جزئیات پرتاب دومین ماهواره نظامی ایران به فضا
روزنامه هفت صبح | یک: نور۲ اولین ماهواره‌ای بوده که ایران توانسته به مدار ۵۰۰ کیلومتری زمین بفرستد. اهمیت این مدار ۵۰۰ کیلومتری در چیست؟ هرچه ماهواره‌ها فاصله بیشتری از زمین داشته باشند، دیگر خبری از اصطکاک‌های جوی نیست و این ماهواره می‌تواند بیشتر در فضا بماند. پس نور۲ در مقایسه با ماهواره‌های قبلی ایرانی می‌تواند بیشتر عمر کند.
دو: اگر سررشته کمی هم از فضا و جو و ماهواره داشته باشید ممکن است سوال کنید که در دنیا ماهواره‌های زیادی هستند که به مدت زیادی در محورهای پایین‌تر قرار داشتند ولی سقوط نکردند؛ پس چرا برای اینکه ماهواره‌هایمان سقوط نکند نیاز داریم بیشتر از زمین دور شویم؟ جواب سوال شما در پیش‌ران‌های ماهواره است. ماهواره‌هایی که در محورهای نزدیک زمین قرار دارند اما سقوط نمی‌کنند، پیشران دارند ولی ماهواره‌های ما پیشران ندارند. برای همین بهتر است ماهواره‌بر، آنها را به‌جایی ببرد که اصطکاک کمتری باشد و احتمال سقوط و انفجار کمتر شود.
سه: حالا اصلا چرا نیاز داریم که ماهواره‌ها مدت زمان بیشتری در فضا بمانند؟ فرض کنید که شما هزینه زیادی برای ساخت یک ماشین کرده‌اید؛ اینکه یک سال از ماشین خود استفاده کنید بهتر است یا شش ماه؟ بنابراین هرچه ماهواره‌ها بیشتر در جو بمانند برای ما دستاورد بیشتری خواهند داشت.
چهار: این ماهواره نور۲ چه خصوصیاتی داشته؟ چیزی که از نور۲ می‌دانیم این است که با سرعت ۷٫۶ کیلومتر بر ثانیه حرکت کرده و در ۴۸۰ ثانیه توانسته به مدار ۵۰۰ کیلومتری برسد.
پنج: چرا به آن نور۲ می‌گویند؟ نیروی هوا فضای سپاه اردیبهشت سال گذشته ماهواره نور۱ را به سمت جو پرتاب کرد و در مدار ۴۲۵ کیلومتری زمین قرار گرفت که هنوز هم فعال است و دارد دور زمین می‌چرخد. نور۱ در واقع اولین ماهواره نظامی ایران بود که پرتاب آن حساسیت‌های بین‌المللی زیادی هم به‌دنبال داشت. به گفته مقامات سپاه، نور۱ تاکنون ۱۰ هزار بار دور زمین چرخیده و پیش‌بینی می‌شود تا یک سال دیگر در فضا بماند.
شش: فرق نور۲ و ۱ در چیست؟ اطلاعات زیادی از نور۱ نیست اما مسئولان می‌گویند که ماهواره نور ۲ ارتقا‌یافته ماهواره «نور۱» است. با توجه به اینکه نور۱ تقریبا ۲۱ماه در فضا باقی مانده و یک سال دیگر هم پیش‌بینی می‌شود در جو بماند، احتمال دارد که عمر نور۲ در جو بیشتر از سه سال بشود.
هفت: ماموریت این ماهواره‌های نور چیست؟ به گفته فرمانده فضایی سپاه این ماهواره با ماموریت سنجشی و شناسایی به فضا پرتاب شده است. ولی اگر درباره کاربرد آن سوال‌های جزئی‌تری دارید، باید گفت که نه فقط ما بلکه در همه دنیا معمولا اطلاعات کمی از ماهواره‌های نظامی وجود دارد. ولی خلاصه‌اش را بخواهید، اینطور که اداره هوافضای سپاه گفته اطلاعات به‌دست آمده از این ماهواره در حوزه‌های عمومی و دفاعی کاربرد دارد و امکان شناسایی و رصد پدیده‌های محیطی و بلایای طبیعی از ارتفاع ۵۰۰ کیلومتری زمین با این ماهواره فراهم می‌شود.
هشت: آیا ماهواره‌های ایران فقط نظامی هستند؟ نه. ما ماهواره‌های علمی هم داشته‌ایم که همگی با برنامه‌ریزی سازمان فضایی ایران و گروه فضایی وزارت دفاع ساخته می‌شدند. این ماهواره‌ها از سال ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۹ با ماهواره‌بری به اسم سفیر به فضا ارسال می‌شدند ولی با توجه به محدودیت «سفیر» هیچ وقت نتوانستیم از مدار ۳۷۵ کیلومتری زمین بالاتر برویم؛ بالاتر هم توضیح دادیم که احتمال سقوط و سوخته شدن این ماهواره‌ها در ارتفاع پایین جو بیشتر بود.
در نتیجه ماهواره‌بر سفیر تعطیل و طراحی و ساخت ماهواره‌بر «سیمرغ» در اوج تحریم‌ها شروع به‌کار کرد. سال ۱۳۹۹ ماهواره‌بر سیمرغ قرار بود ماهواره‌هایی که دانشگاه امیرکبیر و شریف ساخته بودند به فضا ببرد اما با اینکه پرتاب موفقیت‌آمیزی داشت، هر دو بار با فاصله بسیار کمی، نتوانستند ماهواره‌های علمی ما را به فضا تزریق کنند. اینطور شد که در حالی‌که پرتاب دو ماهواره‌بر قبلی را وزارت دفاع برنامه‌ریزی کرده بود و با وساطت وزارت ارتباطات توسط دو محفل دانشگاهی ساخته شده بود ، برای اولین‌بار سال گذشته سپاه وارد شد و برنامه‌ریزی برای ساخت ماهواره‌بر قاصد را شروع کرد.
۹ : قاصد چیست؟ ماهواره‌بر چیزی شبیه به یک تاکسی است که ماهواره را به جو می‌رساند. ماهواره‌برهای سپاه قاصد نام دارند. فرق قاصد با بقیه در این است که معمولا محموله‌ای که با خود به فضا می‌برند سبک‌تر و کم‌حجم از ماهواره‌برهای دیگر بوده، ولی محدودیتی که قاصد در حمل ماهواره‌های سنگین دارد، برای آن نقطه ضعف محسوب نمی‌شود.
به‌خاطر اینکه به‌زودی قرار است ماهواره‌هایی با وزن سبک‌تر و کارایی بیشتری هم درست شود که این مشکل را حل خواهد کرد. به همین دلیل اتفاقا تاکید نیروی هوافضای سپاه بر استفاده مجدد از قاصد می‌تواند نشان دهد که دنبال برنامه‌ریزی برای ساخت ماهواره‌های سبک‌تر در سال‌های آینده است. یعنی ماهواره‌ای سبک‌تر از نور که قاصد بتواند آن را در فاصله‌ای دورتر از زمین به فضا پرتاب کند.
