توسکا شاخ به شاخ با استارتاپ‌ها
روزنامه هفت صبح، رضا جمیلی | بازتاب منفی مخالفت رئیس صدا و سیما با پیشنهاد رئیس‌جمهور. انتشار فیلم مخالفت رئیس صداوسیما با پیشنهاد رئیس‌جمهور درباره تبلیغ رایگان شرکت‌های اینترنتی در جلسه ستاد ملی مبارزه با کرونا، در شبکه‌های اجتماعی، زنجیره‌ای از واکنش انتقادی کاربران فضای مجازی و صاحبان استارتاپ‌ها را در پی داشته که هنوز هم ادامه دارد.
در جلسه‌‌ای که به‌منظور بررسی جزئیات طرح فاصله‌گذاری اجتماعی روز جمعه ۸ فروردین ۹۹ برگزار شد، حسن روحانی پیشنهاد داد برای شناخت و آشنایی مردم با خدمات کسب‌وکارهای آنلاین، لیستی از شرکت‌های اینترنتی توسط وزارت صمت و ارتباطات ارائه شود تا به‌طور رایگان در صداوسیما تبلیغ شوند؛ این طرح با مخالفت علی‌عسگری، رئیس صداوسیما روبه‌رو شد.
به‌گفته او چنین تبلیغاتی می‌تواند باعث شکایت کردن از صداوسیما توسط شرکت توسکا شود حتی توسکا آن‌ها را جریمه کند!از اینجا بود که یک بار دیگر اسم توسکا بر سر زبان‌ها افتاد و جریانی در فضای مجازی و در میان صاحبان کسب‌وکارهای اینترنتی شکل گرفت. گفته می‌شود توسکا هزینه تامین ۷۹ برنامه تلویزیونی را برعهده دارد، این برنامه‌ها که طرفداران زیادی هم دارند شامل خندوانه، برنده باش، کودک‌شو، فرمول یک، نود، حالا خورشید، به خانه برمی‌گردیم، عصر جدید،جام جهانی، ماه عسل، فوتبال‌های داخلی و خارجی و.. است. با این اوصاف ممکن است یکی از دلایل مخالفت رئیس سازمان صداوسیما، با طرح پیشنهادی تبلیغات رایگان کسب و کارهای آنلاین، حس خطر پیرامون تامین هزینه این برنامه‌ها توسط این شرکت باشد.
*** محرومیت استارتاپ‌ها از تبلیغات تلویزیونی
استارتاپ‌های مختلف معتقدند که دسترسی انحصاری توسکا به باکس‌های تبلیغاتی پربیننده کار آن‌ها را برای ورود به تلویزیون سخت کرده است. توسکا که مخفف توسعه کسب وکار ایرانی است در مواجهه با استارتاپ‌ها و شرکت‌ها مدل‌های همکاری مختلفی دارد که از سرمایه‌گذاری مستقیم تا وام‌دهی تا گرفتن سهام در برابر تبلیغات تلویزیونی را شامل می‌شود. از دو مدل اول توسکا هیچ نمونه‌ای را تاکنون به عنوان عملکرد خود معرفی نکرده اما در سایت این شرکت تاکید زیادی روی مدل سوم شده است؛ مدلی که به عنوان سرمایه‌گذاری و برنامه شتابدهی معرفی شده اما عملا استفاده از انحصار قراردادش با صداوسیما برای گرفتن سهام استارتاپ‌هاست.
در بخشی از توضیحات توسکا درباره این مدل آمده:«در ازای باکس‌های تبلیغات، البته بعد از کارشناسی میزان ارزش محصول، توسکا درصدی از درآمد و درصدی از سهام استارتاپ را دریافت خواهد نمود. توسکا هزینه‌های تبلیغات را خود راسا به صداوسیما پرداخت می‌نماید. استارتاپ باید تضمین دهد که می‌تواند با این تبلیغات درآمد کسب نماید. او باید به محصول خود اعتماد کامل داشته باشد…»
رضا الفت‌نسب، عضو هیات مدیره اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی با اشاره به بیانیه منتشرشده از سوی شرکت توسکا گفت: «شرکت توسکا در اطلاعیه منتشر شده اعلام کرده از ۳۰ آذر نقشی در تبلیغات تلویزیونی ندارد و همینک آنتن در اختیار همراه اول است. همچنین نام تعدادی از کسب‌وکارهای آنلاینی که با آن‌ها همکاری داشته را ذکر کرده که البته نکته حائز اهمیت این است که استارتاپ‌های کوچک و متوسط به‌مانند کسب‌وکارهای بزرگ نام برده، قادر به پرداخت این مبالغ برای تبلیغات نیستند.»
