جایگاه‌داران سوخت عصبانی می‌شوند
روزنامه هفت صبح، فرید عطارزاده | در این گیر و دار کرونا و کنکور و مجلس و اتفاقات دیگر، سازمان امور مالیاتی بخشنامه‌ای را منتشر کرده که همه را شوکه کرد. این خبر با عنوان «تمام جایگاه‌های سوخت از امسال مشمول مالیات بر ارزش افزوده هستند» منتشر شد که در آن آمده: «تمامی جایگاه‌داران سوخت با هر حجم از فروش یا درآمد که به موجب فراخوان‌های قبلی برای دریافت مالیات بر ارزش افزوده فراخوان نشده‌اند، مشمول این قانون از ابتدای ۹۹ هستند.»
این خبر چند نکته مهم دارد که از چشم رسانه‌ها پنهان مانده است. اصولا مالیات بر ارزش افزوده از خریدار گرفته می‌شود و نه فروشنده. آیا جایگاه‌داران باید هزینه مالیات بر ارزش افزوده را روی قیمت بنزین اضافه کنند؟ در این صورت سرنوشت قیمت تکلیفی بنزین که باید هر لیتر ۱۵۰۰تومان به فروش برسد، چه می‌شود؟ آیا برای این موضوع فکری شده یا قرار است از جایگاه‌داران این هزینه گرفته شود؟
یعنی جایگاه‌داران باید از سود خود کم کنند؟ نکته عجیب دیگر آن است که در این بخشنامه گفته شده، باید مالیات بر ارزش افزوده سه‌ماه اول امسال نیز هرچه سریع‌تر توسط جایگاه‌داران پرداخت شود! در این گزارش از ز‌وایای مختلف به این موضوع پرداخته‌ایم و با رئیس هیات‌مدیره کانون سراسری جایگاه‌داران سوخت کشور گفت‌وگو کردیم.
*** چند نکته به زبان ساده
* یک: بهتر است اول از همه بدانید که سود جایگاه‌های سوخت چگونه محاسبه می‌شود و به‌دست می‌آید. جایگاه‌داران در ازای خرید هر لیتر بنزین، مبلغ ۱۰۰تومان به‌عنوان کارمزد دریافت می‌کنند. یعنی وقتی یک جایگاه‌دار مثلا ۳۰هزار لیتر بنزین خریداری می‌کند، به جای ۴۵میلیون(لیتری ۱۵۰۰تومان)، ۴۲میلیون تومان به دولت پرداخت می‌کند.
*دو: مالیات بر ارزش افزوده مالیاتی است که در طول فرایند تولید و خدمات، از محل تولید تا فروش کالا به مشتری نهایی، مرحله به مرحله اخذ می‌شود. مالیات برارزش افزوده برای مصرف طراحی شده است که مصرف‌کنندگان آن را در زمان خرید خود می‌پردازند که این مالیات توسط فروشندگان جمع‌آوری شده و از این طریق در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می‌گیرد.
این مالیات به‌صورت غیر تصاعدی در این زنجیره قرار دارد: واردات، تولید، توزیع و مصرف که نهایتا مصرف‌کنندگان پرداخت‌کننده آن هستند. در این مالیات، نباید مالیاتی توسط تولیدکنندگان پرداخت شود و فقط باید مصرف‌کننده نهایی این مالیات را بپردازد؛ بنابراین تولیدکنندگان، پرداخت و مالیاتی که بابت خرید مواد اولیه و سایر کالاها انجام داده‌اند، از خریداران دریافت کرده و ما‌به‌التفاوت را به دولت پرداخت می‌کنند.
* سه: در آیین‌نامه اجرایی بند (الف) تبصره (۱۴) ماده واحده قانون بودجه سال ۱۳۹۹ کل کشور آمده: «پرداخت هزینه خدمات جایگاه‌های سوخت(بنزین، نفت گاز، نفت سفید، سوخت هوایی وگاز طبیعی فشرده(CNG)) به روش حق‌العمل بوده و مبالغ حق‌العمل جایگاه‌ها از محل فروش توسط جایگاه‌های عرضه سوخت برداشت می‌شود.
