشته‌اند، قبلا قیمت ماسک در داروخانه‌های این شهر کمتر از یک پوند بوده است.
یکی از آنها نوشته که به بیماری ریوی مبتلاست و قبلا بسته‌های پنج تایی ماسک سه لایه را به قیمت یک پوند خریداری می‌کرده. عده زیادی هم نوشته‌اند که حتی با همین قیمت‌های نجومی هم نمی‌توانند ماسک پیدا کنند. اهالی دیگر کشورها هم زیر این توئیت حرف‌های مشابهی زده‌اند. اینطور که معلوم است تا الان در کشورهای آلمان، کانادا، آمریکا، فرانسه و ایتالیا گزارش‌های زیادی درباره کمبود ماسک و گرانی عجیب و غریب آن گزارش شده است.
اوضاع در کشورهای شرقی هم چندان خوب نیست. یکی دو روز پیش شبکه خبری راشاتودی روسیه هم ویدئویی از درگیری خیابانی چند نفر منتشر کرده و مدعی شده که این ویدئو مربوط به دعوا بر سر ماسک در ژاپن است. دانشجوی یکی از دانشگاه‌های پزشکی هلند هم به هفت صبح می‌گوید انبار بیمارستانی که در آن کار می‌کند مورد سرقت قرار گرفته و دزدها فقط ماسک دزدیده‌اند تا جایی که دانشگاه برای جلوگیری از سرقت ماسک‌های مصرفی در بیمارستان و آزمایشگاه از پلیس کمک خواسته است.
از آن طرف بازار خبرهایی که به دستگیری افراد مختلف که مشغول احتکار ماسک بوده‌اند، نه فقط در ایران که در کشورهای دیگر هم داغ است. مثلا دیروز یک خبرگزاری فرانسوی گزارش داد که مردی را با محموله بزرگی از ماسک دستگیر کرده‌اند. او ادعا کرده که چون ماسک کمیاب شده، با دزدیدن این ماسک‌ها از انبار یک کارخانه می‌خواسته به اهالی روستایش ماسک برساند.
*** چرا ماسک نیست؟
برای خیلی‌ها جواب این سوال که چرا ماسک اینقدر کمیاب شده روشن است: احتکار و خرید گسترده. این موضوع را مسئولان کشورهای مختلف هم تایید کرده‌اند. سخنگوی وزارت بهداشت خودمان هم دو روز پیش گفت: «وقتی یک موج ناگهانی، نامتعارف و تقاضای کاذب از هر کالا و سرویس یا خدماتی ایجاد شود، بازار تحت تاثیر قرار می‌گیرد.
در ۲۴ روز اخیر، به اندازه مصرف چند سال مواد ضد عفونی کننده و ماسک عرضه و خریداری شده است. همچنین در این بین، افراد سودجو و منفعت طلب نیز سوداگرانه با موضوع برخورد و اقدام به احتکار، گرانفروشی و رفتارهای نابهنجار می‌کنند. البته همه ماجرای کمبود ماسک و مواد بهداشتی سوداگری نیست و بخشی از آن به دلیل خرید گسترده مردم است که امکان جبران آن در مدت کوتاه وجود نداشته است.»
با این وجود عده‌ای درگیری شدید کشوری مانند چین را با موضوع کرونا دلیل اصلی می‌دانند مثلا تایم دیروز در گزارشی نوشت که چین به عنوان اصلی‌ترین تولیدکننده ماسک در جهان، حالا خودش چنان به ماسک‌های تولیدی خودش نیاز دارد که دیگر نمی‌تواند بازار کشورهای دیگر را تامین کند. این روزنامه نوشت:«بزرگترین تولیدکننده ماسک در دنیا با ظرفیت تولید روزانه ٢٠میلیون ماسک، این روزها با درخواست روزانه بین ۵٠ تا ۶٠میلیون ماسک در داخل مواجه شده است.»
این موضوع باعث شده در کشور چین شرکت‌هایی که تولیدات غیرمرتبط با محصولات بهداشتی داشته‌اند هم وارد میدان تولید ماسک شوند. مثلا شرکت فاکسکان چین که تولیدکننده قطعات الکترونیکی است، اعلام کرده که بخشی از امکانات تولیدی خود را به ساخت ماسک پزشکی اختصاص می‌دهد تا به کاهش کمبود موجود کمک کند. مدیران شرکت گفته‌اند که هدف شرکت این است که تا پایان ماه جاری میلادی روزانه دو میلیون ماسک در کارخانه خود در منطقه شنزن تولید کند. فاکسکان که بزرگترین شرکت تولیدکننده قطعات الکترونیکی در دنیاست، علاوه بر تولید آی‌فون، سازنده قطعات برای آی‌پد، کیندل (کتابخوان) آمازون و پلی‌استیشن سونی است.
یک کارخانه چینی وابسته به شرکت خودروسازی آمریکایی جنرال موتورز هم گفته است که بخشی از ظرفیت تولید خود را به ساخت ماسک پزشکی اختصاص می‌دهد.پس چندان عجیب نیست که نه تنها نتواند به کشورهایی که تاکنون به آنها ماسک می‌فرستاد، کمک کند بلکه خودش هم باید از بقیه کشورها ماسک بگیرد.» چین حتی در برهه‌ای که هنوز سر و کله کرونا در ایران پیدا نشده بود، از ما هم یک محموله سه میلیونی ماسک دریافت کرد که سر و صدای زیادی هم به راه انداخت.
*** خودمان تولید می‌کنیم؟
حالا که بزرگترین تولیدکننده ماسک در جهان خودش دست به دامن واردات شده است و جهان را با کمبود ماسک و افزایش قیمت سرسام‌آور آن مواجه کرده برای خیلی از کشورها چاره‌ای غیر از تولید داخلی نمانده است. ایران هم از این قاعده مستثنا نیست. اینطور که مسئولان می‌گویند با درخواست وزارت بهداشت و با دستور وزارت صنعت، معدن و تجارت بسیاری از تولیدی‌هایی که وابستگی دولتی داشته‌اند، تولید اقلام دیگر را متوقف کرده‌اند و فقط ماسک تولید می‌کنند.
اینطور که کیوان گردان، مدیرکل دفتر صنایع برق و الکترونیک وزارت صنعت، معدن و تجارت گفته، مجموعه این تلاش‌ها باعث شده که ظرفیت تولید ماسک در داخل کشور به یک و نیم میلیون عدد در روز برسد. البته از حرف‌های او اینطور بر می‌آید که این کار چندان هم آسان نبوده است. گردان در مورد مشکلات تولیدکننده‌های ماسک گفته:«عمده مشکلات این واحدها تامین انرژی، مواد اولیه، اجزا و قطعات تولید و همچنین نیروی انسانی است.»
شاید تولید روزانه یک و نیم میلیون ماسک به نظرتان زیاد و کافی باشد اما گزارش‌های کمبود ماسک که از شهرهای مختلف می‌رسد نشان می‌دهد که یا تمام این ماسک‌ها در مراکز بهداشتی توزیع نمی‌شوند یا میل مردم به خرید بسیار بیشتر از این حرف‌هاست. برای همین هم سخنگوی وزارت بهداشت قول داده که این وزارتخانه طی روزهای آینده هر طور شده کمبود ماسک در شهرهای مختلف را جبران کند. البته او هر بار تاکید می‌کند که استفاده از ماسک برای تمام مردم و در همه جا اصلا ضروری نیست.
