تکرار تجربه تلخ دارا یکم برای پالایش
روزنامه هفت صبح، احمدرضا نجفی | نماد پالایش با ۴۰روز تاخیر بالاخره بازگشایی شد. بیش از دو ماه از پایان پذیره‌نویسی واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پالایشی یکم با نماد پالایش می‌گذرد. در این صندوق سهام باقیمانده دولت در شرکت‌های پالایش نفت اصفهان، بندرعباس، تهران و تبریز با تخفیف ۳۰درصدی به مردم عرضه شد و با این وجود، بازدهی چندانی برای سرمایه‌گذاران نداشت. طوری که حتی تلاش‌ها برای بازگشایی سبزرنگ این نماد نتوانست چندان شرایط خوبی برای صندوق پالایش رقم بزند.
هرچند روز اول این صندوق سبزرنگ و با رشد هشت درصدی بازگشایی شد اما در ادامه به روند نزولی افتاد. تجربه‌ای که سهامداران بورس در روزهای اول بازگشایی دارا یکم داشتند و حالا انگار همان روزها در حال تکرار است. با این تفاوت که دارا یکم با بازدهی سه برابری بازگشایی شد اما پالایش بعد از دو ماه و ۱۰روز توقف و همچنین تخفیف ۳۰درصدی دولت، هشت درصد سود نصیب سرمایه‌گذاران کرد.
*** انقلاب در گروه پالایشگاه‌ها
انتشار پیام ناظر بازار درباره آغاز معاملات صندوق ETF پالایش یکم کافی بود تا شاهد افزایش چشمگیر تقاضا برای خرید سهام گروه پالایش باشیم. نمادهای شپنا، شتران، شبندر و شبریز در روز سه‌شنبه هفته گذشته عموما روند نزولی داشتند و معاملات آنها با کاهش سه درصدی قیمت نسبت به روز گذشته در جریان بود اما به محض انتشار خبر بازگشایی نماد پالایش، در عرض چند دقیقه شاهد تشکیل صف خرید در نماد شرکت‌های پالایشگاهی بودیم.
اتفاقی که باعث شد ارزش NAV واحدهای صندوق پالایش همان روز اول افزایش پیدا کند. هرچند در روز دوم نمادهای پایه این صندوق پشت پالایش را خالی کردند. روز چهارشنبه گروه فرآورده‌های نفتی سراسر قرمز رنگ بود و هر چهار نماد شپنا، شبندر، شتران و شبریز با صف فروش روبه‌رو شدند. این اتفاق باعث شد ریزش هشت درصدی قیمت واحدهای صندوق سرمایه‌گذاری پالایش در روز چهارشنبه رقم بخورد.
*** تلاش برای یک بازگشایی سبزرنگ نتیجه داد
پالایش با ضرر بازگشایی نمی‌شود. جمله‌ای که تکلیف سهامداران صندوق ETF پالایشی یکم را روشن کرد و نشان داد مسئولان صندوق پالایش و همچنین سازمان بورس تمام تلاش خود را به کار می‌گیرند تا پالایش با رنگ سبز به تابلو بیاید. احتمالا همین مورد باعث تاخیر ۴۰روزه در بازگشایی این نماد بود. آخرین روز شهریورماه مهلت پذیره‌نویسی واحدهای صندوق پالایش به پایان رسید و قرار بود یک ماه بعد از آن، یعنی اول آبان‌ماه شاهد بازگشایی نماد پالایش باشیم.
اما این مورد تازه همین هفته گذشته و در ۱۱ آذرماه اتفاق افتاد. ارزش NAV هر واحد صندوق پالایش در اولین روز بازگشایی، حدود ۱۰هزار و ۸۰۰تومان محاسبه شد اما هجوم خریداران باعث شد نهایتا قیمت هر واحد صندوق پالایش ۱۳هزار تومان شود. اولین معاملات این صندوق با سود ۳۰درصدی برای سهامداران همراه بود و نهایتا قیمت پایانی واحدها روی رقم ۱۱هزار و ۳۷۴تومان قرار گرفت. با این حساب سرمایه‌گذاران این صندوق بعد از گذشت دو ماه حدود ۱۳درصد سود کردند؛ البته سود واقعی آنها در روز اول هشت درصد بود.