پرداخت عوارض و مالیات بر ارزش افزوده خدمات جایگاه‌ها به ماخذ ارزش خدمات آنها، برعهده جایگاه‌های یادشده بوده و سازمان امور مالیاتی کشور موظف است، مبالغ را از طریق جایگاه‌های مذکور دریافت نماید. میزان هزینه خدمات(حق‌العمل) جایگاه‌های مذکور توسط کارگروهی متشکل از وزارت نفت، سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف کنندگان و سازمان(برنامه و بودجه کشور) تعیین و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.»
* چهار: درحال حاضر مالیات ارزش افزوده شش‌درصد است و عوارض نیز سه‌درصد. یعنی جمعا ۹درصد باید به‌عنوان مالیات بر ارزش افزوده توسط مصرف‌کنندگان برای خرید هر کالایی پرداخت شود.
*** ماجرای مالیات بر ارزش افزوده جایگاه‌داران
حالا ببینیم ماجرا از چه قرار است و دلیل عصبانیت جایگاه‌داران سوخت چیست. در این رابطه با همایون صالحی، رئیس هیات‌مدیره کانون سراسری جایگاه‌داران سوخت کشور گفت‌وگو کردیم که بخش‌هایی از آن را می‌خوانید:
* یک: براساس مصوبه مجلس و قانون بودجه سال ۱۳۹۹، قرار شد از اول امسال حق‌الزحمه جایگاه‌داران در قالب حق‌العمل و هزینه خدماتشان، دریافت از مصرف‌کننده باشد. پیرو این لایحه و تبصره مجلس، هیات وزیران جلسه‌ای را برگزار کرد و در آن کارگروهی را مشخص کرد که حق‌الزحمه جایگاه‌داران را در سال ۱۳۹۹ تعیین کند. این کارگروه متشکل بود از سازمان حمایت، برنامه و بودجه و سازمان پخش و پالایش.
* دو: پس از مذاکرات طولانی، ماه گذشته بود که هیات وزیران مصوبه‌ای داشتند که طبق آن هم قرار شد نرخ جدید کارمزد جایگاه‌داران تعیین شود و هم نرخ مالیات بر ارزش افزوده که با یکدیگر تناسب داشته باشد. در‌واقع مصوبه به‌گونه‌ای بود که گفته شد، نرخ کارمزد و دریافتی جایگاه‌داران به میزانی افزایش پیدا کند که جایگاه‌داران بتوانند خودشان مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند و دیگر نیازی به افزایش قیمت بنزین و پرداخت این ۹درصد از سوی مصرف‌کنندگان نباشد.
* سه: حالا سازمان امور مالیاتی فهرست جدید اصناف و مشاغلی که باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند، اعلام کرده که جایگاه‌های سوخت نیز شامل آن هستند اما از سوی دیگر هیچ‌گونه افزایش درآمد و یا کارمزدی برای ما پیش‌بینی نشده است.
* چهار: یعنی جایگاه‌داران باید ۹درصد از مالیات بر ارزش افزوده را از جیب خود پرداخت کرده و از سود فروششان کاسته شود. تازه آن‌هم پس از گذشت چهارماه از سال به ما ابلاغ شده که باید ماه‌های قبل را هم پرداخت کنیم.
* پنج: این در حالی است که نرخ کارمزد جدید جایگاه‌داران مشخص نشده است و ما باید همان لیتری ۱۰۰تومان را به‌عنوان کارمزد دریافت کنیم.
* شش: این نکته را اضافه کنم که جایگاه‌های سوخت حقوقی قبلا مشمول پرداخت مالیات بر ارزش افزوده شده بودند اما حالا در این بخشنامه جدید، جایگاه‌های سوخت حقیقی نیز شامل آن شده‌اند.