به عقیده الفت‌نسب سوال مطرح این است که چرا صداوسیما اقدام به لغو این قرارداد نمی‌کند؟! او احتمال می‌دهد که این اقدام به‌علت میزان درآمدی است که این سازمان از شرکت توسکا یا همان همراه‌اول دارد. او می‌گوید: «اگر صداوسیما، قصد کمک به مردم و جامعه را در این شرایط دارد، یا باید از این شرایط و درآمد چشم‌پوشی و این قرارداد را ملغی کند و مانند بخش تبلیغات کسب‌وکارهای آفلاین، بخش تبلیغ کسب‌وکارهای آنلاین را به واحد بازرگانی خود بدهد یا با شرکت همراه اول یک همکاری درونی شروع کنند که شامل تخفیف به این شرکت می‌شود که به دنبال آن، شرکت توسکا هم بتواند این تخفیف را به کسب و کارها ارائه دهد.»
طالبی معتقد است که برای بعضی از محصولات که مخاطبان خاصی از جامعه را دربر می‌گیرد، تنها گزینه روی میز تبلیغات از راه صداوسیماست، با اینکه قیمت‌های آن مورد تایید کسب‌وکارها نیست. نازنین دانشور، بنیان‌گذار تخفیفان نیز انحصار سازمان صداوسیما توسط شرکت توسکا را یک مسئله غیرعادی می‌داند و در این‌باره توضیح می‌دهد: «صداوسیما به‌عنوان یک رسانه ملی باید نفع مردم و جامعه را در اولویت خود قرار دهد. این سازمان باید در راستای هدف ملی خود، تبلیغاتی را که در این شرایط به‌نفع مردم و در جهت رفع نیازهای آن‌ها باشد، انجام دهد نه برای نفع شخص خاص.»
*** پاسخ توسکا درباره یک قرارداد ۱۰۰۰ میلیاردتومانی
در پی بالا گرفتن انتقادها از توسکا این شرکت در اطلاعیه ای از خود دفاع کرد. .در بیانیه توسکا آمده است:«قرارداد واگذاری پذیرش، جذب و پخش آگهی‌های بازرگانی و برنامه‌های مشارکتی در شبکه‌های رادیویی و تلویزیونی سراسری و ملی استانی در حوزه خدمات دیجیتال به مبلغ بیش از ۱۰۰۰میلیارد تومان به مدت سه سال با شرکت ارتباطات سیار ایران منعقد شده که لازم به ذکر است سازمان صداوسیما تا قبل از انعقاد این قرارداد از محل تبلیغات حوزه دیجیتال صرفا سالانه حدود ۶۰ میلیارد تومان درآمد داشته است.
این قرارداد با نظارت نهادهای ذی‌ربط و پس از برگزاری مزایده‌ای با شرکت سه متقاضی و برنده شدن شرکت ارتباطات سیار ایران به همراه اول واگذار شده است. توسکا نیز به عنوان شرکت ۱۰۰درصدی متعلق به شرکت ارتباطات سیار ایران تا مقطع زمانی مصوب و ابلاغ شده از سوی همراه اول، کارگزار آن شرکت و مسئول اجرای این قرارداد بوده و در حال حاضر شرکت همراه اول خود راسا اجرای این قرارداد را برعهده دارد.ضوابط و تعرفه‌های تبلیغات تلویزیونی حوزه دیجیتال به صورت کاملا شفاف و مصوب در سایت شرکت توسکا و نیز سایت اداره کل بازرگانی سازمان صداوسیما قابل دسترس تمامی مشتریان این حوزه است.
از جمله شرکت‌هایی که در این مدت به عنوان مشتری و همکار تجاری از ظرفیت توسکا استفاده کرده‌اند می‌توان به مجموعه‌هایی چون ایرانسل، به پرداخت ملت ، بانک گردشگری، تجارت الکترونیک پارسیان، پاسارگاد ، ۷۸۰ ، ۷۱۰ ، آپ ، تاپ ، سداد بانک ملی ، سامان کیش، دیجی کالا، فناپ ، گاج، تپسی ، شیپور، دیوار، اوبار، دیجیتون، آی بی شاپ و … اشاره کرد.
