توجیه عجیب تهیهکننده سریال سرباز
روزنامه هفت صبح، مرجان فاطمی | از همان روزهای اول شروع پخش سریال «سرباز» انتقادهای زیادی به این سریال مطرح شد و میزان این انتقادها پس از گذشت چندین و چند قسمت بیشتر هم شد. با وجود این انتقادها و اعتراضهایی که مدام از سوی مخاطبان سریال مطرح میشد، عوامل سریال مدام در مصاحبههایشان ضعفهای سریال را به بهانههای مختلف توجیه میکردند.
توجیهات آنها نه تنها قانعکننده نبود که شعلههای اعتراضها را هم بیشتر میکرد. پس از پایان پخش این سریال، عوامل آن کماکان روی موضعشان پافشاری میکنند . روز گذشته محمدرضا شفیعی، تهیهکننده سریال «سرباز» در نشست خبری صحبتهایی مطرح کرده که هرکدام از آنها نیاز به تحلیل دارد.
*** چرا توجیه میکنید؟
محمدرضا شفیعی، یکی از تهیهکنندگان پرکار تلویزیون است. سالی چند سریال تولید میکند و هنوز یکی از سریالها به پایان نرسیده سریال دیگری روی آنتن دارد. پایین بودن میزان مخاطبان یک سریال، نه آسیبی به کارنامه حرفهایاش وارد میکند و نه باعث میشود که جاپایش در تلویزیون سست شود. همانطور که سریال «سر دلبران» با اعتراضهای زیادی روبهرو شد و فرقی به حال این تهیهکننده نداشت، «سرباز» هم نمیتواند تاثیری بر فعالیتهای او داشته باشد. چه لزومی دارد تا این حد از سریالی که با اعتراض روبهرو شده دفاع کند؟
*** ادعای عجیب شفیعی
شفیعی در بخشی از صحبتهایش وقتی درباره ریتم کند سریال «سرباز» حرف زده ادعای عجیبی کرده و گفته:«شخصا ۷ تا ۸ سریال برای ماه رمضان ساختم و با آن سریالها سلیقه مخاطب کنونی شکل گرفته است.» پروسه سریالسازی برای ماه رمضان از سال ۸۰ شروع شد و حالا ۱۹ سال است که در تمام رمضانها، به طور متوسط، سه سریال مناسبتی ساخته میشود. با این حساب در این سالها دست کم۶۰ سریال مناسبتی ساخته شده.
محمدرضا شفیعی معتقد است که با ساخت ۷،۸ سریال برای ماه رمضان، سلیقه مخاطبان کنونی را شکل داده است اما آیا این تعداد در مقایسه با ۶۰ سریال رمضانی، رقم قابل ملاحظهای است که بتواند به سلیقه مخاطبان شکل دهد؟ «جراحت»، «مادرانه»، «برادر جان»، «سر دلبران» و «سرباز» سریالهای مناسبتی رمضانی هستند که شفیعی تهیهکنندگی آنها را انجام داده است. کدام یک از این سریالها شکلدهنده ذائقه سریالی مردم بودهاند؟
دست کم اگر او تهیهکننده سریالهایی مثل «صاحبدلان»،«میوه ممنوعه»، «اغما»، «کمکم کن» و… بود شاید میتوانستیم این ادعا را بپذیریم اما «جراحت» و «مادرانه» و «برادرجان» با اغماض جزو سریالهای موفق تلویزیون در ماه رمضان به حساب میآیند و «سر دلبران» و «سرباز» که اصلا در این حیطه هم قرار نمیگیرند! منظور آقای شفیعی از این ادعا چیست؟
*** کدام مخاطب را میگویید؟
نکته دیگری که شفیعی مطرح کرده درباره مخاطبان هدف سریال «سرباز» است. او در این نشست خبری گفته:« قرار نبود سریال «سرباز» همه مخاطبان تلویزیون را درگیر کند. خواستیم که برای جنس دیگری از مخاطب که این مدل سریال را دوست دارد سریال بسازیم.» این سریال برای باکس ساعت ۲۰:۴۵ شبکه سه، یکی از پربینندهترین باکسهای تلویزیون ساخته شده و جنس مخاطبان این باکس هم کاملا مشخص است.
اصلا تلویزیون که مخاطب خاص و عام ندارد؛ تهیهکننده انتظار داشته که سریالش را چه کسانی جز مخاطبان دائمی این شبکه تماشا کنند؟ او حتی از پخش سریال در ماه رمضان هم دفاع کرده است! میشود انتظار داشت بعد از افطار، خانوادهها دور هم بنشینند و برای سرگرمی، چنین سریالی را تماشا کنند؟ محمدرضا شفیعی هم به عنوان یکی از تهیهکنندگان پرکار تلویزیون، بیشتر از همه سلیقه این مخاطبان را میشناسد.
اگر شفیعی قصد ساخت سریالی برای مخاطبانی غیر از مخاطبان تلویزیونی داشته، چرا برای این رسانه سریال ساخته؟ او در سینما تهیهکنندگی فیلمهایی از این جنس، نظیر «شعلهور» و «سر به مهر» را به عهده داشت و هیچ کس هم خردهای به او نگرفت اما واقعا تلویزیون جای چنین تجربیاتی نیست.
*** تغییر ذائقه با سرباز؟
تهیهکننده سریال «سرباز» گفته:«سریال سرباز از لحاظ فرم مانند سریالهای دیگر نبود و وقتی ما مخاطب را به یک نوع از روایت عادت دادیم، تغییر ذائقه مردم سخت خواهد بود.» مگر میشود با هر سریالی تغییر ذائقه ایجاد کرد؟ دستکم یک سریال درجه یک تولید میکردید و بعد منتظر تغییر ذائقه میشدید! نمیشود بدون روایت یک داستان جذاب صرفا با ورود به ذهن دو شخصیت اصلی و نمایش درگیریهای مداوم آنها جذابیت ایجاد کرد و انتظار داشت ذائقه مخاطبان تغییر کند.
*** پادگان یا هتل؟
شفیعی گفته که قصدشان از ساخت سریال «سرباز» این بوده که سربازان با حق و حقوقشان آشنا شوند و بتوانند مطالبهگری کنند. تصویری که سریال «سرباز» از یک پادگان به نمایش گذاشت، بیشتر شبیه هتل بود تا مرکزی برای تمرین شرایط سخت. پادگان، نماد قدرت نظام است و سختگیری، جزو اصول آن به حساب میآید. مگر میشود در شرایطی مثل هتل، سرباز را برای روزهای سخت جنگ آماده کرد؟ اگر قرار است کار سفارشی هم ساخته شود باید منطقی باشد نه براساس رویا و خیالپردازی!