روز دوم شرایط به کلی متفاوت بود. با ریزش قیمت سهام نمادهای شپنا، شبندر، شتران و شبریز در روز چهارشنبه، ارزش NAV هر واحد صندوق پالایش از ۱۰هزار و ۸۰۰ به ۱۰هزار و ۴۵۰تومان کاهش پیدا کرد. فشار عرضه در نماد پالایش باعث شد قیمت واحدها حتی از ارزش واقعی آنها کمتر شود و در آخرین معاملات با ریزش ۹درصدی به ۱۰هزار و ۳۵۰تومان برسد. هرچند قیمت پایانی واحدها در محدوده ۱۰هزار و ۶۰۰تومان متوقف شد و این یعنی سرمایه‌گذاران صندوق پالایش همچنان سود شش درصدی را در کارنامه خود دارند.
*** منتظر نوسانات بیشتر باشید
صندوق پالایش راه درازی در پیش دارد. بدون بازارگردان، طبیعتا این راه سخت و دشوار خواهد بود. تقریبا مشابه اتفاقی که برای دارا یکم افتاد. صندوق ETF دارا یکم متشکل از سهام پنج بانک و بیمه دولتی اردیبهشت‌ماه در بورس پذیره‌نویسی شد و معاملات آن با یک هفته تاخیر در هفتم تیرماه آغاز شد.
قیمت هر واحد دارا یکم ۲۱هزار و ۳۵۰تومان بود که نشان می‌دهد این صندوق در روز اول حدود ۱۳۰درصد بازدهی نصیب سرمایه‌گذاران کرد. خرید واحدها بدون توجه به ارزش آنها، باعث شد اختلاف چشمگیری بین ارزش NAV و قیمت دارا یکم به وجود بیاید. طوری که یک هفته بعد قیمت هر واحد دارا یکم با وجود ارزش ۲۶هزار تومانی تا ۳۴هزار تومان افزایش پیدا کرد. این یعنی بازدهی ۳٫۴برابری نصیب سرمایه‌گذاران دارا یکم شده بود. این پایان ماجرا نیست.
صندوق‌های ETF دارا یکم و پالایش بازارگردان ندارند و این یعنی نمی‌توان انتظار داشت قیمت واحدها با ارزش واقعی آنها برابر باشد. همین موضوع کافی بود تا سقوط دارا یکم آغاز شود. قیمت واحدها بعد از چند روز از ۳۴هزار به ۲۶هزار تومان کاهش پیدا کرد و از آن روز به بعد هیچ‌موقع قیمت دارا یکم به سطح ارزش NAV نرسید. قیمت هر واحد دارا یکم در آخرین روز معاملات حدود ۲۰هزار و ۱۰۰تومان بود و این در حالی است که هر واحد دارا یکم ۲۵هزار و ۷۳۰تومان می‌ارزد.
در حال حاضر دارا یکم ۲۲درصد زیر قیمت معامله می‌شود. تقریبا به همان اندازه‌ای که دولت به خریداران دارا یکم تخفیف داده بود. تخفیف فروش سهام بانک‌های ملت، صادرات و تجارت و بیمه‌های البرز و اتکایی امین ۲۵درصد در نظر گرفته شده بود. بعید نیست این اتفاق برای پالایش هم بیفتد. ارزش واقعی هر واحد پالایش در حال حاضر ۱۰هزار و ۳۰۰تومان است و دولت برای فروش آن تخفیف ۳۰درصدی در نظر گرفته بود.
با روند نزولی نمادهای پالایشگاهی و همچنین صندوق پالایش، بعید نیست قیمت هر واحد این صندوق به کمتر از ۱۰هزار تومان برسد و بازدهی خریداران واحدها را منفی کند. در دوره پذیره‌نویسی صندوق ETF پالایش، هر کس می‌توانست بر اساس کد ملی خود، تا سقف پنج میلیون تومان یعنی ۵۰۰واحد سرمایه‌گذاری صندوق پالایش بخرد. این سقف برای کسانی که پیش از آن در پذیره‌نویسی دارا یکم شرکت کرده و ۲۰۰واحد دارا یکم خریده بودند، سه میلیون تومان معادل ۳۰۰واحد پالایش بود.