این شرکت با راهاندازی مرکز نوآوری و شتابدهی رسانه‌ای توسکا و به‌دنبال امضای تفاهمنامه همکاری بین مرکز ملی فضای مجازی، همراه اول، معاونت فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، معاونت کارآفرینی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی و سازمان فناوری اطلاعات ایران نسبت‌به تخصیص فضای تبلیغات به صورت رایگان در برنامه‌های زنده صداوسیما به‌کسب‌وکارهای نوپا و همچنین انجام تبلیغات کلان تلویزیونی که برای کسب‌وکارهایی که در مرحله رشد و بلوغ هستند اقدامات گسترده‌ای به‌عمل آورد. بررسی بیش از ۱۱۴ درخواست مشارکت از استارتاپ‌ها، همکاری موفق با بیش از ۷۰ کسب و کار که تبلیغات آن‌ها در رسانه ملی پخش شده و حضور استارتاپ‌ها در برنامه های مختلف تلویزیونی از جمله حمایت‌های این شرکت از کسب و کارهای نوپاست…»
*** اسنپ‌مارکت و انتقاد از بهانه‌تراشی صداوسیما
اما انتقادهای استارتاپی‌ها فراتر از مصاحبه‌های رسانه‌ای به صدور بیانیه هم رسید. اسنپ‌مارکت یکی از بزرگ‌ترین استارتاپ‌های خرده‌فروشی کشور در بخشی از بیانیه خود با انتقاد شدید از رویکرد صداوسیما عنوان کرد: واقعیت این است که خرید آنلاین محصولات مورد نیاز از خانه امروز بزرگ‌ترین مرهم در برابر جلوگیری از شیوع ویروس کروناست. هر چقدر هم صداوسیما بخواهد بهانه‌تراشی کند و به معرفی هرچه بهتر و بیشتر کسب‌وکارهای آنلاین تن ندهد، همه می‌دانند که اگر امکان خرید آنلاین وجود نداشت، چقدر ابعاد بحرانی که امروز گرفتارش شده‌ایم، گسترده‌تر می‌شد.
تصور کنید همه آدم‌هایی که این روزها خود را قرنطینه خانگی کرده‌اند و به سهم خود تلاش می‌کنند با کاهش تردد از انتشار ویروس جلوگیری کنند، بخواهند برای خرید مایحتاج‌شان هر روز شال و کلاه کنند و راهی سوپرمارکت‌های محل شوند. یک حساب سرانگشتی ساده نشان می‌دهد که این اتفاق چه قیامتی می‌تواند به پا کند و سرعت و نرخ انتشار ویروس را تا چه اندازه افزایش دهد. طبعا این کسب‌وکارهایی که در روزهای اوج بحران کنار مردم ایستاده‌اند و سعی می‌کنند باری از دوش اتفاقات تلخ بردارند، نیاز به حمایت دارند.
*** مدیرعامل الوپیک: قرارداد توسکا را موقتا لغو کنید!
یکی دیگر از انتقادهای تند استارتاپی‌ها به ماجرای توسکا و صداسیما از طرف الوپیک ابراز شد. مدیرعامل این استارتاپ موتوری در مصاحبه با رسانه‌های استارتاپی تاکید کرد که در این شرایط باید برخی قراردادهای انحصاری که به کسب وکارها آسیب می‌زنند لغو شوند. به اعتقاد مهدی نایبی با وجود قوانین ضدانحصار در کشور، سوالی که پیش می‌آید این است که چطور صداوسیما به‌عنوان یک سازمان ملی با یک شرکت، با چنین مبلغی، قرارداد انحصاری امضا کرده است.
مدیرعامل الوپیک گفت یکی از اقدامات دولت یا سازمان‌های دولتی در راستای حمایت و مسئولیت اجتماعی، تصویب قوانین تازه است. او در این‌باره توضیح داد: «برای مثال قانونی تصویب کنند که به‌مدت شش ماه این قراردادهای انحصاری لغو شده و کسب‌وکارها خدمات خود را معرفی کنند که مردم از وجود این شرکت‌ها آگاه شوند و بدانند که می‌توانند در خانه بمانند و همزمان نیازهای خود را هم با کمک استارتاپ‌ها تامین کنند. حال بخواهد سفارش آنلاین موادغذایی باشد یا وسایل خانه.»