* هفت: برای ما خیلی عجیب است درحالی‌که چهارماه از سال گذشته تازه این دستورالعمل را صادر کرده‌اند که شامل ماه‌های قبل هم می‌شود. همانطور که می‌دانید مالیات بر ارزش افزوده به‌صورت فصلی محاسبه می‌شود. یعنی اگر بخواهیم طبق قوانین سازمان امور مالیاتی پیش برویم، نه تنها باید مالیات بر ارزش افزوده سه‌ماه گذشته را پرداخت کنیم بلکه به‌دلیل دیرکرد در پرداخت نیز باید جریمه هم بدهیم!
* هشت: شما فقط یک صنف دیگر معرفی کنید که فروشنده باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کند. وقتی به رستوران می‌روید، مالیات بر ارزش افزوده از شما گرفته می‌شود یا حتی وقتی که شیر و ماست هم خریداری می‌کنید، روی آن نوشته شده قیمت با احتساب مالیات بر ارزش افزوده.
* ۹: درحال حاضر دو راه وجود دارد. یا باید اجازه بدهند که مالیات بر ارزش افزوده را از مصرف‌کنندگان بگیریم و یا کارمزد جایگاه‌داران را افزایش دهند. در مصوبه مجلس به‌صراحت این نکته آمده که مالیات بر ارزش افزوده را مصرف‌کنندگان بنزین باید پرداخت کنند.
*۱۰: هم مجلس و هم هیات دولت در مصوبه خود به صراحت ذکر کرده‌اند که این ۹درصد باید از مصرف‌کنندگان دریافت شود اما حالا به‌صورت شفاهی به ما گفته‌اند، به‌هیچ‌عنوان حق ندارید این رقم را روی قیمت بنزین بیاورید، باید آن را از درآمد خودمان پرداخت کنیم. نمی‌دانیم چرا در زمان تصویب این قانون که برای چندماه گذشته است، این موضوع را پیش‌بینی نکرده بودند که افزایش قیمت بنزین ممکن است باعث التهاب جامعه شود و گفتند مالیات بر ارزش افزوده را مصرف‌کننده بدهد اما حالا که بر مرحله عمل رسیده، می‌گویند جایگاه‌داران پرداخت کنند.
*** یک گره پیچیده
با اطلاعاتی که به‌دست آوردیم، می‌توان متوجه شد که گره مشکلات چیست. از یک‌سو سازمان امور مالیاتی اصرار دارد که طبق قانون بودجه، جایگاه‌های سوخت باید مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت کنند. از سوی دیگر در قانون بودجه سال ۱۳۹۹ مقرر شده که جایگاه‌داران سوخت باید مالیات بر ارزش افزوده را از مصرف‌کنندگان بگیرند. از اینجا به بعد کار اما با یک مشکل بزرگ رو‌به‌رو می‌شویم. دولت با توجه به شرایط فعلی اقتصادی کشور اجازه نمی‌دهد که قیمت سوخت به اندازه همان ۹درصد نیز افزایش داشته باشد.
از سوی دیگر سازمان امور مالیاتی هم می‌گوید، به این ماجراها کاری ندارد و طبق قانون باید جایگاه‌داران مالیات بر ارزش افزوده خود را پرداخت کنند. در این شرایط، جایگاه‌داران حق ندارند مالیات بر ارزش افزوده را پرداخت نکنند و همچنین حق هم ندارند که آن را از مشتری بگیرند. درنتیجه باید خودشان از درآمدشان آن را پرداخت کنند. قرار بوده این گپ و فاصله از طریق افزایش کارمزد جایگاه‌داران(از لیتری ۱۰۰تومان به لیتری ۱۵۰ تا ۲۰۰تومان) جبران شود که هنوز این اتفاق رخ نداده است.
